درنگی در فضیلت انس با قرآن کریم در روایات

به گزارش بولتن نیوز، دکتر محمد جواد گودینی نویسنده، مترجم و پژوهشگر علوم دینی و تاریخ اسلام نوشت: قرآن کریم به عنوان آخرین کتاب آسمانی که پروردگار جهانیان برای هدایت بشریت فرو فرستاده، دارای فضیلت های بی شماری است که بشر از شمارش آن ناتوان بوده و انس با این کتاب سترگ، برکات مادی، اخلاقی و معنوی بسیاری برای انسان به ارمغان می آورد.

این کتاب آسمانی که سراسر روشنایی، رحمت، حکمت، اندیشه و هدایت است، همواره انسان را به تفکر کردن و اندیشیدن واداشته و انس با کلام وحی همراه با تدبر، اندیشه و درنگ در آیات، انسان را به دنیای غیر قابل توصیف معنویتی رهنمون می سازد که خداوند در این سخنِ بی مانند برای انسانِ جوهای هدایت و معنویات ترسیم نموده است.

از این رو انس با قرآن و همچنین تلاوت آیات آن و اندیشه پیرامون مفاهیم و مضامین بلندش، از برترین اقداماتی است که سزاوار است دوستداران کلام وحی بدان همت گماشته و بخشی از اوقات خود در شب و روز را به یادگیری، تلاوت و خواندن قرآن کریم و تامل بر آن گذرانده و خواندن آیاتی از ذکر حکیم، به برنامه ی روزانه ی مومنان تبدیل گردد. ختم قرآن کریم (بویژه اگر با تدبر و در گام بعدی، عمل به آیات و رفتار مطابق آیات وحی همراه گردد)، از آثار و برکات بسیاری برخوردار بوده و از اسباب نزدیکی انسان به خداوند بلند مرتبه است. در این خصوص از صحابی نامدار جناب عبد الله بن مسعود چنین نقل است:

هر کس قرآن را ختم کند، یک دعای مستجاب خواهد داشت. همچنین ابن مسعود هر گاه قرآن را ختم می نمود، افراد خانواده اش را جمع می کرد و دعاهای خود را از خداوند مسالت کرده و آنان نیز آمین می گفتند.

قرآن کریم معجزه ای جاوید به شمار می رود که مخصوص عصر نزول نبوده و دامنه ی آن تا روز رستاخیز ادامه دارد و از جمله معجزات عقلی بوده که مخاطب آن، جان و خرد انسان در همه ی عصرها و نسل ها محسوب می گردد و سخنی است که نسل های گوناگون را به تحدّی فراخوانده و هماورد طلبی آن نیز منحصر به زمانی ویژه نمی شود و همه ی انسان ها و جن ها تا روز رستاخیز را شامل می گردد. خداوند بلند مرتبه به صراحت از ناتوانی خلق برای هماوردی با کتاب عزیز و شکست ناپذیرش پرده برداشته و فرموده است: [ای پیامبر«ص»] بگو: اگر انس و جن گرد هم آمده تا کلامی بسان این قرآن را عرضه نمایند، نخواهند توانست؛ حتی اگر به یاری هم بشتابند و به هم کمک نمایند.

از خاتم پیامبران(ص) چنین روایت گردیده است:

"این قرآن نور آشکار و ریسمان مستحکم و درخت تنومند و سترگ [و برخوردار از بزرگی] و بالاترین شفا و برترین فضیلت و بالاترین نیک بختی است. هر کس به آن چنگ زند [و از هدایت آن استفاده نموده و از آن بهره جسته و از انوارش برخوردار گردد] خداوند او را روشن می نماید [و او را نورانی کرده و مورد توجه و عنایت خاص خویش قرار می دهد] و هر کس امور [زندگی اش] را به آن گره زند، خداوند او را نگاه می دارد و هر کس از آن شفا جوید، خداوند او را از شفا برخوردار می سازد [برای درمان دردهای مادی و بویژه معنوی و روحی] و هر آن کس قرآن را بر [راه ها، روش ها، گفتمان ها و مکتب های دیگر] ترجیح دهد، خداوند او را هدایت می کند و هر کس هدایت را در غیر آن بجوید، خداوند او را گمراه می سازد [و به دلیل این انتخاب نادرست، از هدایت و راه حق دور شده و خداوند نیز او را به ساحل نجات نمی رساند]...".

رسول خدا(ص) در روایتی دیگر چنین فرموده است:

"بهترین شما کسی است که قرآن را بیاموزد و [به دیگران] آموزش دهد".

آموزش قرآن کریم به کودکان و نوجوانان از دستورهای موکّد اسلام بوده و پیشوایان دین، پیروان خود را به این امر مهم تشویق می کردند. کوشش برای آموزش قرآن به کودکان و فرزندان با حوصله، شکیبایی، دانش و بهره گیری از روش های تشویقی، برکات بسیاری داشته و موجب می گردد آنان از دوران خردسالی که ذهن از آمادگی بسیاری برای یادگیری برخوردار است، با معارف بلند قرآن آشنا شده و این اقدام پسندیده و ارزنده آثار تربیتی و اخروی فراوانی برای کودکان، پدران، مادران و آموزگاران دارد:

معاذ بن جبل از رسول گرامی اسلام(ص) چنین نقل کرده است:

"هر کس به فرزندش قرآن بیاموزد، خداوند پدر و مادرش را به تاج پادشاهی مزین کرده و دو زیور به آنان می پوشاند که مردم مانند آن را ندیده اند".

در روایتی دیگر خاتم پیامبران(ص) چنین فرموده است:

"هنگامی که آموزگار به کودک بگوید: بسم الله الرحمن الرحیم را بگو [و این آیه ی قرآن را به آن کودک آموزش دهد] و آن کودک بگوید بسم الله الرحمن الرحیم، خداوند برای کودک، پدر و مادرش و آن آموزگار، دوری و برائت [از دوزخ] را می نویسد".

پیامبر اسلام(ص) و نخستین مفسر آیات وحی، درباره ی اهمیت تلاوت کلام پروردگار در خانه ها چنین فرموده است:
"خانه هایتان را با تلاوت قرآن روشن نمایید و آن را بسان گورها [خالی از نور و روشنایی] نسازید همانگونه که یهودیان و مسیحیان انجام دادند؛ آنان در بیع ها و کنیسه ها [مکان های عبادتی یهودیان و مسیحیان] نماز گذارده [و عبادت می کنند] و خانه ها را معطل کرده اند. چرا که خانه ای که در آن فراوان قرآن تلاوت شود، خیرش بسیار می گردد و اهل آن خانه برخوردار شده و برای اهل آسمان می درخشد همانگونه که ستارگان آسمان برای مردم دنیا روشن و درخشان است".

قرآن کریم، نیاز بشر را که تشنه ی معنویت و آرامش است، تامین کرده و دردهای معنوی انسان را درمان کرده و به او آرامش را هدیه می نماید. در این راستا از پیامبر اسلام«ص» روایت است که فرمود:

"قرآن همان دوا [و درمان دردها و سبب آرامش آلام و دردهای گوناگون زندگی است، قرآن شفای حقیقی به شمار می رود]".

همچنین درباره بی مانندی نسخه ی شفابخش قرآن کریم که روح بشریت را درمان کرده و آن را از معنویات خویش سیراب می نماید، پیامبر خدا(ص) چنین فرموده است:

"هر کس با قرآن شفا نیابد [و شفای دردها و آلام معنوی و روحی خود را در آن جستجو ننماید] خداوند او را شفا نمی دهد".

پیشوای ششم حضرت کشاف حقائق جعفر بن محمد الصادق(ع) درباره ی اهمیت انس با قرآن کریم در دوران جوانی و بهره گیری از فرصت بی مانند جوانی برای پیوند با سخن پروردگار جهانیان، چنین فرموده است:

"هر جوان مومنی که قرآن را بخواند، قرآن [مفاهیم و باورهای این کتاب آسمانی] با گوشت و خونش آمیخته می شود و خداوند او را همراه با فرشتگان قرار می دهد و قرآن در روز رستاخیز مانع [و نگهدار او از عذاب الهی] خواهد بود و می گوید: پروردگارا، هر عمل کننده ای به پاداش کارش رسید جز عمل کننده به من [احکام و آداب قرآن کریم]؛ خداوند نیز او را دو جامه از لباس های بهشت می پوشاند و بر سرش تاج کرامت و بزرگی قرار داده می شود ...".

سخن را در این نوشتار مختصر با روایتی از امام علی بن أبی طالب(ع) به پایان می رسانیم. امام المتقین(ع) در سفارشی به فرزندش محمد حنفیه چنین فرموده است:

"بر تو باد به تلاوت قرآن و عمل کردن به آن و لازم دانستن [و متعهد بودن] به واجبات، شریعت، حلال، حرام، دستور و نهی آن و شب زنده داری با آن و تلاوت آن [کتاب آسمانی] در شب و روزت؛ چرا که آن عهدی از جانب پروردگار به سوی بندگانش است و لازم است هر مسلمانی هر روز حتی به اندازه ی پنجاه آیه در آن عهد بنگرد [و آن را مرور نماید و با تدبر بخواند] و بدان درجات بهشت به اندازه ی آیات قرآن است و در روز رستاخیز به قاری قرآن گفته می شود: بخوان و بالا برو؛ پس از پیامبران(ع) و صدیقان در بهشت کسی بالاتر از او [قاری قرآن] نیست".

امید که بتوانیم بیش از گذشته با قرآن کریم انس گرفته و از انوار روشن آن بهره جوییم و قلب خویش را به آن روشن کرده و جانمان را با نسیم عطرآگین آن مترنم نماییم و به آیات این سخن بی همتا گوش فرا داده و آن را در زندگی بکار بسته و بدان عمل نماییم.
پی نوشت ها