بهانه گیری غرب این بار با قطعنامه 2231

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خراسان، از فردای روزی که قطعنامه 2231 در مهر 1394 اجرایی شد تا امروز ، طرف های اروپایی و آمریکا بارها مدعی شده اند آزمایش های موشکی ایران خلاف قطعنامه 2231 است و ایران با این اقدامات این قطعنامه را که به عنوان پشتوانه حقوقی برجام صادر شده، نقض کرده است .با وجود این هیچ گاه این اعتراضات از سطح بیانیه در شورای امنیت فراتر نرفت و این قطعنامه تاکنون استوار مانده است ؛ این روزها، اما بهانه جدیدی پیدا کرده اند به نام پهپاد ایرانی . ایالات متحده آمریکا اعلام کرده این کشور با بریتانیا و فرانسه درباره نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از سوی ایران به دلیل فروش پهپاد به روسیه موافق است و اوکراین در دو ماه گذشته بارها روسیه را به کاربرد پهپادهای ساخت ایران و به‌ویژه شاهد ۱۳۶ متهم کرده است. هفته گذشته نیز نشست غیر رسمی شورای امنیت با این موضوع برگزار شد که به جایی نرسید . درباره این موضوع چهار نکته حائز اهمیت است.
اول این که جمهوری اسلامی ایران بارها به طور رسمی اعلام کرده هیچ نوع تسلیحاتی به روسیه برای استفاده در جنگ با اوکراین نداده و این اتهامات دروغ است . پنج شنبه گذشته نیز سه مقام ارشد ایرانی بار دیگر این اتهام را رد کردند . حسین امیرعبداللهیان وزیرخارجه کشورمان در گفت وگو با جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ،امیرسعید ایروانی سفیر کشورمان در سازمان ملل و محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس جمهور و فرمانده اسبق سپاه پاسداران به طور جداگانه این ادعا را رد کردند.
نکته دوم این که دیپلمات‌های غربی می‌گویند با وجود پایان یافتن دوره محدودیت‌ها برای صادرات تسلیحات از سوی ایران، مفاد این قطعنامه دست‌کم تا اکتبر سال ۲۰۲۳ درباره سامانه‌های پیشرفته موشکی همچنان پابرجاست. این مقام‌ها با تفسیر موسع همین متن حقوقی می‌گویند محدودیت فروش سلاح ایرانی شامل فناوری‌های پیشرفته نظیر فناوری پهپادی هم می‌شود،اما این ادعاها غلط است ،چون در جایی که به صراحت «متن » اصالت دارد، نمی توان دست به تفسیر موسع از متن اصلی زد و طبق متن قطعنامه 2231 ، فروش پهپاد ایرانی به دلیل بی ارتباط بودن با موضوع موشک های با قابلیت حمل سلاح هسته ای که در قطعنامه محدودیت هشت ساله دارند، خلاف قوانین بین المللی یا ناقض قطعنامه 2231 نیست . در واقع پس از امضای برجام در تیر 1394 و اجرایی شدن قطعنامه 2231 در مهر 1394، طبق بند 5 پیوست B این قطعنامه ، ایران تا پنج سال پس از روز قبول توافق برجام یعنی مهر 1399 حق فروش تسلیحات متعارف به کشورهای دیگر را نداشت . در این بند آمده است : «همه کشورها می توانند و اجازه دارند در صورت تصویب شورای امنیت برای تهیه، فروش و انتقال مستقیم یا غیر مستقیم تانک های جنگی، خودروهای زرهی،سامانه توپخانه ای کالیبر بالا، هواپیماهای جنگی، بالگرد،ناو جنگی و سامانه موشکی را مطابق آن چه در تسلیحات متعارف سازمان ملل تشریح شده از طریق خاک کشورهایشان، اتباعشان یا با استفاده از کشتی و هواپیما برای ایران و استفاده در ایران اقدام کنند.این پاراگراف تا پنج سال بعد از اولین روز توافق کاربرد دارد.به همین دلیل بود که در شهریور1399 ترامپ تلاش زیادی کرد تا این بند اجرایی نشود که با تبحر و تلاش تیم دیپلماتیک ایرانی و حمایت تقریبا همه کشورهای عضو شورای امنیت این اتفاق نیفتاد و ایران عملا از آن تاریخ می توانست به خرید یا فروش تسلیحات متعارف ذکر شده در این بند اقدام کند. از سوی دیگر فرانسه و آمریکا مدعی هستند ایران با فروش پهپاد به روسیه بند 4 پیوست B قطعنامه 2231 را نقض کرده در حالی که با نگاه به این بند متوجه می شویم این محدودیت، اول این که برای فروش تسلیحات موشکی به ایران بوده و نه خرید از ایران و دوم این که برای موشک ها و سیستم های موشکی ای نوشته شده که توانایی حمل سلاح هسته ای داشته باشند و نه همه انواع موشک ها یا پهپادهای تهاجمی . در این بند تصریح شده است: تهیه، فروش یا انتقال مستقیم و غیرمستقیم همه اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری ها از طریق خاک کشورها یا اتباعشان یا از طریق کشتی حامل پرچم آن ها یا هواپیما به ایران یا از ایران و برای استفاده در ایران طبق آخرین فهرست کنترل فناوری موشکی .
-فراهم کردن هرگونه کمک فنی یا آموزشی، مالی، سرمایه گذاری، واسطه گری و انتقال منابع و خدمات مالی برای ایران یا کسب سود فعالیت اقتصادی ایران در کشوری دیگر، فعالیت هایی که به تهیه، فروش، انتقال، تولید یا استفاده از اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری ها مربوط می شود.
در صورت تایید شورای امنیت، قرارداد تحویل این اقلام و کمک هایی شامل تضمین درباره استفاده کننده نهایی از آن ها فراهم می شود و ایران متعهد می شود که از این اقلام برای« تولید سیستم حمل کلاهک هسته ای» استفاده نکند .این پاراگراف تا هشت سال بعد از اولین روز اجرای برجام کاربرد دارد.»
نکته سوم این که پس از پایان سال 2020 میلادی و با پایان محدودیت صادرات تسلیحات ایران به کشورهای جهان ، همکاری های دفاعی ایران و روسیه شدت گرفت و این زمانی بود که اساسا خبری از وقوع جنگ اوکراین وجود نداشت. در این شرایط، متغیری به نام « جنگ اوکراین» اساسا موضوعیتی نداشته و هم اکنون نیز ندارد. به عنوان مثال، ارتش اوکراین تعداد زیادی پهپاد ترکیه ای بیرق دار را از آنکارا خریده و از آن ها در جنگ علیه نیروهای روسی استفاده کرده است. با این حال، قرارداد خرید این پهپادها قبلا ( قبل از وقوع جنگ اوکراین) بسته شده بود یا آمریکایی ها در همین مدت حدود 18 میلیارد دلار سلاح به اوکراین داده اند، اما کسی آن ها را برای روشن نگه داشتن شعله های جنگ مواخذه نمی کند،ضمن این که آمریکا در اردیبهشت 1397 با خروج یک جانبه از برجام، خود ناقض بزرگ قطعنامه 2231 و برجام است و در این موضوعات صلاحیت اتهام زنی به ایران را ندارد.
و نکته آخر این که این موضوع هیچ ربطی به بازگشت قطعنامه های قبلی ( اسنپ بک ) ندارد . طبق بندهای 36 و 37 برجام و طبق متن اصلی خود قطعنامه 2231 ، تنها در حالتی قطعنامه های قبلی بازمی گردند که یکی از طرف های مقابل ایران در برجام از ایران بابت نقض برجام شکایت کند که آن هم در روندی دوماهه می تواند به بازگشت قطعنامه های شش گانه منجر شود و هیچ دلیل یا اتفاق دیگری حتی نقض قطعنامه 2231 از سوی ایران مجوز چنین چیزی نیست .البته آن هم به دلیل عواقب سنگینی که دارد هرگز در دستور کار اروپایی ها تا امروز قرار نداشته و با این که ایران سه سال است به درستی بسیاری از تعهدات برجامی خود را در پاسخ به خروج آمریکا و بی عملی اروپا انجام نمی دهد ، طرف مقابل به سمت اجرای مکانیسم ماشه یا همان اسنپ بک نرفته است .