دیپلماسی ثبات در تهران

به گزارش بولتن نیوز به نقل از وطن امروز، «محمد شیاع‌السودانی» امروز در صدر هیاتی به تهران سفر می‌کند و با سید‌ابراهیم رئیسی‌، رئیس‌جمهور و برخی مقامات ارشد جمهوری اسلامی دیدار و گفت‌وگو خواهد داشت؛ سفری که به نظر می‌رسد ۳ موضوع روابط تهران- بغداد، تکلیف مرز بین ایران و اقلیم کردستان عراق و مذاکرات ایران و عربستان در دستور کار آن قرار دارد. یک منبع مطلع در دفتر نخست وزیری عراق روز یکشنبه اعلام کرد برنامه سفر سودانی به تهران تغییر کرد و او سه‌شنبه به تهران سفر خواهد کرد. «قاسم الاعرجی»، مشاور امنیت ملی عراق نیز تاکید کرد سودانی سه‌شنبه به ایران سفر خواهد کرد. سودانی پس از آن قرار شد به ایران سفر کند که محمدکاظم آل‌صادق، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد، دعوت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران از نخست‌وزیر عراق برای سفر به تهران را به وی تحویل داد. این سومین سفر خارجی سودانی از زمان نخست وزیری پس از سفر به اردن و کویت خواهد بود. به نظر می‌رسد نخست‌وزیر عراق در این سفر درباره حملات ایران به اقلیم کردستان و میانجی‌گری در پرونده گفت‌وگوی ایران و عربستان رایزنی کند. در ۲ ماه گذشته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسخ به تعرضات رسمی و علنی گروه‌های تجزیه‌طلب و تروریست، برخی مناطق اقلیم کردستان عراق را که محل حضور تروریست‌ها‌ بود، با پهپاد و موشک هدف قرار داد. در همین راستا برخی منابع عربی اعلام کردند بعد از این بمباران عراق از ایران خواسته است برای حل معضل پرونده مرزهای کردستان عراق با ایران فرصتی به دولت مستقر در بغداد بدهد. سفر سردار اسماعیل قاآنی به بغداد و دیدار با نخست‌وزیر عراق هم به نظر می‌رسد در همین راستا بوده است. بعد از این دیدارها بود که محمد السودانی سفری به اربیل داشت و با مقامات اقلیم کردستان عراق دیدار و گفت‌وگو کرد. پیش از این سفر، نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان با نخست‌وزیر عراق در بغداد دیدار کرد. بر اساس بیانیه دفتر نخست‌وزیری عراق، ۲ طرف در این دیدار درباره آخرین تحولات امنیتی، سیاسی و خدماتی کشور رایزنی کردند. چارچوب همکاری دولت فدرال و دولت اقلیم در راستای اهداف و برنامه‌های دولت برای ارتقای سطح خدمات در سراسر عراق از دیگر محورهای رایزنی ۲ طرف بود. در این دیدار نخست‌وزیر عراق بر اهمیت حل مسائل امنیتی و حمایت از ثبات و امنیت در مناطق مرزی با کشورهای همجوار بر اساس مصوبه شورای وزارتی امنیت ملی عراق تاکید کرد. بعد از این دیدار مطالبی منتشر شد که طرحی از سوی بغداد برای حل مشکل مرز اقلیم کردستان عراق و ایران روی میز بوده و در حال بررسی توسط ۲ کشور است. در پی تصمیم دولت عراق برای استقرار نیروهای نظامی در مرز عراق و ایران، یک مقام عراقی جزئیات بیشتری را از برنامه این کشور در این باره اعلام کرد. چهارشنبه گذشته شورای وزارتی امنیت ملی عراق در نشستی به ریاست محمد السودانی، نخست‌وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق، تعرضات ترکیه و حملات ایران به مرز عراق و بمباران شماری از مناطق اقلیم کردستان را بررسی کردند. در این نشست طرحی برای بازاستقرار نیروهای مرزبانی عراق برای کنترل نقطه صفر مرزی در طول مرز با ایران و ترکیه وضع شد. یک مقام آگاه عراقی که خواست نامش فاش نشود به پایگاه خبری «العربی الجدید» گفت مقامات ایران مدارک و شواهدی درباره استفاده از خاک عراق علیه ایران از جمله قاچاق سلاح از اقلیم کردستان به خاک ایران را در اختیار مقامات عراقی قرار داده‌اند. این منبع تأکید کرد ژنرال اسماعیل قاآنی، فرمانده نیرو قدس سپاه ایران به صراحت از جدیت ایران در اقدام نظامی زمینی برای توقف فعالیت گروه‌های کرد سخن گفته است. وی افزود عراق به این جمع‌بندی رسیده که در منطقه‌ای به طول 200 کیلومتر در مرز عراق و ایران نیروهای ارتش در کنار نیروهای مرزبانی مستقر شوند و همزمان پاسگاه‌هایی با حضور نیروهای پیشمرگه در این منطقه برقرار شود و تأکید کرد دفتر سازمان ملل در عراق نیز از این طرح استقبال کرده، چون آن را باعث از میان رفتن عوامل حملات موشکی ایران می‌داند.
این مقام عراقی تأکید کرد نیروهای اعزامی اخیر مانع فعالیت گروه‌های کرد علیه ایران می‌شوند اما همچنان به نظر می‌آید رضایت ایران جلب نشده است. همزمان «تحسین الخفاجی» سخنگوی ستاد عملیات مشترک عراق گفت دولت با جدیت در حال انجام اقدامات لازم برای ارسال نیروهای نظامی بیشتر به مرز ایران است و در این باره هماهنگی‌های لازم با اقلیم کردستان انجام شده است. وی گفت عراق توانایی به دست گرفتن کامل کنترل مرزهای خود و جلوگیری از هرگونه تهدید علیه همسایگان از خاک عراق را دارد و این سیاست ثابت عراق است و به موجب قانون اساسی عراق هیچ گروهی حق ندارد از خاک کشور علیه همسایگان استفاده کند. در این راستا، «مهدی تقی آمرلی» دبیر کمیسیون امنیت و دفاع مجلس عراق گفت دولت سودانی با جدیت برای به دست گرفتن کنترل کامل مرزهای عراق با ایران اقدام می‌کند تا هیچ‌گونه خلأ امنیتی در این منطقه پیش نیاید. وی افزود در مرحله بعد اقدام مشابهی درباره مرزهای عراق با ترکیه انجام خواهد شد. آمرلی تأکید کرد ایران پیام نارضایتی خود از فعالیت گروه‌های مخالف در خاک عراق را به مقامات بغداد و اقلیم رسانده و عراق نیز تأکید کرده است اجازه نمی‌دهد از خاکش علیه کشورهای همسایه اقدامی انجام شود. وی گفت اعزام نیروهای جدید به مرز ۲ کشور اقدامی مهم و مورد حمایت همه نیروهای سیاسی کشور است، چون ضامن حاکمیت ارضی عراق خواهد بود. «مثنی امین» عضو کمیسیون روابط خارجی مجلس عراق نیز گفت حملات موشکی به مناطق مرزی در اقلیم کردستان عراق تا زمانی که کشور مسؤولیت کامل اراضی خود را بر عهده نگیرد، متوقف نخواهد شد. در این راستا، «احمد الشریفی» تحلیلگر سیاسی و نظامی عراقی تأکید کرد بغداد توانایی استقرار نیروهای نظامی در مرز با ایران را دارد اما لازمه این کار تحقق توافق سیاسی 2 کشور است. وی موافقت اقلیم کردستان عراق با ورود نیروهای نظامی دولت فدرال به خاک اقلیم را بعید دانست و افزود موافقت اربیل فقط برای کاستن از فشار ایران خواهد بود، بویژه که برخی گزارش‌ها از پیام شدیداللحن مقامات امنیتی ایران به سران اقلیم کردستان حکایت دارد. او گفت دولت سودانی از همه امکانات لازم برای جلوگیری از حمله زمینی ایران به خاک شمال عراق استفاده خواهد کرد و افزود این نخستین آزمون دولت سودانی در برابر تهران خواهد بود. در همین رابطه بود که محمدکاظم آل‌صادق، سفیر ایران در عراق گفت: ایران بیش از ۷۰ سند درباره حضور گروه‌های تروریستی مسلح در منطقه به مسؤولان اربیل ارائه کرده است. تهران از دولت عراق و مسؤولان کردستان خواست گروه‌های تروریستی را ظرف کمتر از ۱۰ روز خلع سلاح کنند. حمله زمینی به مواضع گروه‌های تروریستی کردستان مطرح نیست. ایران با دولت عراق و مسؤولان کردستان توافق کرده بود نیروهای عراقی در مرزهای کردستان نیز مستقر شوند ولی این وعده عملی نشد. یکی از نمایندگان بارز پارلمان عراق گفت نخست‌وزیر و رئیس اقلیم کردستان بر سر تشکیل یگان‌های مشترک از ارتش عراق، نیروهای مرزبانی و نیروهای پیشمرگه توافق کردند. به گفته این نماینده پارلمان، ۲ طرف بر سر آغاز عملیات استقرار این یگان‌ها در مرزها با ایران در اسرع وقت علاوه بر ایجاد ده‌ها نقطه نظارت و کنترل مرزی نیز توافق کردند. یک منبع کردی هم اشاره کرد موافقت با این مساله از ترس تهدید ایران صورت گرفت اما یک شرط داشت و آن اینکه حضور نظامی فقط از سوی نیروهای مرزبانی عراق باشد، این حضور در مناطق مرزی باشد و اتاق هماهنگی مشترکی با پیشمرگه تشکیل شود. علاوه بر اینکه الحشدالشعبی هیچ حضور و نماینده‌ای در میان این نیروها نداشته باشد.
دومین دستور کار جدی سودانی در تهران نیز به نظر می‌رسد میانجی‌گری بین ایران و عربستان خواهد بود. مذاکرات این ۲ کشور یک سال در سطح امنیتی انجام شد و گفته می‌شود حالا وارد مراحل سیاسی شده است، اما هنوز هیچ جمع‌بندی درباره این سطح شکل نگرفته است. در همین رابطه رئیس دفتر حافظ منافع ایران در مصر در توئیتر اعلام کرد شاید مقامات تهران و ریاض در زمانی نه‌‌چندان دور با هم در سطح بالایی دیدار کنند. به نظر می‌رسد سودانی با توجه به انجام اصلاحات در داخل قصد دارد نقش پررنگ بغداد در میانجی‌گری‌های منطقه‌ای را تقویت کرده و بخشی از مشکلات و گره‌های کور منطقه را باز کند.