وضعیت جریان صدر در ‌پنج روز مانده به انتخابات

گروه بین الملل- سیدرضا قزوینی غرابی: جریان صدر در روزهای اخیر حداقل دو ضربه قابل توجه اثرگذار انتخاباتی را متحمل شد. بیانیه مرجعیت اعلای نجف حضرت آیت الله سیستانی که تشویق کننده مردم به مشارکت در انتخابات بود، موضوعی که به خودی خود میتواند میزان آرای صدری ها را کاهش دهد و بیانیه/فتوای آیت الله حائری مرجع دینی بخش قابل توجهی از جریان صدر که رأی دادن به این جریان سیاسی را تحریم کرده بود.

به گزارش بولتن نیوز، میزان اثرگذاری این دو بیانیه به هر اندازه که باشد پیامدهای منفی بر رأی سائرون خواهد گذاشت. به ویژه آنکه نامزدهای این دوره سائرون، تماما صدری هستند و بر خلاف انتخابات ۲۰۱۸ که نخبگان مستقل، کمونیست ها و دیگران، بدنه آن را شکل دادند که جمعا نزدیک به ۳۵٪ بر آورد میشوند و رأی افرادی خارج از پایگاه اجتماعی صدر را برای سائرون کسب کردند، این مسئله نیز شرایط مطلوبی را برای سائرون رقم نزده است.

صدر اخیرا برای تقویت آرای سائرون، به معرفی یک نامزد در هر حوزه انتخاباتی اکتفا کرده واین مسئله باعث نارضایتی سایر نامزدهای سائرون شده که معرفی نشده اند. این نارضایتی ‌پیامدهای منفی برای سائرون برجای خواهد گذاشت.
به اعتقاد اینجانب همه این تحولات علاوه بر در نظر گرفتن احتمال افزایش مشارکت در نتیجه بیانیه های اخیر، تعداد کرسی های سائرون را بی تردید کاهش خواهد. شاید ۳۰ تا ۴۰ کرسی بهترین نتیجه برای سائرون باشد که در دوره فعلی ۵۴ نفر را راهی مجلس کرده بودند. صدر که چندی قبل از امیدواری خود برای کسب ۱۰۰ کرسی پارلمانی می گفت اکنون با به فراموش سپردن آن آرزو، در حال تقلا برای حفظ آبرو و اعتبار خود است. رجزخوانی های کنونی نیز چیزی جز امیدبخشی به پایگاه اجتماعی خود و مأیوس کردن سایرین برای کم کردن مشارکت انتخاباتی نیست.

یکشنبه آینده انتخابات پنجمین دوره پارلمانی عراق برگزار خواهد شد.
این دوره از انتخابات از نظر فنی یک تفاوت قابل توجه با دوره های قبل دارد. در دوره های سابق عراق یا به یک حوزه انتخاباتی واحد با لیست های بسته و یا 18 حوزه انتخاباتی استانی با فهرست های باز تقسیم می شد و شهروندان باید ابتدا به یک فهرست انتخاباتی در استان خود رأی می دادند سپس مقابل نامزد مورد علاقه خود از همان فهرست تیک می زدند.

در این دوره، عراق برای نخستین بار به 83 حوزه انتخاباتی منطقه ای تقسیم شده است و واجدان شرایط تنها به فرد مورد علاقه خود که از آن حوزه نامزد شده، بدون توجه به حزب او، رأی می دهند و نظام سانت لیگو در تقسیم رأی میان افرادی که باید به پارلمان بروند لغو شده است. فرد یا افرادی که به ترتیب بیشترین رأی را از هر حوزه بیاورند پیروز هستند. طبعا نظام کوتا همچنان پابرجاست و 25 درصد نمایندگان هرحوزه باید زن باشند.

در ساختار جدید هر شهرستان قطعا در پارلمان نماینده یا نمایندگانی خواهد داشت.
در این دوره به جای آنکه مانند گذشته استان بغداد یک حوزه انتخاباتی باشد به 17 حوزه منطقه ای تقسیم شده است که 69 نماینده به پارلمان خواهد فرستاد. استان نینوی (موصل) 8 حوزه و 31 نماینده دارد. بصره 6 حوزه و 25 نماینده، کربلا و نجف هر یک 3 حوزه انتخاباتی دارند اما به دلیل جمعیت بیشتر نجف، این شهر یک نماینده بیش از کربلا در پارلمان یعنی 12 نفر خواهد داشت. در مجموع 83 حوزه و 329 نماینده در این دوره وجود دارد. که از این تعداد حداقل 83 نفر زن هستند و 9 نفر نیز از اقلیت های دینی هستند. (5 نفر مسیحی و دیگران از سایر اقلیت ها)

نظام انتخاباتی جدید هرچند می تواند عادلانه تر از گذشته به شمار برود چرا که هر نامزدی که بیشترین رأی را بیاورد به پارلمان می رود و به دلیل نظام پیچیده سانت لیگو رأی های سر ریز حزب یا ائتلاف به نامزدهای جامانده اختصاص نمی یابد تا آنها را با دوپینگ به پارلمان بفرستد اما می تواند معایب یا تهدیدات منحصر بفردی با توجه به ویژگی های اجتماعی عراق داشته باشد.

مخاطبان این نوشتار به خوبی می دانند که عراق کشوری عشیره ای و قبایلی است و در سایه نبود یک دولت و جامعه مدنی قدرتمند و قابل قبول، عشایر تأثیر قابل ملاحظه ای بر شؤون مختلف دارند. بنابراین در انتخاباتی که مبنای آن حوزه های منطقه ای کوچک یعنی شهری و شهرستانی است نامزدهای هر منطقه غالبا (و نه مطلقا) وابستگی های خاص منطقه ای و عشیره ای دارند. این مسئله سبب خواهد شد تا یک عشیره در یک منطقه خاص تمام توان خود را صرف اثرگذاری بر انتخابات از طریق حمایت از نامزد خاص خود کند. طبیعتا با چنین حمایتی، نامزد برنده نیز، پیروزی خود را مدیون حمایت های عشیره ای آن منطقه می داند. بنابراین بیم آن می رود که چنین تجربه جدیدی، نمایندگان را به "کار چاق کن های" عشایر تبدیل کند.

نکته دیگری که نباید از آن غفلت کرد این است که نظام جدید انتخاباتی و شکل توزیع کرسی های پارلمانی، بدون تردید منجر به پراکندگی بیش از پیش آرای نامزدهای احزاب و ائتلاف ها خواهد شد و همین مسئله، باعث فقدان وجود یک حزب "پیروز قاطع" انتخابات شود و به احتمال بسیار زیاد، نتایج نزدیک به هم حاصل گردد.
کما اینکه پیش بینی می شود در برخی مناطق مانند بغداد و حومه آن، آرایی که در دوره های گذشته به سود شیعیان بود در این دوره به دلیل منطقه ای شدن، به سود اهل سنت این مناطق واریز شود.
نکته دیگر این است که هر اندازه مشارکت مردمی بالاتر باشد، احتمال رأی آوری احزاب بزرگ که اصولا پایگاه رأی ثابت و سنتی دارند کمتر خواهد شد. به همین دلیل در این دوره از انتخابات، تحریم آن یا عدم مشارکت مؤثر می تواند سبد رأی نامزدهای وابسته به ائتلاف ها و احزاب را پر کند.