چه شده که رسانه ملی، اعتماد کمتری را جلب می کند؟

گروه فرهنگی: صداوسیما به عنوان رسانه حاکمیت در شرایط خوبی بسر نمی برد. شاید مهمترین دلیل آنرا باید در مسائلی دانست که این همه سال پیرامون آن شکل گرفته و باعث شده اعتماد عمومی در مورد آن کمرنگ شود.

به گزارش بولتن نیوز،اما چه مواردی باعث این اتفاق شده؟ در زیر به برخی از این موارد اشاره می کنیم:

1. قرارداد صداوسیما با شرکت توسکا. در جلسه‌‌ای که به‌منظور بررسی جزییات طرح فاصله‌گذاری اجتماعی روز جمعه ۸ فروردین ۹۹ برگزار شد، اعلام کردند که برای شناخت و آشنایی مردم با خدمات کسب‌وکارهای آنلاین، لیستی از شرکت‌های اینترنتی توسط وزارت صمت و ارتباطات ارائه شود تا به‌طور رایگان در صدا و سیما تبلیغ شود؛ این طرح با مخالفت علی عسگری، رئیس صدا و سیما روبرو شد. به‌گفته او این تبلیغات باعث سو شدن آن‌ها توسط شرکت توسکا می‌شود.
2. مدتها از آغاز قرارداد انحصاری توسکا با صداوسیما گذشته و همچنان صاحب اپلیکیشن روبیکا با مردم «شفاف» نیست. فرایند مناقصه‌ای که در آن، توسکا انحصار تبلیغات ارزش افزوده را در اختیار گرفت، شفاف نبود. حتی قرار بوده نمایندگان مجلس درباره قرارداد عجیب آن با صداوسیما، تحقیق و تفحص کنند. اما با گذشت مدتها از اعلام رسمی درخواست تحقیق و تفحص و نامه آن که جماران منتشر کرد، هیچ خبری از آن نشده و مشخص نیست اعلام وصول شده یا خیر.
3. برنامه برنده باش با اجرای محمدرضا گلزار که شائبه قمار بودن آن مطرح شد. تا جایی که کار به فتوا از آیت الله مکارم کشید. متن استفتا مطرح شده محضر آیت الله مکارم شیرازی به این شرح است: «مسابقه‌ای حضوری با عنوان "مسابقه بزرگ برنده‌باش" از طریق شبکه سه سیمای جمهوری اسلامی ایران در حال اجرا و پخش است که به شرکت‌کنندگان در این مسابقه به ازای پاسخ صحیح به هر سوال، مبلغ قابل توجهی به صورت پلکانی(تا سقف 100 میلیون تومان) اعطا می‌کند که با کمک مجری برنامه و فرصت‌هایی که در اختیار هر شرکت‌کننده قرار می‌گیرد، مبلغ جایزه غالباً از 5 میلیون تومان کمتر نیست. شرط حضور در این برنامه خرید سوال و پاسخ درست به آن‌ها از طریق اپلیکیشن مخصوص است و در صورت درست بودن جواب‌ها، در یک رقابت فشرده، 4 نفر به مسابقه حضوری دعوت خواهند شد. آیا برگزاری این نوع مسابقات جایز است؟ آیا شرکت در این نوع مسابقات جایز است؟ آیا شرکت کننده، مالک شرعی جایزه خواهد شد؟» پاسخ صادر شده برای این استفتا به شرح زیر است: این کار قمار است و کسانی که شرکت می کنند مالک آن جوایز نمی شوند.
4. به جرئت می‌توان گفت بخش زیادی از محتوای نامناسبی که باعث شده بارها و بارها اخباری از احتمال فیلترینگ شبکه اجتماعی اینستاگرام بشنویم، در همین روبیکا موجود است! در بخشی به نام «روبینو» که اتفاقاً با شکل و شمایلی مشابه اینستاگرام طراحی شده و احتمالاً خیز برداشته تا جایگزین این شبکه اجتماعی پس از فیلترینگ باشد. در بخش‌های مختلف مثل ویدئوهای طنز، رسماً هیچ نظارت محتوایی وجود ندارد و هر آن چه کاربر اراده کند، بارگذاری می شود و حذف نمی‌شود؛ حتی چیزی مانند ویدئوهای مستهجن و خلاف اخلاق. مخصوصاً آن که اینترنت مصرفی برای روبیکا رایگان است و خانواده‌ها هم به دلیل آن که نرم‌افزاری ایرانی است، به آن اعتماد می‌کنند و به راحتی در دسترس فرزندان خود قرار می‌دهند. شگفت‌انگیز است که بدانید ویدئوهای رقص در روبیکا جولان می‌دهد! تصاویر مدل‌های بی‌حجاب که انواع و اقسام لباس و لوازم آرایشی را آزادانه و رسمی تبلیغ می‌کنند، روبینو را فرا گرفته است. جالب این جاست که خود روبیکا، دسترسی به این تصاویر را آسان کرده و در بخش‌هایی چون «مد و پوشاک» و «آرایشی و زیبایی» آن‌ها را به سهولت در مقابل چشم مخاطب قرار داده است. حتی بعید نیست حضور این بخش در پیشانی قسمت روبینو، ترفندی برای جذب کاربران بیشتر باشد.
5. برخلاف سیاست های ابلاغی آمارهای غیررسمی از بیش از 30 میلیون نصب روبیکا خبر می‌دهد. توسکا با این حجم از کاربر، تبدیل به یک قدرت ارتباطاتی عجیب شده و با برخی اپلیکیشن‌های مادر چون «کافه بازار» قابل قیاس است.حالا در زمانی که سیاست‌های فضای مجازی کشور بر جلوگیری از انحصار تأکید دارد و اتفاقاً یکی از دلایل فیلترینگ تلگرام هم بوده، انحصار روبیکا همچنان ادامه دارد. می‌دانیم روبیکا با سرمایه‌گذاری سنگین به این حجم از کاربر و ترافیک رسیده است، هزینه‌ای که گفته می‌شود تنها در سال ۹۷، حدود ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است. روبیکا در پایان قرارداد انحصاری خود با صداوسیما، از اهرم فشار کاربران بی‌شمار خود برخوردار است و بیم آن می‌رود که به رقیب سازمان صداوسیما در ارائه محتوای تصویری تبدیل شود.
6. موضوع بعدی به پدیده جدید رسانه ملی یعنی بایا برمی گردد. در حال حاضر رتبه بایا در سامانه رتبه بندی سایت ها (الکسا) 230 است که مستند به آمار و ارقام موجود می توان اینگونه برآورد کرد که سایت ir به طور تقریبی روزانه 65 هزار بازدید کننده دارد. اگر فرض کنیم روزانه از این تعداد مراجعه کننده تنها ده درصد تصمیم بگیرند به واسطه اثری که تبلیغات بر آنها می گذارد، در سایت ثبت نام کرده و هزینه اعلام شده را پرداخت کنند، این یعنی مجموعه بایا هم اکنون روزانه چیزی حدود 975 میلیون تومان درآمد خالص از طریق واریزی ثبت نام کنندگان به دست می آورد. رقمی بزرگ و نجومی که باید متذکر شویم فقط حاصل از ثبت نام هاست و این در حالی است که هنوز هیچ خدمت موثر و مفیدی برای کسب درآمد از سوی این مجموعه اجرایی نشده است. تا اینجای کار یک نقد جدی به مجموعه مورد اشاره وجود دارد و آن این است که چرا همانند دیگر شبکه های هوشمند ارائه کالا و خدمات مثل سایت های دیوار و شیپور و حتی اسنپ و تپسی ثبت نام از متقاضیان فعالیت را رایگان نکرده است؟ چرا برای حق ثبت نام هر متقاضی مبلغ قابل تأمل و زیاد 150 هزار تومان را در نظر گرفته است؟ آنهم در حالی که می دانیم دیگر استارت آپ ها و شبکه های هوشمند ارائه کالا و خدمات نه از طریق تبلیغ گسترده و آزار دهنده بلکه از طریق خدمات خوب و موثر آرام آرام خود را در میان شهروندان اثبات کردند.
7. نقد دیگر آن است که صدا و سیمای کشورمان با چه تضمین و چه سطحی از آگاهی از این شرکت پشتیبانی می کند و در افزایش میزان دیده شدن مصنوعی آن موثر است؟ آیا اساساً متولیان صدا و سیما می توانند در قبال این معرفی به ثبت نام کنندگان در این شبکه هوشمند تضمین های لازم برای موفقیت و کارآمد بودن بایا را بدهند؟
8. حالا رسانه‌ها از حاشیه تازه فصل هفتم پایتخت رونمایی کرده‌اند. ادعا شده است که محسن تنابنده رقم نجومی پنج میلیارد تومان شرط حضور در این سریال عنوان کرده است. این رقم به معنای آن است که تنابنده برای هر قسمت تقاضای ۳۳۰ میلیون تومان کرده است. این در حالی است که براساس گزارش رسانه‌ها کل بودجه‌ای که برای پایتخت هفت تخمین زده شده ۳۰ میلیارد تومان است. البته این خبر صرفا در رسانه‌ها مطرح و رسما اعلام نشده است.

همه این مسائل مالی را باید در کنار ضعف برنامه سازی و کیفیت پایین در ساخت سریال ها گذاشت. سریال هایی که عموما با داستان های تلخ و تکراری، به بیننده های خود یک داستان بی کیفیت ارائه می دهد. در شرایطی که این روزها بهترین سریالهای روز را با یک جستجوی ساده نه در سایت های غیرقانونی که در فیلیمو و نماوا قابل مشاهده بوده و این یعنی دوری مدام از صداوسیما.

وضعیت اسفبار بعضی بازیگران و عوامل دیگر رسانه ملی که بارها جلوی دوربین صداوسیما قرار گرفته اما چندی بعد تصویر واروونه ای از خود نشان دادند، از دیگر موضوعاتی است که باعث نابودی اعتماد عمومی شده. نمونه بارز آن پدیده ریحانه پارساست که از چادر در رسانه ملی به بهرنگی رسید. و این یعنی نمایش دورویی.

اخبار صداوسیما هم به عنوان آخرین نکته در این بررسی مورد اشاره قرار می گیرد. متاسفانه رسانه ملی با رویکرد جانب دارانه در خصوص اخبار و واکنش دیرهنگام نسبت به آنها و تحلیل غیر واقع بینانه آنها باعث شده اقشار مختلف جامعه نتوانند نمایندگی خود در تولیدات رسانه ملی را ببینند و عملا در بسیاری از حوادث به اخبار شبکه های ماهواره ای اعتماد بیشتری دارند تا اخبار رسانه ملی.