آمریکا به دنبال پیش شرط برای احای برجام است

گروه بین الملل-مصطفی مطهری*:برجام و موضوع بازگشت به آن از سوی آمریکا و احیای دوباره برجام با همکاری اعضای آن به ویژه محور غربی، یکی از مباحث پر از پردازشی است که از زمان آغاز رقابت انتخاباتی بایدن تا پیروزی آن و اکنون که قرار است بر کرسی ریاست جمهوری آمریکا در کاخ سفید بنشیند ادامه پیدا کرده است.

به گزارش بولتن نیوز،اما اینکه آیا برجام همان برجام است یا اضافاتی دارد و یا اینکه ناقص است و باید کامل شود(ادعایی که بایدن دارد)، از جمله مسائلی است که بطور یکسویه از سوی آمریکا و غربی ها مطرح می شود. در واقع آمریکا با این مفروض و پیش شرط می خواهد برجام را به عنوان سازوکاری بین المللی دوباره به راه بیندازد، که مذاکراتی درباره مفاد آن از نو داشته باشد و موضوعات دیگری را نیز بدان بیافزاید. بطوریکه برجام مورد نظر، فراتر از برجامی است که اکنون می بینیم؛ به عبارت بهتر اینکه فسلفه وجودی برجام که مذاکرات میان ایران با 1+5 در ارتباط با پرونده هسته ای ایران بود، در نسخه جدیدش فراتر می رود موضوعات موشکی و فعالیت های منطقه ای ایران را نیز شامل می شود. از این رو علیرغم ادعاهای مربوطه از سوی واشنگتن در این باره که مدعی است بایدن به برجام بدون پیش شرط باز خواهد گشت، اضافات و الحاقاتی را که می خواهند به آن پیوست کنند، خود به نوعی پیش شرط هایی محسوب می شوند که در این باره در نظر گرفته شده اند.

اما سوی دیگر ماجرا ایران است؛ بنحویکه علیرغم ادعاهای واشنگتن مبنی بر بازگشت به برجام و طرح گاه و بیگاه مقولات مذاکراتی و الحاقی به برجام در ارتباط با دو موضوع موشکی و فعالیت های منطقه ای ایران، باید خاطر نشان کرد که ایران و پذیرش شرایط یا عدم پذیرش شرایط بخش اعظمی از ماجرا است. در واقع آنچه بدیهی و مسلم می باشد این است که ایران هیچ گونه پیش شرط یا پیوستی را درباره برجام و به آن، نخواهد پذیرفت. به عبارت دیگر تهران هرگز حاضر به مذاکره دوباره درباره برجام در نسخه اصلی آن و نسخه های دیگر نخواهد شد. چرا که از نظر ایران نه تنها موضوعات دوگانه مذکور قابل مذاکره نیستند بلکه هنوز مفاد اولیه برجام نیز عملیاتی نشده است. و مضافاً اینکه از نظر تهران، اعضای حاضر در برجام، هر کدام به نوعی به تعهداتشان عمل نکرده اند و این تنها تهران بوده است که در مسیر اجرای برجام راست آزمایی داشته است. از این رو انتظار دارد اعضای غربی به تعهداتشان برای اجرای برجام عمل کنند. 

قابل ذکر است که در مسیر مذکور، سه کشور اروپایی همصدا با آمریکا، احیای برجام را منوط به انجام مذاکرات دیگر با ایران درباره موضوعات دیگر می دانند. بطوریکه در آخرین اظهار نظر در این باره، «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه مدعی شده است که «احیای توافق هسته‌ای کافی نیست. لازم است گفت‌وگوهای سختی درباره فعالیت‌های منطقه‌ای و موشکی بالستیک ایران داشته باشیم». قابل ذکر است که این نگاه وزیر خارجه فرانسه در ارتباط با اروپا تعمیمی بوده و دیگر اعضا نیز به عنوان یک سیاست اعلامی از سوی اروپا بدان باور دارند.

بنابراین با توجه به نکاتی که گفته شد در شرایط فعلی دونگاه کلی به برجام وجود دارد یک نگاه که مختص به ایران است و هرگونه مذاکره در درون برجام را برای ایجاد برجام های دیگر را به شدت رد می کند و حتی ایراداتی به برجام نیز دارد که اعضا به تعهداتشان پایبند نبوده اند و اینکه برجام از حیث قاعده الزام آور بودنش دارای نواقصی است که باید مرتفع شود؛ نگاه دیگر، نگاهی است که آمریکا و سه کشور غربی به برجام دارند. در واقع از نظر این کشورها، برجام یک سطح و پایه برای آغاز مذاکرات دیگر با ایران در راستای حل و فصل موضوعات دیگر است که منتهی به ایجاد برجام های دیگر خواهد شد. پس تفاوت در نگاه و انتظارات مبین این موضوع است که بایدن راه سخت و دشواری در پیش دارد که عبور از آن با این تفاسیر و در شرایط فعلی غیرممکن به نظر می رسد.