آقای قوچانی؛ لطفا آدرس غلط ندهید، شما و همفکرانتان مصداق دقیق مخالفت با تجدد هستید!

گروه دین و اندیشه: محمد قوچانی، نشریه ای جدید به نام «آگاهی نو» منتشر کرده است که طبق گفته خودش، نتیجه بیست و پنج سال تلاش و فعالیت رسانه ای و سیاسی وی می باشد. در کنار نام این نشریه، شعاری نوشته شده که قابل توجه است: «راه توسعه از تجدد می گذرد». این شعار البته که اولین بار نیست از سوی افرادی همچون قوچانی استفاده می شود و آخرین بار نیز نخواهد بود. جماعتی که بیش از روشنفکر بودن، ادای آن را در می آورند و همچنان نمی دانند اصطلاحاتی که به کار می برند چه معنایی دارد.

 

به گزارش بولتن نیوز، سال ها پیش تقی زاده نیز چنین حرفی را زده بود منتهی منظور وی از تجدد کنار گذاشتن احکام اسلام و بی حجابی بانوان و غربی شدن لباس مردان بود. از آن زمان تا امروز، جریان روشنفکری ایران تنها معنایی که از تجدد دریافت کرده، همین موارد بوده است. کنار گذاشتن اسلام و غربی شدن تمام و کمال ظاهر مردم ایران. در بهترین حالتش هم می شود میل به غربی شدن در ساختار شهرها و صنایع و وابستگی کامل به تکنولوژی غربی بدون ذره ای اطمینان به نخبگان وطنی.

برای هر دوی این طرز تفکرات نیز مثال هایی معاصر وجود دارند. دولت سازندگی به ریاست مرحوم هاشمی که اتفاقا بسیار مورد علاقه قوچانی هم می باشد، توسعه ایران بعد از جنگ را در ارتباط برقرار کردن با دنیا بدون آوردن تکنولوژی و بومی سازی آن و حتی تکمیل چیزی که در غرب ساخته اند بدون اعتماد به صنعتگر و نخبه وطنی می دید. آن تفکر تجدد و توسعه را در گروی این امر دست یافتنی می دانست که الزاما به سمتی حرکت کنیم تا از طریق ارتباط با قدرت های جهانی، مسیر توسعه ای همچون ژاپن را طی کنیم. تفکری که شیفته پیشرفت ژاپن بود و ذلت دولت و ملت این کشور در برابر آمریکا را نمی دید و همچنان نیز ندیده و متوجه نشده که ژاپن برای رسیدن به آن چه امروز شاهدش هستیم، چه بهایی پرداخت کرده است.

هر چقدر که آن تفکر پیرامون توسعه را دارای اشکال بدانیم، قطعا در برابر چیزی که در دولت اصلاحات اتفاق افتاد، بدون شک عاقلانه تر به نظر می آید. توسعه سیاسی و آزادی های مدنی تحت عنوان تجددخواهی، کاریکاتوری بود از فهم شبه روشنفکر ایرانی که به راس قدرت رسیده بود و سعی داشت ایده های خود را پیاده کند. کدام فرد عاقلی می پذیرد که اگر قرار است جامعه ای پیشرفت نماید، تغییر لباس مردمش باعث آن اتفاق می شود؟! اما در کمال تعجب این خوانش از تجدد و توسعه حقیقتی بود که از ذهن این جماعت تراوش کرد و می کند. البته که برخی آزادی های سیاسی و مدنی و مطبوعاتی مطلوب هستند و وجودشان لازم است اما راه توسعه و تجدد تنها ایجاد ناقص و گزینشی شرایط مناسب برای آن مسائل و غفلت از امور مهم تر نیست.

حال فکر کنیم که این دو خوانش ضعیف و ناقص از توسعه و تجدد در کنار یکدیگر جمع و توسط یک دولت همزمان اجرایی شوند. نتیجه می شود چیزی که این روزها شاهدش هستیم. وابستگی به غرب حتی در کوچک ترین مسائل در حوزه های اقتصادی و صنعتی، وادادگی فرهنگی و بی هویتی در مقابل تهاجم غرب و از آن دو بدتر ضعف و زبونی در برابر به اصطلاح قدرت های جهانی در روابط بین الملی.

نتیجه آن توسعه ای که راهش از تجدد می گذرد با خوانشی که امثال قوچانی از تجدد دارند به صورت شفاف پیش رویمان است. نتیجه بیست و پنج سال کار سیاسی و رسانه ای فردی به اینجا ختم بشود که امروز بگوید راه توسعه از تجدد می گذرد، نشانه ای است از اینکه بیست و پنج سال وقت خود را تلف کرده و اساسا فهمش از شبه روشنفکر صد سال پیش ایرانی ذره ای بیشتر نشده و همچنان در همان عوالم سیر می کند و اساسا خودش نمادی است از مخالفت با تجدد و نواندیشی زیرا حاضر نیست در فهم ناقصش تجدیدنظر کند و بپذیرد که راه را اشتباه رفته و بر ماندن در آن طریق اصرار دارد.