زورگویی آذربایجان به ارمنستان با حمایت اسرائیل و ترکیه

گروه بین الملل: در چهارمین روز جنگ میان ارمنستان و آذربایجان، هیچ نشانه‌ای از تمایل به آتش‌بس دیده نمی‌شود. در حالی که شورای امنیت خواستار توقف فوری درگیری‌ها شده و آذربایجانی‌ها می‌گویند که نبرد را برای پس گرفتن قره‌باغ ادامه می‌دهند.

به گزارش بولتن نیوز، با از سرگیری درگیری‌های نظامی میان آذربایجان و ارمنستان از روز پنجم مهر، رسانه‌ها و کارشناسان اسرائیلی تاکید کرده‌اند که مسائل مرتبط با حوزه آسیای میانه، حتی بعد از توافق‌های اخیر صلح میان اسرائیل با امارات متحده عربی و بحرین و رسمیت یافتن حضور این کشور در خلیج فارس، همچنان اهمیت زیادی برای اسرائیل دارد.

برای اسرائیل تا چندی پیش کاملا روشن بود که تمایل دارد باکو دست برتر را در نزاع نظامی و ارضی میان آذربایجان و ارمنستان داشته باشد به‌ویژه آن‌که در سال‌های اخیر جمهوری آذربایجان به داشتن روابط گسترده با اسرائیل علاقمندی نشان داده بود.

این واقعیت که آذربایجان تا ۴۰ درصد از نیاز اسرائیل به نفت را تامین کرده و در یک دهه اخیر نیز مشتری برخی تسلیحات اسرائیلی بوده، تنها دلیل اهمیت آذربایجان برای اسرائیل نبوده است.

آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه وقت اسرائیل، سال ۲۰۱۲ با اشاره به ایران، گفته بود که «آذربایجان برای اسرائیل از فرانسه مهم‌تر است».

کارشناسان اسرائیلی در جریان درگیری‌های تیرماه امسال میان ارتش‌های آذربایجان و ارمنستان گفته بودند که یکی از ملاک‌های تعیین‌کننده در «لزوم حمایت اسرائیل از آذربایجان و کمک تسلیحاتی به ارتش این کشور»، «اهمیت راهبردی» مناسبات آذربایجان و اسرائیل در ارتباط با ایران و به ویژه وجود مرز طولانی آذربایجان با ایران است.

برخی از این کارشناسان اسرائیلی از اهمیت حضور و فعالیت‌های اسرائیل در مرز شمالی ایران سخن گفته بودند.

ریچل آوراهام، تحلیلگر مرکز دیپلماسی اسرائیل در شهر صفاد، تیرماه امسال در روزنامه «اسرائیل هیوم» نوشته بود که اسرائیل در این نزاع باید کنار باکو بایستد زیرا «آذربایجان چشم و گوش اسرائیل در برابر ایران است».

برخی گزارش‌ها در تیرماه امسال مدعی بودند که مرکز تولید سانتریفوژ سایت هسته‌ای نطنز هدف حملات پهپادهای اسرائیلی قرار گرفته است که از جمهوری آذربایجان به پرواز در آمده بودند، هرچند وزارت دفاع آذربایجان در بیانیه‌ای رسمی این ادعا را رد کرد.

پیش از آن نیز برخی گزارش‌های رسانه‌ای نام جمهوری آذربایجان را در ماجرای سرقت اسناد اتمی ایران در بهمن ۱۳۹۶ بر سر زبان‌ها انداختند و مدعی شدند عواملی که در همکاری با سازمان جاسوسی اسرائیل آرشیو هسته‌ای ایران را از حومه تهران ربودند، آن را از راه زمینی به جمهوری آذربایجان رساندند و ساعاتی بعد این اسناد با هواپیما به اسرائیل انتقال یافتند؛ در میان سکوت اسرائیل، آذربایجان این ادعا را نیز رد کرد.

آنکارا نیز در جریان درگیری‌های تابستان میان آذربایجان و ارمنستان که ۱۶ کشته بر جای گذاشت، گفته بود که «حمله به آذربایجان مانند حمله به ترکیه است و همه امکانات ترکیه در خدمت آذربایجان است».

در این رابطه خطر شعله‌ور شدن یک جنگ تمام عیار بین آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره‌باغ به نگرانی‌های بین‌المللی دامن زده است. شمار قربانیان افزایش یافته است. ارمنستان از دخالت و حضور نظامی ترکیه در این مناقشه خبر می‌دهد.

دخالت و حضور نظامی ترکیه

دولت ارمنستان غروب یکشنبه از حمایت و پشتیبانی ترکیه از نیروهای نظامی آذربایجان خبر داده است. وزارت دفاع ارمنستان اعلام کرده است که نیروهای نظامی آذربایجان از جنگ‌افزارهای ساخت ترکیه در حملات خود استفاده کرده‌اند. حتی گفته می‌شود که از پهپادهای نظامی ترکیه در این درگیری‌ها استفاده شده است.

نیکول پاشینیان، در همین ارتباط با امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه تماس تلفنی داشته و از رئیس جمهوری فرانسه درخواست کرده است تا مانع از دخالت بیشتر ترکیه در مناقشه بین دو کشور گردد.

ترکیه رسما درباره ادعای حضور نظامی این کشور در مناقشه بر سر منطقه قره‌باغ اعلام موضع نکرده است. این در حالی است که اردوغان پشتیبانی ترکیه از الهام علی‌اف را پنهان نمی‌کند.

حضور نظامی ترکیه در مناقشه بر سر منطقه کوهستانی قره‌باغ می‌تواند به این رویارویی ابعاد جدیدی بخشیده و باعث شعله‌ور شدن یک جنگ تمام عیار گردد.

مواضع فرانسه

امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه روز چهارشنبه مواضع آنکارا در باره بحران قره‌باغ را «جنگ‌طلبانه» خواند و تاکید کرد که این رویکرد آذربایجان را تشویق می‌کند تا این منطقه کوهستانی مورد مناقشه با ارمنستان را با عملیات نظامی فتح کند؛ مسئله‌ای که رئیس جمهوری فرانسه آن را غیرقابل قبول می‌خواند.

آقای ماکرون در عین حال یادآور شد که هنوز هیچ دلیل و شواهدی مبنی بر دخالت مستقیم ترکیه در این بحران وجود ندارد.

رئیس

جمهوری فرانسه که در جریان سفر به لتونی در یک کنفرانس خبری سخن می‌گفت،‌ تصریح کرد: «من از اظهارات سیاسی مقامات ترکیه در حمایت از آذربایجان آگاهم و این نوع سخنان را خطرناک و توام با بی مبالاتی می‌دانم.»

امانوئل ماکرون افزود: «فرانسه همچنان نگران پیام‌های جنگ‌ طلبانه ترکیه طی ساعت‌های گذشته است که از دید پاریس غیرقابل قبول و مشوقی برای تسخیر نظامی قره‌باغ توسط نیروهای نظامی آذربایجان تلقی می‌شود.»

آقای ماکرون که موضع‌گیریِ از دید پاریس «جانبدارانهِ» ترکیه در بحران قره‌باغ را نکوهش می‌کرد خود نیز در پیامی به ظاهر جانبدارانه از ایراوان گفت: «به ارمنستان و همه مردم این کشور می‌گویم که فرانسه نقش خود را ایفاد خواهد کرد.»

رئیس جمهوری فرانسه همچنین تاکید کرد که عصر چهارشنبه با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و روز پنجشنبه با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در خصوص بحران قره‌باغ گفتگو خواهد کرد.

دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران

جمهوری اسلامی ایران نیز که با هر دو کشور مناسبات خوبی دارد، از آمادگی خود برای میانجیگری سخن گفته است.
جمهوری آذربایجان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی کنترل خود بر منطقه کوهستانی قره‌باغ را از دست داد. پس از آن، در سال ۱۹۹۴ بین دو جمهوری نوبنیاد آذربایجان و ارمنستان آتش بس برقرار شد.

آتش‌بسی که طی سالیان گذشته بارها بی‌ثباتی خود را نشان داده است. در جریان آخرین رویارویی نظامی بین دو کشور در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۲۰ نفر کشته شده بودند.