چه چیزی باعث شد تصمیم اردوغان برای مسجد اعلام کردن ایاصوفیه انقدر سر و صدا کند؟

گروه بین الملل- آریا واحدی در توییتی پیرامون ایاصوفیه ترکیه نوشت: این عکسیه که دیروز عکاس رویترز از نماز جمعه ایاصوفیه گرفته و به نظر من یکی از تاریخی‌ترین عکس‌های دنیا میشه.

اما چی باعث شد که تصمیم اردوغان برای مسجد اعلام کردن ایاصوفیه انقدر سر و صدا کنه؟

به گزارش بولتن نیوز، وی در ادامه نوشت: توی این رشتو می‌خوام چیزهایی که درباره‌ش خوندم به صورت خلاصه براتون بنویسم

(۱)

2.
قسطنطنیه یا کنستانتینوپول (استانبول امروزی) تا قبل از تصرف به دست عثمانی‌ها برای بیشتر از هزار سال پایتخت امپراطوری روم شرقی (بیزانس) بود.

روم شرقی در ابتدا ادامه امپراطوری روم در شرق بود که با تقسیم شدن روم غربی و شرقی و در ادامه سقوط روم غربی تبدیل به حکومتی مستقل شد

(۲)

3.
میشه گفت روم شرقی تقریبا در بیشتر طول حیاتش یکی از بزرگترین قدرت‌های دنیا و حتی در بازه‌هایی قوی‌ترین حکومت اروپا بود و قسطنطنیه به عنوان پایتخت این امپراطوری و همچنین موقعیت طلایی جغرافیاییش از پر اهمیت‌ترین شهر‌های تمام این دوران بوده که البته این ویژگی رو هنوز هم داره

4.
امپراطوری بیزانس از سال ۳۸۰ میلادی مسیحیت رو دین اصلی خودش اعلام کرد و پیروی از سایر ادیان ممنوع شد. از همینجا بود که داستان ایاصوفیه به عنوان کلیسای پایتخت یکی از بزرگ‌ترین امپراطوری‌های دنیا شروع شد و کلیسای اول ساخته شد. در زمینی که از گذشته جایگاه معبد مقدسی بود

(۴)

5.
اما بنای فعلی ایاصوفیه کلیسای سومیه که در اون زمین ساخته شده. کلیسای اول و دوم با درگیری‌ها و شورش‌های اون زمان سوزونده و تخریب شد تا اینکه در سال ۵۲۳ میلادی ساخت ساختمان فعلی کلید خورد. البته در تمام این سال‌ها ترمیم‌ها و بازسازی‌هایی اتفاق افتاده ولی اسکلت اصلی ثابته

(۵)

6.
با در نظر گرفتن جایگاه بیزانس و مسیحیت در اون زمان میشه فهمید که کلیسای ایاصوفیه در پایتخت از چه اهمیت دینی و سیاسی‌ای برخوردار بوده. در حقیقت ایاصوفیه مرکز حکومت مسیحی در شرق بود و امپراطور‌های بیزانس در اون تاج گذاری می‌کردن و جایگاه نمادین اون غیر قابل انکاره.

7.
اما تاریخ اینطور ادامه پیدا نکرد و در سال ۱۴۵۳ سلطان محمد فاتح عثمانی قسطنطنیه رو تصرف کرد. باید دقت کنیم که این یک اتفاق ساده نبود و سقوط بیزانس به معنای پایان یکی از بزرگترین امپراطوری‌های مسیحی دنیا و جایگزینیش با حکومت اسلامی عثمانی بود.

(۷)

8.
گفته میشه در ظهر روز سقوط قسطنطنیه در کلیسای ایاصوفیه که حالا مسجد بود اذان خوانده شد و سه روز بعد نماز جمعه برپا شد و خطبه به نام پادشاه فاتح عثمانی خوانده شد.

محمد فاتح عثمانی بعد از فتح قسطنطنیه و دیدن ویرانه‌های قصر قیصر شعری منسوب به یک شاعر ایرانی به نام انوری رو خوند:

(۸)

9.
بوم نوبت می‌زند بر طارم افراسیاب

پرده‌داری می‌کند در قصر قیصر عنکبوت

و این شروع اوج گرفتن و گسترش حکومت اسلامی عظیمی بود که به مرور تبدیل به بزرگترین امپراطوری مسلمان تاریخ شد که به عقیده پاول ویتک، مورخ اتریشی، یک دولت جهادی بود که تنها هدفش گسترش اسلام بود.

(۹)

10.
قسطنطنیه بعد از روی کار اومدن عثمانی‌ها تغییر نام پیدا کرد و اسلامبول، به معنی شهر اسلام، نامیده شد. اسمی که بعدها به استانبول تبدیل شد. ساختمان ایا صوفیه هم که حالا تبدیل به مسجد ایا صوفیه شده بود به مرور روند تبدیل شدن به مسجد رو طی کرد و به نماد استانبول اسلامی تبدیل شد

(۱۰)

11.
اما روزگار به یک پاشنه نمی‌چرخه و حکومت اسلامی عثمانی بعد از بیشتر از ۶۰۰ سال در ۱۹۲۴ سقوط کرد و خلافت عثمانی ملغی اعلام شد. با روی کار اومدن مصطفی کمال پاشا (آتاترک) سیاست کشور به کلی تغییر کرد و جمهوری ترکیه بر پایه جدایی دین از سیاست بنا شد.

(۱۱)

12.
آتاترک تغییرات اساسی در کشور داد و یک نظام پارلمانی تاسیس کرد تا با وجود مجلس بزرگ میهنی ترکیه دولت و رییس جمهور در برابر مجلس میهنی پاسخگو و مسئول باشه. یکی از تصمیمات نظام جدید تبدیل مسجد ایا صوفیه به موزه ایا صوفیه بود تا نمادی باشه از جدایی دین از سیاست.

13.
ایا صوفیه فقط در سال گذشته ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بازدید کننده داشت. از طرفی تبدیل این بنا به موزه با توجه به سابقه تاریخی‌ای که داشت به جایگاه جهانی ترکیه از نظر سیاسی کمک می‌کرد. اما در سال‌های گذشته زمزمه‌های تبدیل دوباره موزه به مسجد جنجال‌هایی به پا کرده بود.

14.
تا اینکه ۱۱ جولای امسال (۲۰۲۰) بالاخره بعد از مدت‌ها کشمکش و با حکم دادگاه و موافقت اردوغان این بنا برای بار دوم تبدیل به مسجد ایا صوفیه شد. اما این پایان کار نبود و اردوغان در مراسمی که به مناسبت این تصمیم برگزار شده بود شعر انوری رو برای دومین بار در تاریخ خوند.

(۱۴)

15.
و گفت: پس از ۸۶ سال ایا صوفیه دوباره مسجد می‌شود همانطور که سلطان محمد در حکمش آورده بود. اینجا بود که اتفاق نمادینی برای بار دوم در تاریخ رخ داد: مسجد شدن ایا صوفیه و خوندن شعر فارسی انوری که محمد فاتح عثمانی در زمان شکست امپراطور مسیحی بیزانس و گسترش حکومت اسلامی خوند.

16.
این اقدام ترکیه باعث واکنش‌های بین‌المللی زیادی شد، به خصوص روابط آشفته یونان و ترکیه با این تصمیم متلاطم‌تر شد. یونانی‌ها و ایتالیایی‌ها بخاطر پیشینه مسیحی این ساختمان در موردش مدعی هستن و این تصمیم احتمالا روی روابط سیاسی این کشور اثر جدی خواهد داشت.

17.
حالا دیروز جمعه ۲۴ جولای اولین نماز جمعه بعد از حدود یک قرن در ایا صوفیه اقامه شد و اردوغان در صف اول این مراسم حضور داشت و قرآن تلاوت کرد.

این اقدامات اردوغان در کنار تصمیماتی که در طول فعالیت سیاسیش گرفته برای خیلی‌ها یاد آور زنده کردن دوباره حکومت اسلامی عثمانیه.

(۱۷)

18.
ازینجا به بعد رو باید بشینیم و ببینیم که تا سحر چه زاید باز.

اینها خلاصه‌ای بود از اتفاقاتی که این مدت دیدم و خوندم. بیشتر از این خوندنش با خودتون و اگه دوس داشتید می‌تونید #ریتوویت کنید تا خستگیم در بره.