رد پای دولتی‌ها در بازار سیاه نهاده دام

گروه اقتصادی: آثار تصمیمات اشتباه اقتصادی دولت هر روز در یک بازار نمایان می‌شود و در آخرین نمونه، پس از افزایش عجیب قیمت مرغ در هفته گذشته، حالا نوبت به جهش قیمت تخم‌مرغ رسیده است. بر اساس گزارش‌های میدانی، قیمت هر شانه تخم‌مرغ در خرده‌فروشی‌ها با افزایشی کم‌سابقه به حدود 40‌هزار تومان رسیده است. کارشناسان از ماه‌ها پیش با اشاره به تصمیمات اشتباه دولت نظیر عدم تخصیص ارز کافی به واردات نهاده، عدم واردات نهاده به میزان کافی و توزیع نامناسب آن، این افزایش قیمت‌ها را پیش‌بینی کرده و درباره آن به دولت هشدار داده بودند اما دولت بی‌توجه به سخن کارشناسان مبنی بر حل ریشه‌ای مشکلات، اقدام به گفتاردرمانی و درمان مقطعی و بی‌نتیجه مشکلات می‌کند.
به گزارش بولتن نیوز به نقل «وطن امروز»، تبعات سوءمدیریت اقتصادی دولت هر روز از یک سو بیرون می‌زند و این سوءمدیریت، پس از آشفته کردن بازارهای کلان مانند ارز، سکه، خودرو و مسکن، گریبانگیر معیشت مردم هم شده و این بار خود را با افزایش قیمت تخم‌مرغ نشان داده است. بر اساس گزارش‌های میدانی، قیمت هر شانه تخم‌مرغ در خرده‌فروشی‌ها در حالی به 35 تا 40 هزار تومان رسیده که قیمت مصوب آن 26 هزار تومان است. پس از افزایش قیمت گوشت قرمز، عموم مردم سهم آن را در سبد غذایی‌شان به گوشت مرغ اختصاص دادند اما با گرانی بی‌سابقه مرغ در هفته‌های گذشته، عملا با کاهش سهم مرغ از سبدشان، آن را با تخم‌مرغ جایگزین کردند. اکنون که گزارش‌های میدانی حکایت از افزایش شدید قیمت تخم‌مرغ دارد، خانواده‌ها به ناچار باید با کاهش سهم تخم مرغ، سبد غذای‌شان را بیش از پیش کوچک‌تر کنند. کارشناسان از ماه‌ها پیش نسبت به روند اشتباه دولت در مدیریت بازار محصولات پروتئینی هشدارهای لازم را داده و احتمال افزایش قیمت این محصولات را در آینده نزدیک گوشزد کرده بودند. عدم تخصیص ارز کافی به واردات نهاده، عدم واردات نهاده به میزان کافی و توزیع نامناسب آن از مهم‌ترین هشدارهای کارشناسان به دولت طی ماه‌های اخیر بود اما دولت همچون گذشته، با بی‌اعتنایی، نظرات کارشناسان را نادیده گرفت و شرایطی را برای بازار به وجود آورد که هر روز باید منتظر خبر افزایش قیمت یکی از کالاها باشیم. در این میان دولت برای مقابله با این گرانی‌ها، به روش‌های ناکارآمدی نظیر «توصیه مردم به نخریدن» یا «عرضه موقت و محدود کالای مورد نظر» رو آورده است که صرفا درمان‌های موقتی است و نمی‌تواند مشکلات را به شکل ریشه‌ای حل کند. به عنوان نمونه با گران شدن مرغ به علت سوءمدیریت دولت در ماه‌های گذشته، کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی برای حل این مشکل به میدان آمد و با بیان اینکه با توزیع گسترده مرغ در میدان بهمن و بقیه میادین قیمت آن را کاهش داده‌ایم، گفت: بازار مرغ در روز‌های آینده و حتی شب عید مشکلی نخواهد داشت و در تدارک کنترل بازار تخم‌مرغ هم هستیم. این رویکرد دولت در مواجهه با گرانی‌ها حکایت از آن دارد که دولتمردان هیچ‌گونه ‌شناختی از ماهیت بازار ندارند و صرفا عبارت‌هایی مانند عرضه و تقاضا را شنیده‌اند اما به مفهوم آن نرسیده‌اند. باید از وزیر جهاد کشاورزی پرسید چگونه با عرضه محدود مرغ آن هم فقط در برخی فروشگاه‌های تهران، قیمت مرغ در سراسر کشور پایین خواهد آمد؟ ناکارآمدی رویکرد دولت هنگامی آشکارتر می‌شود که پس از گذشت یک روز از صحبت‌های وزیر جهاد کشاورزی درباره کنترل بازار تخم‌مرغ، این بازار هم دچار مشکل شد و قیمت این کالای خوراکی پرمصرف به صورت بی‌سابقه‌ای افزایش یافت. خاوازی ۲ روز پیش درباره قیمت تخم‌مرغ گفت: فشار زیادی روی تولید‌کنندگان تخم‌مرغ هست و اینها تقاضا‌هایی برای صادرات دارند اما قیمت همان قیمت مصوب است. این در حالی است که یک روز پس از این صحبت‌ها گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد هر شانه تخم‌مرغ 10 تا 15 هزار تومان بیشتر از قیمت مصوب به فروش می‌رسد.

* عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی
با کاهش ارزش ریال و افزایش نرخ ارز به دلیل عملکرد غلط بانک مرکزی، این بانک با هدف کنترل نرخ ارز تصمیم به مدیریت ارز تجارت خارجی گرفت. این تصمیم به دلیل ایجاد محدودیت‌های زیاد، روند تجارت کشور را با کندی مواجه کرد. همچنین بانک مرکزی در حالی به بهانه مدیریت منابع ارزی، ارز ترجیحی واردات نهاده به عنوان یکی از اساسی‌ترین کالاهای مورد نیاز کشور را کاهش داد که طبق آمارهای تفصیلی واردات کالایی، واردات کالاهای غیرضروری مانند بذر زینتی، موز، دارچین و شفتالو در ۵ ماه نخست امسال چند برابر شده است. در این باره نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس با انتقاد از نقش بانک مرکزی در رسوب کالاهای اساسی در گمرکات که منجر به افزایش قیمت‌ها شده است، گفت: از آنجا که تنها مقداری از 4 میلیون تن کالای رسوب شده در گمرکات بتازگی ترخیص شده است، باید عملکرد بانک مرکزی را دلیل اصلی رسوب چند میلیون تنی کالاهای اساسی همچون خوراک دام، گندم، برنج، حبوبات و... در گمرکات دانست چرا که واردکنندگان به ‌دنبال قول و تعهد بانک مرکزی این کالاها را با ارز 4200 تومانی وارد کرده‌اند اما بانک مرکزی ارز آنها را نمی‌دهد. احمد مرادی ادامه داد: به دنبال پیگیری‌های انجام شده بخشی از کالاها ترخیص شدند اما همین ترخیص اندک با اعتراض بانک مرکزی رو‌به‌رو شد، چرا که معتقدند این کار بدون هماهنگی آنها انجام شده است، هر چند اعتراض آنها غیرمنطقی و غیرقانونی است. وی بیان کرد: با آنکه کالاهای بسیاری وارد کشور شدند و این اتفاق می‌توانست منجر به کاهش قیمت‌ها شود اما بانک مرکزی با جلوگیری از ترخیص کالاها سبب گرانی قیمت آنها شد. نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برخی کالاها سریع‌الفساد هستند، به همین دلیل گمرکات قول داده‌اند بدون هماهنگی با بانک مرکزی هر چه سریع‌تر آنها را ترخیص کنند، افزود: عدم ترخیص کالاهای دپو شده در گمرکات خسارات بسیاری برای کشور به همراه دارد.

***
رد پای دولتی‌ها در بازار سیاه نهاده
قیمت خوراک دام و طیور همواره بر قیمت تمام‌شده محصول تاثیر بسزایی دارد. سویا و ذرت، از اصلی‌ترین خوراک‌های مرغ هستند. ناهماهنگی میان وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی، بانک مرکزی و گمرک موجب شده روند واردات، ترخیص و توزیع این نهاده‌ها با مشکل مواجه شود و مرغداران به ناچار آنها را از بازار آزاد و با قیمت‌هایی بسیار بالاتر از قیمت مصوب تهیه کنند. در این راستا نایب‌رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران با اشاره به تبعات ناهماهنگی دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های دولت گفت: وزارت جهاد کشاورزی مدعی است نهاده به اندازه کافی وارد سامانه بازارگاه نمی‌شود، در حالی که وزارت صمت مدعی تامین کامل نهاده‌هاست. در نتیجه نهاده‌هایی که پس از ترخیص کالا وارد سامانه بازارگاه نمی‌شوند، منحرف شده و دستگاه‌های مسؤول باید پاسخگو باشند. حبیب اسدالله‌نژاد ادامه داد: دولت به برخی مجموعه‌ها نهاده مازاد می‌دهد تا بحران را کنترل کند، در حالی ‌که مرغدارانی که در سالن، مرغ در حال پرورش دارند، دسترسی به نهاده و دان دولتی ندارند. وی افزود: از یک سال گذشته تاکنون هیچ ثبت سفارشی برای واردات نهاده‌های دامی با ارز نیمایی و غیردولتی نشده است و قطعا نهاده‌های موجود در بازار سیاه، دولتی هستند. به عبارت بهتر، تمام نهاده‌هایی که در بازار آزاد فروخته می‌شود با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور شده و در توزیع نهاده‌های دولتی انحراف وجود دارد.