هیچ کشوری نمی تواند به استقلال و حاکمیت سیاسی ایران دهن کجی کند

گروه سیاسی - مصطفی مطهری:  انتشار عکسی یادگاری در محلی تاریخی از سوی «لوان جاگاریان» سفیر روسیه در ایران با«سیمون شرکلیف» رئیس جدید نمایندگی دیپلماتیک انگلیس در ایران انگلستان و خالی بودن صندلی سوم (صندلی میانی) در این عکس که از قضا نیز جای نماینده آمریکا می باشد، حاشیه ساز شده است. در واقع این عکس که برداشتی جدید از عکس تاریخی فاتحین جنگ جهانی دوم و اشغالگران آن زمان تهران می باشد به نوعی تداعی کننده عکس یادگاری روسای جمهور سه کشوری بود که که در قالب اشغالگران ایران در محل برگزاری کنفرانس تهران در سال ۱۹۴۳ م. اقدام به مکتبوب کردن این موفقیت در قابِ عکس کردند.

به گزارش بولتن نیوز، حال بازطراحی این عکس از سوی سفیر روسیه و نماینده ویژه دیپلماتیک انگلیس در ایران این شائبه را بوجود آورده است که نمایندگان سیاسی این دو کشور در ایران با خوانش از نو تاریخ به نوعی به حق حاکمیت ملی و استقلال ایران دهن کجی کرده اند و یا حتی آن را نادیده گرفته اند و آن را مورد سوال قرار داده اند. واقعیت این است که برداشت مذکور نه تنها یک برداشت سطحی است بلکه خالی از هرگونه بنیان نظری است. چونکه در متن این برداشت نه تنها شرایط زمانی و موقعیت رخداد اتفاق در نظر گرفته نشده است بلکه از دریچه مذکور به گونه ای غلط به این مسئله نگاه شده است که گویا ایران در طول زمان از آن تاریخ تاکنون در آن شرایط قرار دارد. مضافاً اینکه در این برداشت نوع، شکل و گرایشات در حاکمیت و باور به تحرک در ذیل روندهای سیاست خارجی نیز در نظر گرفته نشده است. در واقع ماهیت سیاسی نظام سیاسی جمهوری اسلامی برخلاف ماهیت نظام پادشاهی پهلوی استقلال در وجوه مختلف حاکمیتی و عدم وابستگی به نظام های سیاسی غربی و شرقی مبنای کنش سیاسی خود قرار داده است. به عبارت بهتر انقلاب اسلامی از نظر شکلی و محتوایی بر این اساس رخ داد تا رابطه فرادست – فرودست در ذیل شاخص های سیاسی را تغییر دهد و به سمت خودکفایی در نظر و عمل گام بردارد که تجربه چهار دهه حکمرانی سیاسی نظام جمهوری اسلامی گویای آن است.

از سوی دیگر نباید فراموش کرد که برداشت های رایج از این عکس نباید تنها از زوایه ایران مورد توجه قرار گیرد. چرا که اولاً انگلستان از حیث تعارض ارزشی مهمترین کشور در حوزه یورو می باشد که در تقابل با روسیه قرار دارد. ثانیاً اینکه در در رقابت و تقابل سیاسی روسیه با آمریکا، انگلستان به عنوان تداوم اروپاییِ منش آتلانتیکی در مدار آمریکا و در کنار آن قرار دارد. از این رو ایده قرار گرفتن روسیه و انگلیس در کنارهم و تاریخ سازی از کنش های تاریخمند شده در زمان فعلی با توجه به شرایط موجود در عرصه قواعد درگیری در نظام بین الملل میان روسیه با غرب به سرکردگی آمریکا و همسویی انگلستان با آن نه تنها غیر واقعی است بلکه تا اندازه ای کودکانه می باشد. با این حال این عکس می تواند از حیث نشانه ای حامل یک پیام سیاسی برای دوطرف باشد؛ پیامی حاوی این مضمون و محتوا که آنها می توانند بدون در نظر گرفتن آمریکا و بر مبنای سیاست جغرافیایی در حوزه اروپا حل اختلافاتشان با هم را در دستور کار قرار دهند. در واقع این عکس از این نظر می تواند سطح و جایگاهی برای آغاز فصل جدید در روابط میان آنها محسوب گردد.

از منظر دیگر اتفاق گرفتن این عکس در تهران می تواند با پس زمینه های سیاسی نسبت به شرایط فعلی با زمینه های تاریخی انجام گرفته باشد. بطوریکه مفروض شکل گرفته در ارتباط با این فرضیه تحلیلی، برجام و تمام مسائلی است که پیرامون آن وجود دارد. قرار گرفتن نمایندگان این دو کشور عضو برجام در کنار هم در این عکس و محل عکاسی این عکس یعنی ایران به عنوان کشوری که طرف اصلی در برجام است می تواند بر این موضوع دلالت داشته باشد که کشورهای عضو برجام می توان بدون آمریکا با ایران وارد گفتگو شوند و مذاکرات منتهی به برجام را حل و فصل کنند و شروعی دوباره را در این باره رقم بزنند.

خلاصه اینکه آنچه در ارتباط با این عکس باید مد نظر قرار گیرد ترکیبی از موارد گفته شده در این باره در ابعاد تحلیلی مختلف و متنوع می باشد. با این حال گرفتن این عکس در ایران و مقایسه آن با عکسی که قبلا در یک فریم متفاوت گرفته شده و شرایط دیگری را رقم زده است نمی تواند پایه تحلیلی صحیحی داشته باشد. به علاوه اینکه تحلیل کوته نظرانه از این عکس و محدود سازی آن به ایران و طرح گزاره غیرواقعی دهن کجی به استقلال ایران فاقد مبنای علمی و منطقی است. بطوریکه اگر در پس زمینه این عکس هر هدف و تصمیم مهمی در نظر گرفته شده باشد نمی تواند به تحمیل شرایطی ختم شود که به شاخص های استقلال سیاسی ایران خدشه ای وارد کند. به علاوه اینکه در درون این تصمیم مهمی که بالفرض اگر در نظر گرفته شده باشد شکی نیست که ایران ضلع دیگر این ماجرا و از منتفعین آن خواهد بود.