تا امروز پرداخت یارانه آرد رانتی بود

حجت الاسلام محمدتقی نقدعلی نماینده مردم خمینی شهر در مجلس به سوالات زیر در خصوص پرداخت یارانه آرد پاسخ داد:

این شیوه پرداخت یارانه از چه زمانی آغاز شد و در این مدت به چه شیوه‌هایی پرداخت شده است؟

نقدعلی: بحث یارانه نان از ابتدای انقلاب وجود داشت و هر زمانی که بنا شد نوع پرداخت یارانه نان تغییر کند با مشکلات و تنگنا‌هایی برخورد کردیم.

تا امروز یک یارانه برای نان و‌ یارانه‌ای برای صنف و صنعت مثل ماکارونی، کیک، شیرینی و بیسکوئیت پرداخت می‌کردیم. یکی از مشکلات اصلی ما همین آرد یارانه صنف و صنعت بود چرا که این آرد به دست مستحق نمی‌رسید. گندمی که هر کیلو ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان از کشاورز خریداری می‌شود بعد از تبدیل شدن به آرد تنها با ۶۰۰ تا ۹۰۰ تومان به صنف و صنعت ارائه می‌شد. ظلم و بی عدالتی است که چنین پولی به جیب قشر خاصی از جامعه وارد شود.

چه اقدامی برای بهبود پرداخت یارانه آرد و نان انجام شده است؟

نقدعلی: این قصه از اول امسال حل شد. از ابتدای سال ۱۴۰۱ ما یارانه آرد صنف و صنعت را حذف کردیم. از روز ۱۱ اردیبهشت امسال آرد نانوایی‌های فانتزی را هم حذف کردیم چرا که به اسم نان ساندویچ برای کیک، کلوچه و سایر محصولات به کار می‌رفت؛ این محصولات نیاز ضروری مردم نیست پس حمایت از مردم محسوب نشده و حمایت از قشر خاص محسوب می‌شود.

شیوه قبلی در پرداخت یارانه آرد و نان چه مشکلاتی به همراه داشت؟

نقدعلی: اشکال این نوع پرداخت یارانه این است که آرد تحویل صنف نانوایان می‌شود و واقعیت جامعه نشان می‌دهد که بخش زیادی از این آرد قاچاق شده است. ممکن است در صنف و صنایع دیگر به کار برود یا از کشور خارج شود. به دلیل گرانی آرد و نان ممکن است قاچاق به خارج از کشور را داشته باشیم. بالا بردن قیمت خرید تضمینی هم برای کنترل همین اتفاق بود. هر چقدر هم نهاد‌های نظارتی برای کنترل قاچاق آرد یارانه‌ای تلاش کنند نمی‌توانند جلوی آن را بگیرند.

راهکار مناسب حل این مشکل چیست؟

نقدعلی: چاره کار که باید در سیاست گذاری‌های بلند مدت اتفاق بیفتد انتقال یارانه آرد و نان به زنجیره آخر است. یارانه ۱۰۰ یا ۱۲۰ هزار میلیاردی در سال پرداخت می‌شود که بخش زیادی از آن در جیب عده‌ای خاص می‌رفت. مجلس شورای اسلامی اختیارات یارانه‌ها را در اختیار دولت گذاشته تا چه در نهاده‌های دامی و چه در کالا‌های اساسی تصمیم بگیرد. عمده مشکل در سیستم فعلی این است که از حلقه‌های قبل از مصرف کننده حمایت می‌کنیم در حالی که باید در قالب کارت پرداخت یا یارانه آرد به مصرف کننده پرداخت شود.

پیش از این هم تغییری در نظام پرداخت یارانه آرد و نان ایجاد شده بود؟

نقدعلی: در دولت نهم تا میزانی تغییراتی در شیوه پرداخت یارانه آرد و نان ایجاد شد که بهبود کیفیت نان را به همراه داشت، اما فرایند تکمیل نشد. اگر افزایش قیمتی در کار باشد وجه افزایش قیمت به حساب مصرف کننده واریز خواهد شد. نکته مهم آن است که با تعریف چارچوبی یارانه پرداخت شده برای نان فقط برای مصرف نان صرف شد. درصد بالایی از آرد با شیوه قبلی آزاد فروشی می‌شد و حق ۸۰ میلیون جمعیت به جیب عده خاصی می‌رود. همانطور که در موضوع بنزین بسیاری معتقدند پرداخت باید بر اساس کارت ملی باشد در مساله نان هم نیاز به اصلاحاتی وجود دارد.

این موضوع صرفا به نان و یارانه نان مربوط است یا در تمام کالا‌های مشمول یارانه شرایط مشابه است؟

نقدعلی: باید تحول و تغییری در روند مدیریت اقتصادی ایجاد کنیم. پیش از این کارخانه‌های نشاسته، ماکارونی، کیک و کلوچه و غیره، از رانت یارانه‌ای بهره می‌برد که اصلاح شد. حدود ۲ میلیون تومان به هر ایرانی یارانه پنهان پرداخت می‌شود که باید مستقیما به دست خود مصرف کننده و خانوار برسد. یارانه‌های آشکار و پنهان، رانت عجیبی را برای فرصت‌طلبان ایجاد کرده بود بنابراین امروز گریزی جز اصلاح این رویه نیست.

از روز شنبه ۱۷ ارديبهشت، طرح هوشمندسازی یارانه نان سنتی به صورت پایلوت در استان زنجان اجرا شد، احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره شیوه اجرای این طرح در حساب کاربری خود نوشت: ‏"وقتی پیشنهاد طرح هوشمندسازی ‎یارانه را دادیم، دولت اجرای طرح در خصوص «نان سنتی» را به خود ما سپرد که از این هفته در برخی استان‌ها آغاز می‌شود: قیمت نان افزایش نمی‌یابد. تعدیل قیمت آرد موجب کاهش قاچاق می‌شود. به ازای فروش نان، یارانه به حساب نانوا واریز می‌شود. "