این دو بیت واقعاً از مولانا نیست

گروه فرهنگی-در پی حذف تصویر دختران، مقبره کورش، انوشیروان و ....از کتب درسی، این بار در کتاب فارسی پایه نهم، درس چهارم نام مولوی شاعر پرآوازه جهان حذف شده و به جای آن عنوان «شاعری» نوشته شده است!

به گزارش بولتن نیوز، دکتر علی‌اصغر بشیری عضو کمپین مبارزه با نشر جعلیات نوشت:در کتاب فارسی سال نهم، درس چهارم در سال های قبل دو بیت با این این متن آمده بود:
«...مولانا جلال الدین گفته است:
تا توانی می گریز از یار بد
یار بد بدتر بود از مار بد
مار بد تنها تو را بر جان زند
یار بد بر جان و بر ایمان زند» (فارسی نهم، 1397: 31)
در حالی که دو بیت به این صورت از مولانا نیست و در چاپ های معتبر مثنوی نیامده است. دوستان و دانشورانی، پیشتر در این زمینه مطالبی نوشتند (تا جایی که اطلاع دارم، آقایان محسن احمدوندی و مهدی شعبانی) و در رسانه ها و شبکه های مجازی موضوع را پیگیری کردند و در نهایت آموزش و پرورش به درستی این انتساب غلط را از کتاب درسی برداشت و در چاپ سال 1398 به بعد چنین اصلاح شد:
«شاعری چنین گفته است...» (فارسی نهم، 1398: 31).
از آنجایی که تب نقد و انتقاد بر کتاب های درسی بالا گرفته است (و بخشی هم طبیعی است؛ چرا که در کتاب درسی نباید غلط باشد)؛ برخی بدون هیچ مطالعه ای هر تغییری را نقد می کنند؛ حال آنکه لااقل تغییر در این یک مورد درست بوده است و شعری که به غلط به مولانا منسوب شده بود، اصلاح شده است؛ اما اخیراً بسیاری از رسانه های معتبر و شبکه های مجازی به طور گسترده بر این قضیه پافشاری می کنند که این شعر مولانا! از کتاب های درسی حذف شده است؛ حال آنکه این دو بیت، به این صورت در مثنوی نیامده است و البته صورت های دیگری از آن آمده که متفاوت است.
ابیاتی که در مثنوی آمده که شبیه به این مضمون است بدین قرارند: در دفتر چهارم :
یار بد چون رست در تو مهر او
هین از او بگریز و کم کن گفت و گو
برکن از بیخش که گر سربرزند
مر تو را و مسجدت را بکند (مثنوی چاپ موحد، جلد 2، ص 853)
و در دفتر پنجم:
حق ذات پاک الله الصمد
که بود به مار بد از یار بد
مار بد جانی ستاند از سلیم
یار بد آرد سوی نار مقیم (مثنوی معنوی چاپ موحد، جلد 2، ص 1166)
بحث اصلی این است که کسانی که در پی نقد و اصلاح هستند، باید با منابع اصلی سخنان خود را اثبات کنند. این قبیل اظهار نظرات که در سطح بسیار بالایی هم در رسانه ها منعکس شده است، یکی از پیامدهای گسترش جعلیات و یا انتسابات به شاعران و نویسندگان شناخته شده است.