مروری بر مناسبت‌های امروز ۵ بهمن

گروه سیاسی: در این مطلب مروری خواهیم داشت بر وقایع و مناسبت هایی که در پنج بهمن این وقایع و مناسبت ها عبارت هستند از: شهادت دهمین پیشوای شیعیان امام علی النقی (علیه السلام)، درگذشت میرزا جمال‌الدین کلباسی در سال ۱۳۱۰، درگذشت آیت الله ملاعبدالله مدرس گرجی در سال ۱۳۶۳، چاپ نخستین کتاب چاپی جهان توسط گوتنبرگ در سال ۱۴۵۶، واگذاری امتیاز استخراج و بهره برداری معادن کشور به بارون جولیوس دو رویتر انگلیسی توسط دولت ایران در سال ۱۸۷۲.

شهادت دهمین پیشوای شیعیان امام علی النقی (علیه السلام):

علی بن محمد مشهور به امام هادی یا امام علی النقی (۲۱۲-۲۵۴ق) دهمین امام شیعیان و فرزند امام جواد (ع) است. او از ۲۲۰ تا ۲۵۴ق به مدت ۳۴ سال، امامت را به عهده داشت. امام هادی با چند تن از خلفای عباسی از جمله متوکل همزمان بود و بیشتر سال‌های امامت را در سامرا تحت نظارت حاکمان عباسی گذراند.

از امام هادی (ع) احادیثی در امور اعتقادی، تفسیر، فقه و اخلاق روایت کرده‌اند. در بخشی از این روایات، به مباحث کلامی همچون تشبیه و تنزیه و جبر و اختیار پرداخته شده است. زیارت جامعه کبیره و زیارت غدیریه نیز از او نقل شده است.

امام هادی (ع) به واسطه جمعی از وکیلان که سازمان وکالت خوانده می‌شد، با شیعیان ارتباط داشت. عبدالعظیم حسنی، عثمان بن سعید، ایوب بن نوح و حسن بن راشد از اصحاب او بودند.

درگذشت میرزا جمال‌الدین کلباسی در سال ۱۳۱۰:

آیت الله میرزاجمال الدین کرباسی کلباسی فرزند آیت الله میرزا ابوالمعالی کلباسی در خاندان علم و تقوا در اصفهان به دنیا آمد. وی در ابتدا مقدمات و سطح را نزد پدر فاضلش به اتمام رساند و سپس برای ادامه تحصیل عازم نجف اشرف گردید. میرزا جمال‌الدین در نجف از محضر عالمان نامداری همچون آخوند خراسانی بهره برد و پس از سالیان دراز اقامت در آن حوزه و کسب مدارج عالی علمی، به اصفهان بازگشت.

ایشان سپس حلقه درس خود را تشکیل داد و محضرش، مرکز اجتماع فضلا و ارباب فضل و دانش گردید. زندگی آیت الله کرباسی در کمال قناعت و سادگی و زهد سپری شد و به تعلقات دنیوی اسیر نگردید. از ایشان آثاری بر جای مانده که تلخیصُ الهیئه در علم نجوم و کتابی در اصول فقه از آن جمله است. میرزا جمال‌الدین کلباسی سرانجام در تاریخ پنجم بهمن ۱۳۱۰ ش برابر با ۱۷ رمضان ۱۳۵۰ ق در اصفهان وفات یافت و در تخت فولاد مدفون شد.

درگذشت آیت الله ملاعبدالله مدرس گرجی در سال ۱۳۶۳:

آيت ‏اللَّه ملاعبداللَّه مدرس گُرجي در سال 1274 ش در كردستان به دنيا آمد. پس از اتمام مقدمات در زادگاه خود از محضر ملاعبدالعظيم مجتهد و چند تن از علماي كردستان استفاده كرد و اجازه اجتهاد گرفت. او تا پايان عمر مرتباً به تدريس و تحشيه، تأليف، مطالعه و يادداشت نكات علمي و ادبي و نيز ارشاد و امامت مردم سنندج مشغول بود. ملاعبداللَّه مدرس در تمام رشته‏هاي علمي و ادبي و ديني از قبيل صرف، نحو، منطق، كلام، تفسير و حديث متبحّر بود و آن‏ها را تدريس مي‏كرد. كشف الغوايه، حساب و جبر، تَحقيقُ النَّسخ و... از تأليفات ايشان است. اين عالم رباني سرانجام در 89 سالگي در سنندج درگذشت.

چاپ نخستین کتاب چاپی جهان توسط گوتنبرگ در سال ۱۴۵۶:

گوتنبرگ در سال ۱۴۵۰ م تمام توان خود را برای ابداع روشی برای چاپ مصروف داشت. او به این فکر افتاد که در ابتدا باید ماده ‏ای ارزان قیمت که قابل دسترسی همگان باشد تهیه نماید. وی پس از تهیه مُرکب مخصوص چاپ، حروف ریز و نازک و یک اندازه را از فلز تهیه کرد و با قالب‏ بندی آن‌ها و زحمت فراوان موفق شد تا در ۲۵ ژانویه سال ۱۴۵۶ م، صنعت چاپ را به جهان علم عرضه کند. گوتنبرگ برای چاپ اولین کار چاپی خود که کتاب مقدس در ۱۲۸۲ صفحه بود دست به قرض زد و چون نتوانست دین خود را ادا نماید سر و کارش به دادگاه کشیده شد و محکوم گردید تا چاپ‏خانه و کلیه لوازم چاپ را به طلبکارانش تسلیم کند. با چاپ کتاب مقدس شامل تورات و انجیل به وسیله حروف سربی متحرکی که گوتنبرگ مخترع آلمانی ساخته بود، صنعت چاپ، متولد شد. هم‏چنین با اختراع حروف سربی متحرک، تحولی عظیم در فرهنگ نشر و مطالعه به وجود آمد و کتاب با تیراژ بالا در دسترس عموم مردم قرار گرفت و از انحصار خواص خارج شد. امروز به جز چند برگ، چیزی از چاپ اول کتاب مقدس باقی نمانده و آن‌ها نیز درموزه ‏های مهم جهان نگهداری می‏ شوند.

واگذاری امتیاز استخراج و بهره برداری معادن کشور به بارون جولیوس دو رویتر انگلیسی توسط دولت ایران در سال ۱۸۷۲:

در نیمه دوم دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، عده ‏ای از خارجیان تقاضای امتیاز بهره برداری از معادن و سایر منابع کشور را نمودند. از نخستین و مهم‏ترین آنها، امتیازی بود که به "بارون جولیوس دو رویتر" اعطا شد. علت واگذاری این امتیاز که در ۲۵ ژانویه ۱۸۷۲ م و به پیشنهاد صدراعظم عملی گردید، فراهم نمودن وجوه مورد نظر برای پرداخت غرامات جنگی به روسیه بود. اما در واقع بیشتر وجوه دریافتی صرف هزینه‏ های سفر اروپایى ناصرالدین شاه گردید. در این میان، رویتر برای دریافت امضای شاه حدود دویست هزار لیره خرج نمود و با پرداخت رشوه‏ های گزاف به اطرافیان شاه، زمینه را برای امضای قرارداد فراهم ساخت.

بر اساس این معاهده، امتیاز استخراج معادن و تأسیس یک بانک ملی به رویتر واگذار شد. در این قرارداد که در ۲۴ فصل تنظیم شده بود هم‏چنین امتیاز ساختن راه ‏آهن از رشت تا تهران و از تهران به خلیج فارس، استخراج سنگ‏ های قیمتی، استفاده از تمامی جنگل‏ ها به هر صورت، ساختن سدها، احداث قنوات، مهار رودخانه‏ ها، استخراج آب‏ های زیرزمینی، بهره ‏برداری از گمرکات، کنترل تلگراف خانه، در اختیار گرفتن زمین به هر مقدار و رایگان، تأسیس کارخانجات مختلف و... به مدت ۷۰ سال در اختیار رویتر و در حقیقت انگلستان قرار گرفت. این امتیاز به قدری وسیع بود که اجرای آن برای رویتر نیز مشکل می‏ نمود و دو طرف معاهده به زودی فهمیدند که این کار بدون مطالعه دقیق انجام یافته است.

بعد‌ها ناصرالدین شاه، از بیم عکس ‏العمل مردم مشکلاتی در راه اقدام رویتر ایجاد کرد به طوری که رویتر نتوانست طبق قرارداد، در سر موعد معین، کار خود را شروع کند. از سوی دیگر مخالفت مردم و علما و نیز اعتراض روسیه اوج گرفت. مردم به رهبری حاج ملاعلی کنی مجتهد برجسته تهران به مخالفت برخاستند. هم‏زمان با بازگشت شاه از سفر اروپا بازار تهران تعطیل شد و نمایندگان مردم و برخی از درباریان که به دلایل شخصی با صدراعظم مخالف بودند، خواستار برکناری وی و لغو قرارداد شدند. در نتیجه، این قرارداد لغو شد و مبلغی غرامت به رویتر تعلق گرفت. بعد‌ها امتیاز محدودتری از طرف دولت به فرزند رویتر واگذار شد که به تأسیس بانک شاهنشاهی و بانک صنایع و معادن ایران منتهی گشت.