ایران؛ یک د رصد جمعیت، ۳ درصد دانشگاه های برتر جهان

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خراسان، مصطفی عبدالهی- این‌که با وجود نسبت یک درصدی جمعیت‌مان در جهان، 3درصد دانشگاه‌های برتر کشورهای مختلف، نام و نشان ایرانی دارند، افتخاری است که نباید آن را کوچک دانست؛ به ویژه این‌که مسیرمان طی سال‌های گذشته همواره رو به رشد و صعودی بوده است.

افزایش تعداد دانشگاه های ایرانی در تایمز

نتایج رتبه‌بندی 2023 دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی «تایمز» که به تازگی منتشر شده است، جایگاه علمی و استنادی 1799 دانشگاه در 104 کشور جهان را ارزیابی کرده است. طبق این نتایج، تعداد دانشگاه‌های ایرانی حاضر در این رتبه‌بندی از 58 (طبق ارزیابی 2022) به 65 رسیده است و روند صعودی سهم ما از این رتبه‌بندی، امسال نیز تداوم داشته است.

ملاک ها: تحقیق، تاثیر، تدریس

آن‌طور که در پایگاه اطلاع‌رسانی تایمز آمده است، این موسسه دانشگاه‌های جهان را در سه حوزه اصلی فعالیت یعنی «تحقیق»، «تاثیر» و «تدریس» ارزیابی می‌کند. در همین زمینه این ارزیابی به شاخص‌ها و معیارهای مهمی توجه دارد، از جمله: آموزش (محیط یادگیری)، تحقیق (حجم، درآمد و شهرت)، استنادات (تأثیر تحقیق)، درآمد صنعت (انتقال دانش) و چشم انداز بین المللی (کارکنان، دانشجویان و تحقیقات).

از گلستان تا کردستان و اهواز

نگاهی به فهرست 65 دانشگاه ایرانی حاضر در این رتبه بندی نشان می‌دهد که دانشگاه‌های علوم پزشکی، بیشترین امتیاز را بین سایر دانشگاه های کشور کسب کرده اند و دانشگاه های علوم پزشکی گلستان، کردستان و مازندران، هر سه به طور مشترک رتبه یک دانشگاه‌های ایرانی را دارند. اما لذت‌بخش‌تر این که، بسیاری از دانشگاه ها در نقاط مختلف کشور، امتیاز مناسب برای حضور در رده بندی جهانی تایمز را کسب کرده‌اند. این هم نام و رتبه برخی دیگر از دانشگاه های ما در رده بندی تایمز: صنعتی شریف (4)، علم و صنعت (11)، علوم پزشکی جندی شاپور اهواز(16)، صنعتی امیرکبیر(16)، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان(16)، دانشگاه علوم پزشکی مشهد(16)، دانشگاه تهران(16)، دانشگاه شهید بهشتی(29)، دانشگاه فردوسی مشهد(33)، دانشگاه حکیم سبزواری(33)،دانشگاه اصفهان(49)، دانشگاه سیستان و بلوچستان(63).

رتبه چهارم در آسیا

بررسی این رده بندی با نگاه منطقه‌ای هم جالب توجه است و نشان می‌دهد که ما بعد از ژاپن، چین و هند، بیشترین دانشگاه های برتر منطقه از نگاه تایمز را داریم. همان‌طور که در جدول این گزارش مشخص است، سایر کشورهای منطقه هم فاصله زیادی با ما دارند و برتری علمی ما نسبت به آن‌ها کاملا مشهود است، اما ما برای تبدیل شدن به قطب علم و فناوری منطقه که هدف‌گذاری و سیاست کلان کشور است، باید نگاهمان به بالای جدول و افزایش تعداد و امتیاز دانشگاه‌هایمان در رده بندی تایمز باشد.

برترین های جهان

نگاهی به صدر جدول این رده بندی هم نشان می دهد که دانشگاه های آمریکا و انگلیس 10 رتبه اول را از آن خود کرده‌اند: آکسفورد، هاروارد، کمبریج، استنفورد، مؤسسۀ فناوری ماساچوست، موسسه فناوری کالیفرنیا، پرینستون، برکلی، ییل، امپریال کالج لندن.

درصد سهم کشورها، ملاکی قابل اعتنا

رده بندی تایمز، هر سال تعداد دانشگاه‌های جامعه آماری خود را افزایش می دهد و به طور طبیعی، این موضوع سبب افزایش تعداد دانشگاه های برخی کشورها از جمله ایران نیز می‌شود؛ به همین دلیل برخی معتقدند نمی‌توان صرفا افزایش تعداد دانشگاه ها را نشانه رشد علمی کشور دانست. برای رفع این ابهام، می توان مقایسه درصد سهم هر کشور در این نظام رتبه بندی را مدنظر گرفت و به نظر می رسد، این ارزیابی می تواند معیار مناسبی باشد. علاوه بر آن باید به نسبت جمعیتی کشورها نیز توجه کرد، چرا که طبیعتا کشورهای باجمعیت بیشتر، می توانند تعداد دانشگاه ها و محققان بیشتری هم داشته باشند. با این دو ملاک، می توان این تحلیل را داشت که چین و هند، هر یک با 1.4 میلیارد نفر جمعیت، هر کدام حدود 17.5 درصد جمعیت جهان را دارند اما سهم‌شان از تعداد دانشگاه های برتر رده بندی تایمز، 5 درصد است. اما ما با داشتن فقط یک درصد جمعیت جهان، 3درصد دانشگاه های برتر را به نام خود ثبت کرده ایم.
البته این نکته را هم فراموش نکنیم که ملاک اصلی در این ارزیابی‌ها، امتیاز کسب شده توسط دانشگاه‌هاست که ما باید با تلاش برای افزایش آن، فاصله‌مان با دانشگاه‌های برتر را کاهش دهیم. طبق نتایج 2023، این امتیاز برای دانشگاه آکسفورد به عنوان برترین دانشگاه جهان، 96.4 است و اولین دانشگاه های ما در این رده بندی، امتیاز 45 تا 46.9 را کسب کرده‌اند و به دلیل امتیازات مشابه، در رتبه های مشترک 351 تا 400 قرار گرفته‌اند.