هيچ كس بر خداوند متعال حقّى ندارد و اوست كه فضل و رحمتش بر بندگان ريزش دارد

گروه دین و اندیشه: معظم له در پاسخ به سوالات اعتقادی درباره اینکه چرا با وجود اینکه می گویند خداوند عادل است و ستمكار نيست اين همه گرفتارى و رنج و إبتلاء و زلزله و طوفان و نقص در خلقت و تبعيض و مانند آن ها را چگونه می ‏توان توجيه كرد؟ می گوید...

به گزارش بولتن نیوز، متن این پاسخ به شرح زیر می باشد:

پاسخ حضرت آیت الله سیدان: با در نظر گرفتن اين مطلب كه هيچ كس بر خداوند متعال حقّى ندارد و اوست كه فضل و رحمتش بر بندگان ريزش دارد و نيز با توجّه به اين كه انسان مختار است و در دوران زندگيش انتخاب كارهاى پسنديده و ناپسند با اوست و هر يك از كارهايش، آثار متناسب با خود را دارد، گوييم گرفتاري هايى كه براى انسان ها به وجود می آيد با يكى از مسائل زير ارتباط دارد كه هيچ يك ، ظلم و ستمى را از طرف خداوند مستلزم نيست.
الف: بعضى از گرفتاري ها در اثر گناه و خلاف كاري هاى انسان است و در حقيقت عكس العمل كارهاى نادرستى است كه آگاهانه و بر أساس اختيار خود انجام داده است. مثلاً دروغ و خيانت و ظلم و ترك وظايف مختلف اسلامى و انسانى به صورت گرفتارى به انسان برگشته و در حقيقت ناراحتى و رنج، عكس العمل كارى است كه خود آگاهانه انجام داده است؛ مثل اين كه انسانى آگاهانه زهر بخورد و يا كارى كه می ‏داند گرفتارى دارد انجام دهد، بديهى است كه در اين صورت ناراحتى و رنجى كه به وجود می ‏آيد در ارتباط با خود اوست و از طرف خداوند به او ظلمى نشده است.
ب: بعضى از گرفتاري ها در اثر گناه نيست بلكه آزمايش و امتحان است كه خود يكى از سنّت ‏هاى مهم إلهى در خلقت می باشد و مهم ترين وسيله تكامل و بروز استعدادهاى انسانى است تا در آزمايش ها با اختيار خود به كمال رسيده و ايمانشان حاكم و مسلّط بر تمامى غرائزشان گردد و در مقابل همه حوادث مسير تكاملى خود را طى كنند به رشد و كمال خود موفّق آيند، در نتيجه گرفتاري هايى كه درارتباط با آزمايش و امتحان است ظلم نيست بلكه وسيله تكامل و رشد است.
ج: بعضى از گرفتاري ها در اثر رعايت نشدن قوانين طبيعى و مقررّات خلقت است و سنّت خداوند بر آن نيست كه در چنين مواردى معجزه آسا اشتباهات و يا خلاف كاري هاى مردم را جبران نمايد و بديهى است كه عدم رعايت قوانين خلقت و در نتيجه به وجود آمدن گرفتارى اگر با توجّه و به عمد باشد، انجام دهنده آن خلافكار، ولى در صورتى كه بدون توجّه و در اثر ناآگاهى، قوانين خلقت رعايت نشود گرفتارى كه در ارتباط با آن به وجود می آيد نوعى آزمايش خواهد بود و در هر حال ظلم نخواهد بود و بسيارى از تصادف‏ ها و نقص عضوها و بيماري ها مربوط به همين مطلب می ‏شود و آن هايى كه در أثر بى توجّهى ديگران به قوانين خلقت، رنج و گرفتارى می ‏بينند براى آنان آزمايش و امتحان است و اگر به وظايف خود عمل كنند پاداش بسيار در آخرت خواهند داشت.
اگر چنان چه آخرتی نمی بود و با فوت افراد زندگی آن ها تمام می شد بسیاری از این اشکالات به مورد بود ولی با توجه به وجود عالم آخرت و پاداش خداوند متعال به افراد گرفتار و مبتلا زمینه ای برای اشکالات ذکر شده باقی نمی ماند. همچنان که در بعضی از احادیث آمده است که خداوند متعال از جمعی از گرفتاران در روز قیامت دلجویی می کند و پاداش های عظیم برای آنها مقرر می فرماید.
د: بعضى از موارد گرفتارى در أثر سوء استفاده بعضى، از سنّت مهلت است؛ اين خلقت به گونه ‏اى است كه حكمت اقتضاء سنّت مهلت را دارد بنابراين جمعى كه از مهلت سوء استفاده می ‏كنند گرفتاري هايى براى افراد ديگر به وجود می آورند و بديهى است كه حساب هر يك محفوظ است و روشن است كه اين مورد از گرفتاري ها نيز ظلمى از ناحيه خداوند نيست.
در پایان تذکر این نکته لازم است که شرایط مختلف از نظر اختلافات خانوادگی و محیط گرچه در جهت حرکت در مسیر خیر و شرّ بی تاثیر نیست اما هرگز سبب سلب اختیار نمی شود. و البته آن کسی که در محیط نامساعدی بود و در جهت خیر حرکت کرده از ثواب بیشتری برخوردار است.

1. كافي (ط - دار الحديث)، ج‏3، ص: 659
2ـ سنّت مهلت به معناى به سرعت كيفر و پاداش ندادن خداوند است كه با چنين برنامه ‏اى انسان ها در مرحله آزمايش قرار می گيرند و اعمال خوب و بدى كه ثواب و كيفر بر آن ها مترتّب می ‏گردد تحقّق می ‏يابد.