نمره ۲۰ در مالیات؛ تجدیدی در گمرک و نفت

گروه اقتصادی: مرکز پژوهش‌های مجلس، دیروز گزارشی با عنوان «راهبرد اصلاح بودجه‌ریزی و محورهای تحولی پیشنهادی در آستانه تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۲» را در ۱۲۰ صفحه منتشر کرد که بخش عمده‌ای از آن می‌تواند برای پژوهشگران حوزه اقتصادی مفید باشد ولی در یکی دو صفحه آن، با زبان اعداد و ارقام، انتقاداتی نسبت به عملکرد دولت در زمینه بودجه سال ۱۴۰۱ منتشر شده که آن را با هم می‌خوانیم:

به گزارش بولتن نیوز به نقل از هفت صبح، یک: طبق این گزارش ۷۳‌درصد از منابع و ۷۴‌درصد از هزینه‌ها نسبت به مصوب ۶ ماهه قانون بودجه محقق شده است و به دلیل تحقق نیافتن ۲۷‌درصد از منابع بودجه در شش ماهه ابتدایی سال، دولت به کنترل مخارج خود از طریق کاهش تخصیص اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای اقدام کرده. (به‌عبارت ساده یعنی اینکه از پروژه‌های عمرانی کم کرده است).

دو: در ۱۸۶ روز ابتدای سال، تنها ۵۶‌درصد از منابع حاصل از نفت و گاز و میعانات محقق شده است. یعنی از ۲۵۰ هزار میلیارد تنها ۱۴۱ هزار میلیارد تومان. در کنار این، مرکز پژوهش‌های مجلس پیش‌بینی کرده که تا پایان سال نهایتا ۶۰‌درصد از درآمدهای نفتی کشور محقق خواهد شد.

سه: البته باید توجه داشت که این ۵۶‌درصد صرفا ناظر به درآمد نفتی است نه میزان فروش نفت توسط دولت. به‌عبارتی عملکرد دولت در حوزه فروش و عرضه نفت حتی کمتر از ۵۶‌درصد اعداد بودجه موفق بوده. اما چرا؟ در بودجه ۱۴۰۱ قیمت هر بشکه نفت ۷۰ دلار تعیین شده است. حال آنکه قیمت جهانی نفت در ۶ ماهه نخست سال جاری به اعدادی به‌مراتب بالاتر از این ۷۰ دلار رسید. به‌عبارتی دولت توانسته نفت خود را با قیمتی بالاتر از پیش‌بینی‌های قانون بودجه به فروش برساند

و این یعنی بخشی از تحقق ۵۶‌درصدی درآمدهای نفتی نه حاصل موفقیت دولت در فروش بلکه محصول افزایش قیمت است. به‌عبارت دقیق‌تر اگر در این ماه‌ها قیمت نفت روندی تصاعدی نمی‌گرفت چه‌بسا هم‌اکنون سهم تحقق درآمدهای نفتی ۶‌ماهه ابتدای سال حتی کمتر از ۵۶‌درصد می‌بود. مرکز پژوهش‌ها خود هم نوشته که مشخص است که میزان صادرات از یک میلیون و چهارصد هزار بشکه پیش‌بینی شده در قانون بودجه فاصله زیادی داشته است.

چهار: از سوی دیگر عوارض گمرکی تنها به میزان ۳۲‌درصد از رقم مصوب ۶ ماهه و ۱۶‌درصد از رقم مصوب سال ۱۴۰۱ وصول شده است. چرا؟ کاهش نرخ تعرفه گمرکی کالاهای وارداتی دولت و البته عدم صدور مجوز واردات خودرو.

پنج: تحقق منابع حاصل از واگذاری شرکت‌های دولتی و سایر واگذاری‌ها در چهارماهه سال ۱۴۰۱ تقریباً صفر است.

شش: اما این گزارش برای دولت، نکات مثبتی هم داشته است. میزان تحقق درآمدهای مالیاتی و واگذاری اوراق مالی اسلامی در چهارماهه نخست سال، به‌ترتیب ۹۹ و ۱۲۰‌درصد بوده است.

هفت: و از سوی دیگر طبق گزارش مرکز پژوهش‌ها، با وجود اینکه ۲۷‌درصد بودجه محقق نشده، دولت به کنترل مخارج خود اقدام کرده و از تأمین مالی تورم‌زا استفاده نکرده است.