مروری بر مناسبت‌های امروز ۵ مرداد

گروه سیاسی: در این مطلب مروری خواهیم داشت بر وقایع و مناسبت هایی که در پنجم مرداد این وقایع و مناسبت ها عبارت هستند از: سالروز آغاز عملیات مرصاد در سال ۱۳۶۷، مرگ محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۵۹، آغاز قیام کلنل محمدتقی خان پسیان در سال ۱۳۰۰، اقامه اولین نماز جمعه رسمی جمهوری اسلامی ایران در تهران به امامت آیت الله سید محمود طالقانی در سال ۱۳۵۸، روز ملی کرمانشاه، بازپس گیری شهر گنجه توسط لشگریان شاه عباس صفوی از نیرو‌های عثمانی در سال ۱۶۰۶.

سالروز آغاز عملیات مرصاد در سال ۱۳۶۷:

در ۲۷ تیر ۱۳۶۷خورشیدی امام (ره) قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت را پذیرفت، اما ۶ روز پس از قبول قطعنامه، نیرو‌های عراقی توافقات خود را زیر پا گذاشته و دوباره به جنوب و حوالی خرمشهر حمله کردند و حتی توانستند تا آستانه تصرف آن پیش روند، این اقدام سبب شد تا نیرو‌های دفاعی ایران در جبهه‌های جنوبی مستقر شوند. در این زمان گروهک مجاهدین، عملیاتی با نام فروغ جاویدان و با شعار از «مهران تا تهران» آغاز کرد و رژیم بعث نیز راه نفوذ را برای این گروهک تروریستی باز گذاشت.

در سوم مرداد ۱۳۶۷ خورشیدی آن‌ها از مرز خسروی عملیات خود را آغاز کردند و از آنجا که بیشتر نیرو‌های ایرانی در جبهه‌های جنوب حضور داشتند، عناصر این گروهک با کمترین درگیری ممکن، وارد کرند شدند، سپس شهر اسلام‌آباد نیز به تصرف نیرو‌های منافقین درآمد و به ۳۴کیلومتری کرمانشاه رسیدند، اما خیلی زود منافقین در پشت ارتفاعات چهار زبر زمین‌گیر شدند و عملیات مرصاد با رمز «یا صاحب‌الزمان (عج)» در پنجم مرداد ۱۳۶۷خورشیدی آغاز شد، این عملیات برای مقابله با خیانت منافقین و مزدوران استکبار جهانی و بازپس‌گیری مناطق اشغال شده در خطوط جبهه میانی جنگ با اتحاد و همدلی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش، به‌ویژه پشتیبانی هوانیروز مقتدر ارتش جمهوری اسلامی ایران و هدایت و نقش بی‌بدیل سپهبد شهید علی صیادشیرازی انجام گرفت و موجب پیروزی قاطع رزمندگان شد.

در این عملیات بیش از ۱۲۰ دستگاه تانک، ۴۰۰ دستگاه نفربر، ۹۰ قبضه خمپاره‌انداز ۸۰میلی‌متری، ۱۵۰ قبضه خمپاره‌انداز ۶۰میلی‌متری و ۳۰ قبضه توپ ۱۰۶میلی‌متری آن‌ها توسط نیرو‌های ایرانی منهدم شدند، علاوه بر آن ده‌ها دستگاه تانک، نفربر، خودرو و نیز صد‌ها قبضه سلاح سبک و نیز مقادیری تجهیزات پیشرفته الکترونیکی و مخابراتی به غنیمت نیرو‌های اسلامی درآمد. در این عملیات، بیش از چهار هزار از منافقان نیز کشته یا زخمی شدند. در عملیات مرصاد ۳۰۴تَن از رزمندگان میهن به درجه رفیع شهادت نائل آمدند و بدین ترتیب این عملیات با در هم کوبیدن منافقین و متلاشی کردن یگان‌های نظامی دشمنان به پایان رسید.

مرگ محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۵۹:

شاه که چند هفته قبل از پیروزی انقلاب، ماندن در ایران را صلاح نمی‏دید، در ۲۶ دی ۱۳۵۷، از کشور خارج شد با شدت یافتن بیماری سرطان، محمدرضا پهلوی مجبور شد بر خلاف تمایل دولتمردان آمریکا، برای درمان پزشکی به مرکز سرطان مموریال اسلون- کترینگ در ایالات متحده آمریکا برود. با بروز بحران گروگانگیری در سفارت آمریکا در تهران، هیچ کشوری علاقه به پناه دادن یک سلطان بی‌تاج و تخت نداشت. روزنامه نیویورک تایمز همان زمان او را به هلندی سرگردانی تشبیه کرد که به دنبال بندری برای پهلوگرفتن می‌گردد.

محمدرضا پهلوی پس از خروج از بیمارستان ابتدا به مرکز پزشکی ویلفورد هال در پایگاه نیروی هوایی لاکلند در تگزاس، و سپس به پاناما و مکزیک سپس از آنجا به مصر رفت. تنها انور سادات بود که او را پذیرفت. مهمانی مصر، اما چندان به طول نیانجامید. آخرین شاه ایران در تاریخ ۵ مرداد ۱۳۵۹ در سن ۶۱ سالگی، در مصر درگذشت. دو روز بعد پیکر وی در مسجد الرفاعی قاهره، پس از تشییع و مراسم رسمی، به خاک گذاشته شد. محمدرضا پهلوی در وصیت‌نامه خود خواسته بود تا جنازه‌اش در خاک ایران دفن شود، ایرانی که ساکنانش در پی انتشار خبر درگذشت آخرین شاه، جشن و شادی برپا کرده بودند. 

آغاز قیام کلنل محمدتقی خان پسیان در سال ۱۳۰۰:

در تابستان ۱۳۰۰ پسیان با تصرف ادارات دولتی، نظامی و انتظامی استان خراسان، قیام خود علیه دولت قوام‌السلطنه را در دوران حاکمیت رضاخان آغاز کرد. این رویداد، دو ماه پس از سقوط کابینه سیدضیاءالدین طباطبایی و آغاز به‌کار دولت قوام صورت گرفت. هنگام کودتای سید ضیاء قوام والی خراسان بود و پسیان فرماندهی ژاندارمری این استان را برعهده داشت. پس از کودتا، خبر رسید که قوام درصدد انجام اقداماتی علیه سیدضیاء است. سیدضیاء نیز مخفیانه به پسیان دستور داد تا او را دستگیر و روانه تهران کند. پسیان که از ماهیت نخست‌وزیر کودتا مطلع نبود و از طرفی قوام را عنصری ضدمردمی می‌شناخت، دستور دولت را اطاعت کرده و ۱۳ فروردین ۱۳۰۰ قوام و عده‌ای از مسوولان شهر را دستگیر و تحت‌الحفظ روانه تهران کرد.

دوماه پس از این واقعه، کابینه سیدضیاء سقوط کرد و قوام که در زندان بود، آزاد و مامور تشکیل کابینه شد و مسلما قوام دستگیری خود را توسط پسیان از خاطر نبرده بود و همین امر موجب شد تا کشمکش میان پسیان با دولت به اوج خود برسد. او به عنوان والی خراسان و تحت کنترل درآوردن شهر با استمداد از نیرو‌های ژاندارم و سرپیچی از اطاعت حکومت مرکزی با سقوط کابینه ۹۳ روزه سید ضیاء و تیرگی روابط با نیرو‌های انگلیسی مستقر در این منطقه، نارضایتی قبایل و عشایر از حکومت مرکزی، عدم پذیرش والیان قوام و بازگرداندن ژنرال گلروپ به تهران، حرکتی جدید را آغاز کرد.

دولت مرکزی پس از دو ماه صبر و شکیبایی و موعظه سرانجام دریافت که کلنل سرسازش با حکومت مرکزی ندارد و در مخیله خود به فکر استقلال و خودمختاری خراسان است. دولت ناچار شد اذعان کند که کلنل از اوامر مرکز سرپیچی و علنا به طغیان مبادرت کرده و ناگزیر بود علیه مشارالیه اقداماتی به عمل آورد. پسیان ۵ مرداد ۱۳۰۰ با کمک نیرو‌های خود، تمامی مراکز اداری دولتی، نظامی و انتظامی استان خراسان را به تصرف کرد. قوام‌السلطنه نیز درصدد سرکوب پسیان برآمد و قزاق‌های مسلح را روانه خراسان کرد.

اقامه اولین نماز جمعه رسمی جمهوری اسلامی ایران در تهران به امامت آیت الله سید محمود طالقانی در سال ۱۳۵۸:

روز جمعه پنجم مرداد سال ۱۳۵۸ برابر با سوم ماه مبارک رمضان سال ۱۳۹۹ قمری، اولین نماز جمعه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به امامت مرحوم آیت الله سیدمحمود طالقانی در دانشگاه تهران برگزار شد. امام خمینی ره، چند روز قبل از این تاریخ، این مهم را به ایشان سپردند و حکم برپایی و اقامه نماز جمعه را صادر فرمودند. واگذاری این تکلیف عظیم و سنگین توسط رهبر فرزانه انقلاب در حساس‌ترین بُرهه از زمان انقلاب اسلامی بر عهده آیت الله طالقانی که زبان گویایی برای بازگویی حقایق و رسوا نمودن دشمنان انقلاب داشت، امر خطیری بود. جمعیت انبوه و میلیونی که از نخستین ساعات بامداد این روز از نقاط مختلف شهر تهران به دانشگاه و خیابان‌های اطراف هجوم آورده بودند، با مشاهده امام جمعه، تکبیرگویان، حمایت خویش را از رهبری امام خمینی رحمه‌الله و نهضت الهی ایشان اعلام داشتند.

با آغاز اقامه نماز جمعه، گروهک‌های مغرور و منافق که برای فریفتن مردم و برای واژگون نشان دادن مسائل و به انحراف کشیدن انقلاب، دست به تبلیغات بسیار عظیم و خطرناک و حساب شده زده بودند، ناگهان با یک معجزه بزرگ الهی و اسلامی روبرو شدند و نقشه‌های خود را نقش بر آب دیدند. اتحاد و اجتماع صفوف نمازگزاران نماز جمعه، توطئه‌های حساب شده و ترتیب یافته منافقان را خنثی ساخت و حیله و تزویر آنان را در هم شکست. شیاطین و منافقین در همه جا راه یافتند، اما در صفوف به هم پیوسته نماز رسوخ پیدا نکردند. سرانجام از همین صفوف نماز جمعه بود که مشت‌های گره کرده به سوی منافقان و احزاب و گروهک‌های مغرور و مستکبر و از خدا بی خبر نشانه رفت و آنان را متواری و نابود ساخت.

روز ملی کرمانشاه:

نامگذاری پنجم مرداد به نام روز ملی کرمانشاه برگرفته از یاد و خاطره دلاورمردی‌ها و رشادت‌های رزمندگان اسلام در عملیات مرصاد است، زیرا این عملیات به نوعی نقطه پایان جنگ تحمیلی محسوب می‌شود و بیانگر مقاومت مثال زدنی مردم کرمانشاه در طول دوران دفاع مقدس است.

بازپس گیری شهر گنجه توسط لشگریان شاه عباس صفوی از نیرو‌های عثمانی در سال ۱۶۰۶:

در چنین روزی، لشکریان شاه‌عباس که برای بیرون راندن دست‌نشاندگان عثمانی (ترکیه) از چند منطقه در قفقاز ایران وارد این منطقه شده بودند، در سال ۱۶۰۶ میلادی شهر گنجه را پس گرفتند.

عثمانی‌ها پیش‌تر با بهره‌جویی از درگیری‌های داخلی شاهزادگان صفوی به قفقاز ایران دست‌درازی کرده بودند. در جنگی که برای بیرون راندن عثمانی‌ها روی داد بیش از دو هزار و پانصد تن از لشکر عثمانی کشته شدند. شاه‌عباس سپس محمدپاشا فرماندار گمارده از سوی عثمانی در گنجه را که به اسارت گرفته شده بود به زندان مازندران فرستاد. اندکی بعد، شماخی نیز با جنگ پس گرفته شد که عثمانی در این نبرد هم سه هزار کشته داد و تا آن سوی «قارص» پس نشست. به مناسبت آزاد شدن گنجه، در همان روز این شعر ساخته شد: (در محرم گنجه از عباس شد). این تاریخ در آن زمان برابر با ماه محرم بود. شهر گنجه (زادگاه گنجوی شاعر معروف) اینک در جمهوری آذربایجان قرار گرفته است.