بایسته های سیاست خارجی دولت سیزدهم

گروه سیاسی: پس از هفته ‌ها رقابت، سرانجام انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد و حالا رئیس دولت سیزدهم می تواند تا کمتر از40 روز دیگر، زمام امور کشور را به دست بگیرد. در مقطع کنونی ایران در عرصه بین الملل با دولت جدیدی در آمریکا مواجه است که می کوشد ضمن تلاش برای تداوم فشارها و تحریم‌ های دوران ریاست جمهوری ترامپ بر کشورمان، برجام را نیز به نحوی احیا کند.

به گزارش بولتن نیوز، خبرها گرچه حاکی از این است که فرایند بازگشت واشنگتن به برجام و رفع تحریم‌ های کشور مراحل نهایی خود را طی می کند اما اختلافات جدی میان ایران و آمریکا بر سر برجام همچنان ادامه دارد و اگر حتی پرونده آن در دولت دوازدهم بسته شود، اما سابقه کار با دولت آمریکا و کشورهای اروپایی به خصوص تروئیکای آن نشان داده دستیابی احتمالی به توافق نیز به معنای پایان خصومت ‌ها و سنگ اندازی های طرف مقابل نخواهد بود،حتما به این خاطر است که سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور منتخب که رئیس شورای عالی امنیت ملی به ‌عنوان مهم ترین متولی سیاست گذاری موضوعات داخلی و خارجی نیز هست، در اولین مصاحبه مطبوعاتی اش نمایی از سیاست خارجی دولت سیزدهم را تبیین کرد و محدود نشدن سیاست خارجی به برجام و متوازن بودن روابط در سیاست خارجی را از جمله محورهایی دانست که چارچوب کلی سیاست خارجی دولت سیزدهم را مشخص می کند.در این بین، یکی از عرصه هایی که می تواند سیاست خارجی متوازن دولت سیزدهم را نمایان کند، همسایگان ایران است. همسایگانی که با توجه به بسترهای همگن جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی می توانند اولین لایه توسعه روابط سیاست خارجی دولت سیزدهم قلمداد شوند.جالب این جاست که ایران با 15 کشور همسایه است و بعد از روسیه و چین بیشترین همسایگان را در جهان دارد و برای این که بتواند روابط متوازنی را با همه همسایگان شکل دهد نیاز به ساختار بندی و سامان دهی جدید دارد. هرچند که دیپلماسی اقتصادی نه در قالب ساختار تشکیلاتی بلکه هماهنگ‌ کننده موثر نسبت به همه عوامل اقتصادی در روابط دوجانبه و حتی چند جانبه به ‌کار گرفته می‌شود.

انتخاب وزیر خارجه‌ای با درک پتانسیل‌های اقتصاد داخلی و شناخت الزامات اقتصادی از جمله مسئله بازار کشور‌های پیرامونی ، اعزام قوی‌ ترین و با تجربه‌ترین سفرا به این 15 کشور و انتصاب استانداران با انگیزه در استان ‌های مرزی برای سرعت دادن به همکاری‌ های اقتصادی با همسایگان ضروری به نظر می رسد.بر اساس برآورد موسسات معتبر بین‌المللی و ملی، 15 کشور همسایه ایران بیش از 1000 میلیارد دلار و 25 همسایه حلقه دوم ایران بیش از 2000 میلیارد دلار واردات دارند و سهم کشور ما از این بازار بزرگ بسیار ناچیز است.افزون بر این، در سال های اخیر مناطق آزاد در استان های همجوار رشد و رونق پیدا کرده و در جهت افزایش صادرات سامان دهی شده اند و بنابراین اولویت‌بندی سیاست خارجی بر اساس همسایگان می تواند به این روند سرعت و شتاب ببخشد . از سوی دیگر در عرصه منطقه ای نیز تنش و اختلاف نظر با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، حضور رژیم صهیونیستی در این منطقه و باز شدن باب مناسبات دیپلماتیک آن با برخی کشورهای عربی و خروج آمریکا از افغانستان و امکان ظهور مجدد طالبان مهم ترین چالش ‌های سیاست خارجی ایران در مقطع کنونی را شکل می دهند.

بی شک چنان که بعد از خروج کامل نیروهای آمریکایی، سناریوی سقوط دولت رسمی و شکل گیری جنگ و آشوب یا سناریوی حکومت مطلق طالبان در افغانستان اتفاق بیفتد، تهدیدات مرزی و امنیتی جدی برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد می شود بنابراین ،مذاکره با دولت افغانستان و طالبان و تلاش برای سوق دادن آن ها به سمت یک حکومت چند حزبی که در آن همه اقوام و گروه‌های سیاسی سهم متناسب خود را داشته باشند و بتوانند با توافق یکدیگر به سمت امنیت و ثبات افغانستان گام بردارند، از دیگر اولویت ‌های مهم دولت سیزدهم در عرصه سیاست منطقه ای است.افزون بر این،دیپلماسی رسمی کشور به موازات جریان مقاومت نقش مهمی در «امنیت ملی» ایفا کرده است. ادامه توفیقات این فرایند؛ نیاز مبرمی به شناسایی و باز تعریف نقاط قوت و ضعف یک دهه گذشته از عملکردها و بازخوردهای آن دارد تا بتواند با هماهنگی و همکاری نزدیک تری با نیروی قدس سپاه پاسداران به‌ عنوان بازوی اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی در منطقه غرب آسیا پیش رود.