روش متفاوت امام جواد (ع) برای گذراندن زندگی و مدیریت جامعه

به گزارش بولتن نیوز، حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسینی نیشابوری استاد حوزه و دانشگاه  درباره ارکان مدیریتی امام جواد (ع) گفت: یکی از مهمترین ارکان مدیریتی امام جواد (ع) التزام به اخلاق فردی، سازمانی و مدیریتی است. مدیری که اخلاق را زیر پا می‌گذارد به هیچ وجه امانت دار نخواهد بود؛ چراکه خود مسئولیت و پستی که به او واگذار شده یک امانت است و نیز مدیر بی اخلاق، بی تعهد است و نسبت به وعده و قول او نمی‌توان اطمینان داشت.

وی ادامه داد: در کتاب بحارالأنوار، ج ۷۲، ص ۶۵، از امام جواد (ع) نقل شده است که به تاخیر انداختن توبه، امروز و فردا کردن، اصرار بر گناه و ایمن شدن از مکر خدا برحذر می‌دارد و مومن را به سه نیاز واقعی اش توجه می‌دهد؛ توفیق خدایی، واعظ نفسانی و قبول نصیحت. برای هر چیزی زینتی می‌شمرد و از متوجه شدن انحصاری به زینت‌های مادی هشدار می‌دهد.

این استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: از دیگر ارکان مدیریتی که می‌شود از سیره آن حضرت استخراج کرد، روحیه خدمت به مردم و تسهیل امور مردم است. در کتاب تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۳۳۴ آمده است، مردی از اهالی سیستان که در یک سفری با امام محمدتقی (ع) همراه شده، خاطره‌ای شنیدنی از آن سفر را گزارش کرده است. او می‌گوید، در سال اوّل خلافت معتصم، من با امام نهم همسفر شدم. در همه موارد با هم بودیم. روزی در سر سفره غذا نشسته بودیم که عرض کردم، فدایت شوم! فرماندار شهر ما، یکی از دوستان و شیفتگان شما اهل بیت (ع) است.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسینی نیشابوری ادامه داد: مأمورین او برای من مالیات نوشته و پرداختن آن برایم سنگین است. شما لطف کنید و نامه‌ای برای او بنویسید که با من مدارا کند. امام فرمودند، من او را نمی‌شناسم. گفتم، فدایت شوم! همان طوری که عرض کردم، او از محبّان شما اهل بیت (ع) است. نامه شما برای من در نزد او خیلی کارساز و مشکل گشا خواهد بود. امام کاغذی را برداشته و چنین نوشت، بسم اللّه الرّحمن الرّحیم؛ اما بعد، حامل این نامه به تو، نکته زیبائی را یادآور شد که تو به آیین پسندیده‌ای گرایش داری! مطمئنّا تو در مقابل عمل نیک، پاداش نیکی خواهی داشت. به برادرانت احسان کن و بدان خداوند عزیز و جلال از ریزترین اعمال و رفتارت سؤال خواهد کرد.

وی اظهار کرد: مرد سجستانی در آخر می‌گوید، قبل از رسیدن من به سیستان، حسین بن عبدالله نیشابوری (فرماندار سیستان) از نامه امام با خبر شده بود و هنگامی که به شهرم نزدیک می‌شدم، هنوز دو فرسخ مانده بود که به استقبالم آمد. نامه را به او دادم. او آن را بوسیده و روی چشمانش گذاشت و به من گفت، چه می‌خواهی و بعد به بهترین شکل آن مطلب حل می‌شود. حضرت در سنین کودکی ونوجوانی عهده دار امامت شدند و در جوانی به شهادت رسیدند. تاکید برمدیریت جوان، باسواد وانقلابی که امروز مورد تاکید است دارای آثار وبرکات فراوانی است. مسأله مخاطره آمیزی که در مقطع حسّاس امامت امام جواد (ع)، شیعیان را تهدید می‌کرد، قدرت گرفتن و پیشرفت «مذهب معتزله» بود. مکتب اعتزال در آن زمان رواج و رونق بسیاری گرفته بود و حکومت وقت از طرفداران آن بسیار حمایت می‌کرد.

حجت الاسلام و المسلمین حسینی نیشابوری بیان کرد: آنان دستورات و مطالب دینی را به عقل خویش عرضه می‌کردند و آن چه را که عقلشان صریحاً تأیید می‌کرد، می‌پذیرفتند و بقیّه را انکار می‌کردند؛ چراکه نیل به مقام امامت در سنین خردسالی با عقل ظاهر بینشان سازگار نبود، پرسش‌های دشوار و پیچیده‌ای را مطرح می‌کردند تا به پندار خویش حضرت جواد (ع) را در میدان رقابت علمی و سیاسی شکست دهند. امّا آن امام با پاسخ‌های قاطع و استدلال‌های قوی از این مناظره‌ها سربلند بیرون آمد و هرگونه تردید در مورد امامت خویش را از بین برد و اصل امامت را تثبیت نمود و نشان داد که برخورداری از منصب الهی در خردسالی هیچ مشکلی ندارد. از دیگر مسائل مطرح در این عصر، تهاجم عقیدتی و نیرنگ بازی‌های دو خلیفه ملعون عباسی (مأمون و معتصم) با مردم بود.

وی ادامه داد: به گواهی تاریخ، مأمون مکّارترین و منافق‌ترین خلیفه عباسی بود که برای کسب پیروزی نهایی و قطعی بر اندیشه شیعه بسیار کوشید و هدف نهایی وی از تشکیل مناظره با امامان شیعه شکست ایشان و در نهایت سقوط مذهب تشیّع بود، زیرا او می‌خواست برای همیشه ستاره تشیّع افول کند و بزرگ‌ترین مانع در برابر حاکمان غاصب و ستمگر از میان برداشته شود، مناظره آن بزرگوار با «یحیی بن اکثرم» و «ابن ابی داود» و غلبه بر آن دو از این نمونه مناظرات است، امّا در چنین عصری امام محمد تقی (ع) قاطعانه و با اقتدار الهی تمام در برابر انحرافات، مسامحه ها، توهین‌ها و دیگر مکر‌های خلفای باطل ایستاد و از حقانیّت دین اسلام و شیعیان دفاع کرد.

این کارشناس مذهبی در پاسخ به سوال خبرنگار ما، درباره این که اگر بخواهید به یکی از اقدامات برجسته مدیریتی حضرت اشاره کنید، کدام را انتخاب می‌کنید اظهار کرد: اقدامات حضرت همگی شاخص و بارزند، اما با توجه به شرایط فعلی، به اهتمام حضرت نسبت به تربیت نیرو و کادر سازی اشاره می‌کنم. این مسئله بسیار مهمی است مدیران فعلی اگر به افراد جوان؛ شایسته و باانگیزه در حوزه تخصصشان میدان ندهند این‌ها در میدان عمل پخته و آزموده نمی‌شوند و به حاشیه می‌روند و کم انگیزه می‌شوند و جامعه هم از انرزی وصفا وطراوت آن‌ها بی بهره می‌گردد! ذهن جوان؛ خلاق؛ مبتکر ومبدع است.

وی بیان کرد: ما برای بسیاری از مشکلات امروز می‌توانیم به آن‌ها اعتماد کنیم؛ در گذشته و زمان جنگ از اعتماد به استعداد‌ها وایمان جوانان سود کرده ایم و با آن‌ها جنگ راپیروز شدیم. ما با جوان‌ها در حوزه تسلیحات دفاعی خودکفا شدیم در عرصه رویان و ژنتیک افتخار آفرین شدیم. اگر راه را برای مدیران ودولتمردان خلاق؛ اندیشمند وجوان باز نکنیم در آینده با خلا مدیران کارآزموده مواجه خواهیم شد. امام جواد (ع) در آن شرایط خاص نسبت به نیاز‌های جامعه و حتی ملزومات آینده با کادرسازی ومیدان دادن به جوانان باایمان ومستعد چاره اندیشی کردند. ببینید یکی از اصحاب امام جواد (ع) حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) است که مقدار قابل توجهی حدیث از امام نقل کرده است.

حجت الاسلام و المسلمین حسینی نیشابوری در پایان گفت: از دیگر چهره‌های برجسته و درخشان از بین شاگردان و راویان آن حضرت می‌توان از «احمد بن محمد بن نصر بزنطی»، «زکریا بن آدم»، «حسین بن سعید اهوازی» و «احمد بن محمد بن خالد برقی» که هر کدام در صحنه‌های علمی و فقهی وزنه‌ای خاص به شمار می‌رفتند، نام برد. قابل ذکر است که روایت کنندگان از امام جواد (ع) منحصر به راویان و محدّثان شیعه نمی‌باشند، بلکه محدّثان و دانشمندان اهل تسنّن نیز معارف و حقایقی از اسلام را از آن حضرت نقل کرده اند، از جمله: «خطیب بغدادی» احادیثی با سند خود از آن بزرگوار نقل کرده است. هم چنین «ابوبکر احمد بن ثابت» و «ابواسحاق ثعلبی» در کتب تاریخ و تفسیر خویش روایاتی از آن امام نقل کرده اند.