سیاست ریلی ترکیه؛ سیاست مغلوب سازی اقتصادی ایران

گروه بین الملل-مصطفی مطهری*: ترکیه سیاست ریلی را به بخشی از راهبرد سیاسی نفوذ و گسترش حوزه اقتصادی خود تبدیل کرده است. در این میان ایران نیز به پل ارتباطی ترکیه در مسیر رسیدن به اهداف سیاست گذاری شده در ذیل سیاست ریلی آنکارا به شمار می آید؛ این در حالی است که ایران با انفعال و بی توجهی محض به اهمیت این موضوع، به بخشی از راهبرد ترکیه تبدیل شده است.

به گزارش بولتن نیوز،واقعیت امر این است که ترکیه و رویکرد ریلی آن در محور شرقی با اتکا به جغرافیایی ریلی ایران تعریف می شود؛ بطوریکه می توان ادعا کرد که در راستای اهداف و منافع مورد نظر آنکارا در محور شرقی، ایران تنها راه برای آنکارا به شمار می آید. دلیلی این ادعا نیز، خطوط ریلی ایران و تجهیزاتی است که ایران در این باره دارد. به علاوه اینکه صرفه مقتصدانه و اقتصادی ایران برای ترکیه نیز مزید بر علت شده است تا آنکارا با توجه به وجود خط ریلی - دریایی «استانبول» به شهر «شی‌آن» چین در مسیر اجرای راهبرد انتقال و تراتزیت در محور شرق به غرب و غرب به شرق، حساب ویژه ای روی ایران در این باره باز کند.

این در حالی است که در غفلت مسئولان ذیربط و متولیان دستگاه تصمیم گیری در ایران، ترکیه نه تنها ایران را رقیب ریلی خود در طرح جاده ابریشم جدید می داند بلکه به نوعی به دنبال حذف ایران ایران از نقشه ریلی و حتی اقتصادی منطقه است.

با این حال باید خاطر نشان کرد که جغرافیای ایران به دلیل شرایط ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی، موجب شده است تا ایران به یک تقاطع بین المللی و به محلی برای تلاقی کریدورهای بین المللی تبدیل شود. تعمیم پذیری این نقش جغرافیایی ایران در عرصه های مختلف، شامل بخش ریلی و خطوط راهن نیز می شود. وجود همین ظرفیت های ریلی ایران جهت اتصال محورهای شرق به غرب و غرب به شرق است که ایران را به کانون توجهات سیاسی – اقتصادی تبدیل کرده است. از این رو ترکیه نیز که سودای توسعه اثرگذاری های خود در بخش سیاسی – اقتصادی دارد، ایران را بهشت حصول به رویاهای خود می داند. بطوریکه امضای سند مشترک با ایران در راستای به حداکثر رساندن ظرفیت های ریلی – راه آهنی در زمینه های حمل بار و مسافر از مسیر ایران به کرویدهای شرقی(چین، افغانستان و پاکستان) و بالعکس با این رویکرد آنکارا قابل تحلیل می باشد.

با توجه آنچه گفته شد، باید خاطر نشان کرد که نگاه هوشمندانه ترکیه و اتکای محرز آن به ایران جهت بهره برداری از اهداف مورد نظر در محور شرقی در نقطه مقابل نگاه منفعلانه ایران به آن قرار دارد. بطوریکه دستگاه دیپلماسی اقتصادی ایران با انفعال کارکردی و عملکردی، مغلوب تبلیغات ترک ها در محور قارص – نخجوان – باکو شده است. این در حالی می باشد که دستگاه های ذیربط باید با شناسایی ضرورت های راهبردی سیاست ریلی آنکارا و نقش ویژه ایران در آن، از آن به عنوان مؤلفه های اقتصادی جهت فشار بر ترکیه و خنثی سازی برنامه های آنها جهت دور زدن و حذف ایران از مختصات اقتصادی منطقه استفاده کنند. بطوریکه سیاست ریلی را باید به بخش بزرگی از دیپلماسی اقتصادی خود در سطح منطقه ای و بین المللی تبدیل سازند و از اهرم آن در خدمت اهداف و منافع کشور به نحو احسن بهره برداری کنند.