قطر منافع ملی خود را دنبال می کند

گروه بین الملل-مصطفی مطهری*:از جمله مواردی که همزمان با امضای توافق حل و فصل اختلافات برای پایان دادن به محاصره ریاض و سه کشور دیگر علیه قطر در نشست اخیر شورای همکاری خلیج فارس، از سوی محمد بن سلمان به آن پرداخته شد، لفاظی های او علیه ایران بود.

به گزارش بولتن نیوز، ولیعهد سعودی در ادامه لفاظی های خود علیه ایران، در نشست شورای همکاری خلیج فارس در شهر العُلا،«رفتار ایران در منطقه را تخریب‌کننده خواند». وی در ادامه مدعی شد«برای مقابله با رفتار تخریب‌‌گر ایران با چالش‌هایی مواجهیم».

واقعیت امر این است که یکی از مفروضاتی که با رسانه ای شدن توافق حاصل شده در العُلا مطرح شد فراگیر نبودن این توافق و عدم ورود به جزئیات اختلاف میان طرفین بود. بطوریکه در این توافق هنوز شروط 13 گانه مورد اختلاف که تا قبل از این، از سوی کشورهای محاصره کننده قطر مطرح می شد، دست نخورده باقی مانده است؛ به علاوه اینکه رویکرد احتمالی قطر با برقراری رابطه و برداشته شدن موانع زمینی – هوایی - دریایی از سوی ریاض و کشورهای دیگر در ارتباط با ایران چگونه خواهد بود.

در راستای تحلیل مفروض طرح شده فوق باید این نکته را در ابتدای امر یاد آور شد که دوحه به واسطه تجاربی که از سال 2017 به سبب محاصره تحمیلی کسب کرده است، دامنه فعالیت و میدان های کنش گری خود را وابسته به این کشورها نخواهد کرد. بطوریکه همزمان هم در مسیر حل و فصل اختلافات و تعارضات با این کشورها گام خواهد برداشت و هم راهبردهای سیاستی خود را در عرصه فعالیت های منطقه ای و بین المللی به طور مستقل و جداگانه ادامه خواهد داد.

دوحه در ارتباط با روابطش با ایران نیز با همین رویکرد عمل خواهد؛ دلیل این ادعا نیز اظهارات«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر امور خارجه قطر می باشد که در روزهای گذشته گفت«توافق با کشورهای عربی، در روابط دوحه و تهران تغییری ایجاد نخواهد کرد». در واقع این سخنان از سوی رییس دستگاه دیپلماسی قطر به معنای آن است که قطر علیرغم توافق با ریاض و اظهارات ضد ایرانی ولیعهد سعودی، پایبند به منافع ملی خود است و خارج از آن عمل نخواهد کرد. از این رو روابط دو جانبه دوحه با تهران و ریاض نیز در همین چارچوب قرار دارد و بر مبنای تصمیمات مستقل و منافع ملی قطر می گنجد.

کوتاه سخن اینکه، دوحه در طی سه سال گذشته از محاصره به این تجربه مهم در عرصه سیاست خارجی دست یافته است تا منافعش را بر پایه رویکرد خودمحورانه از نیازهای واحد سیاسی خود تنظیم کند. به عبارت بهتر طراحی و برنامه ریزی برای حصول به اهداف مورد نظر در عرصه خارجی را بطور مستقل و با اتکا به توان خود به انجام می می رساند، نه دیگر کشورها و یا نهادهای منطقه ای با ظواهر همگرایانه.