پشت پرده مخالفت‌ها با توافق ایران و چین/ ایران یا چین؛ کدام به این توافق نیاز دارند؟

به گزارش بولتن نیوز، دولت یازدهم همه تخم‌مرغ‌های خود را در سبد برجام چید و پس از چند سال از اجرای آن ماحصلش به گفته دولتمردان تدبیر و امید برای کشور «هیچ» بود؛ به گفته علی ربیعی سخنگوی دولت، برجام کارکرد خود را ازدست‌داده است.

امضای جان کری تضمین برجام بود؛ قرار بود گلابی و هلوی برجام را بچینیم ولی بااینکه ایران تمامی تعهدات خود را پیش پیش اجرا کرد اما غربی‌ها نه‌تنها تعهدات خود را انجام نداند، بلکه با کارشکنی و وقت‌کشی باعث شدند این توافق بین‌المللی نفعی برای کشورمان نداشته باشد.

پس اینکه برجام کارکرد خود را از دست داد و عملاً هیچ نصیبمان شد؛ حالا دولت که جز پشت پا زدن، چیزی از غربی‌ها نصیبش نشده نگاهش به سمت شرق چرخیده و به دنبال توافق تجاری با چین است.

پیش‌نویس توافق تجاری ایران و چین تا حدودی نهایی شده و متن پیشنهادی چینی‌ها در وزارت امور خارجه کشورمان در حال بررسی است؛ اما چندی است که در فضای مجازی و رسمی در مورد این قرارداد بلندمدت صحبت می‌شود و همه‌جا بحث آن است؛ برخی واگذاری یا فروش جزایر ایرانی همچون کیش را مطرح می‌کنند و برخی هم آن را یک‌طرفه به نفع چینی‌ها می‌دانند.

برخی از اصلاح‌طلبان نیز با تشدید این ادعا‌ها دنبال ایجاد فضای بدبینی نسبت به چین بوده تا جامعه را در مورد این توافق تجاری 25 ساله ملتهب و بدبین کنند. خارج نشینان هم از غافله عقب نماندند و در فضای مجازی مدام در مورد این قرارداد فضاسازی می‌کنند که این موارد اصلاً صحت ندارد.

البته متن اولیه این توافقنامه تجاری توسط شبکه تلویزیونی لندی- سعودی ایران اینترنشنال منتشر شد و ظاهراً شبکه‌ای برای ایجاد بدبینی نسبت به این قرارداد شکل‌گرفته و هدفشان این است که این توافق اجرایی نشود؛ اما واقعاً نفع آن‌ها در عدم امضای این توافق بین تهران و پکن چیست؟

دراین‌بین زمزمه‌هایی از مذاکره برخی اروپایی‌‌ها (بازگشت شرکت‌ها و اجرای قراردادها) با ایران شنیده می‌شود؛ البته غربی‌ها بارها در طول این 40 سال خود را نشان دادند و هرچند صباحی به ایران آمدند و به بهانه واهی رفتند و جز ضرر چیزی حاصل کشور نشد.

بر اساس این گزارش هندی‌ها هم که بیش از دو دهه تمایل برای سرمایه‌گذاری در توسعه پروژه بندر چابهار و امضاء قرارداد اما مدام تعلل کرده و علت را هم تحریم‌های آمریکا اعلام می‌کردند، حالا با جدی شدن امضاء توافق ایران و چین، به تکاپو افتادند و قرار است هیئتی از این کشور برای اجرایی شدن قراردادشان به ایران بیاید.

همه این موارد قطعاً با نظر آمریکایی انجام می‌شود و آمریکایی‌ها قصد دارند مانع امضاء و اجرای این توافق شود.

بااینکه حال چرا برخی مخالف امضاء توافق تجاری 25 ساله ایران و چین هستند و مواردی که مطرح می‌شود، صحت دارد؟ پشت پرده این فضاسازی‌ها چیست؟ این قرارداد به نفع ایران هست یا چین یا به ضرر غرب و برخی‌ها؟ چرا سفر اروپایی و هندی‌ها چیست؟

یک توافق برد-برد واقعی/ هدف چین چیست اقتصاد یا امنیت ملی؟

عطا بهرامی، کارشناس حوزه اقتصاد بین‌الملل در مورد توافق تجاری 25 ساله ایران و چین، اظهار کرد: دولت پس‌ازآنکه به سمت غربی‌ها رفت و هیچ دستاوردی برایش نداشت، به سمت شرق گرایش پیدا کرده و قرار است توافقی با چین امضا کند که ظاهراً آقای روحانی هم نسبت به آن تمایل دارد.

وی با بیان اینکه توافق تجاری ایران با چین از چند جهت یک توافق برد-برد واقعی است، افزود: چینی‌ها، منافع اقتصادی که از قرارداد با ایران می‌خواهند، فرع موضوع است البته برخی می‌گویند منافع و حجم تجارت چین با آمریکا 500 میلیارد و با ایران حدود 20 میلیارد دلار است، ولی چینی‌ها به این توافق، اقتصادی نگاه نمی‌کنند.

این کارشناس اقتصاد بین‌الملل ادامه داد: چین به این می‌نگرد که اگر ایران باشد به خاورمیانه دسترسی دارد و اگر ایران از دست برود، آن‌ها عملاً هیچ دسترسی امنی به انرژی ندارند و در خاورمیانه و شمال آفریقا جایگاهی نخواهند داشت؛ به همین دلیل بحث امنیت ملی کشور چین مطرح است و این موضوع در مورد روسیه وجود دارد.

بهرامی با اشاره به اینکه روسیه و چین سازمان همکاری‌های شانگهای را برای مقابله با آمریکا ایجاد کردند، تأکید کرد: اگر ایرانی در کار نباشد، دسترسی این دو کشور به پل خاورمیانه از دست می‌رود و تمام منطقه به آمریکایی‌ها می‌رسد؛ به همین دلیل چینی‌ها به توافق با ایران از جهت راهبردی نگاه می‌کنند و امنیت ملی خودشان را مدنظر دارند.

ایران عضو سازمان همکاری شانگهای می‌شود/ دیوار تحریم‌ها فرومی‌ریزد؟

وی در مورد تأمین منافع ایران با امضاء توافق با چین گفت: ایران با این قرارداد می‌تواند با عضویت در سازمان همکاری شانگهای که حتماً بعد از امضای توافق با چینی‌ها انجام خواهد شد، توان امنیتی خودش را بالا ببرد و از سوی دیگر عملاً تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کند.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: با امضا این توافقنامه کانال فروش نفت پاریس به میزان یک‌میلیون بشکه در روز و همچنین کانال نقل‌وانتقال مالی غیر دلاری برای ایران باز می‌شود و عملاً تحریم‌های آمریکا علیه ما بی‌خاصیت خواهد شد. همچنین ایران می‌تواند به‌واسطه چین هر کالایی را خریداری کرده یا و هر چیزی که بخواهد مانند انرژی را بفروشد.

بهرامی بیان کرد: توافق تجاری با چین، توان چانه‌زنی ایران برای مذاکره با دیگران را به‌شدت بالا می‌برد؛ یعنی قرارداد ناقصی مانند توسعه بندر چابهار که با هندی‌ها بستیم و عملاً همه هزینه‌ها را به عهده ایران گذاشتند؛ حالا باید موردبازنگری قرار بگیرد و چه‌بسا اصلاً نیازی نباشد که با هندی‌ها کار کنیم؛ زیرا این کشور دشمن استراتژیک چین است و با دنیا روابط خوبی ندارند؛ یا اینکه قدرت چانه‌زنی ما در مقابل ترکیه را برای فروش گاز افزایش می‌دهد، زیرا مشتریان دیگری هم خواهیم داشت.

وی در مورد هندی‌ها توضیح داد: هندوستان معادن افغانستان را خریده و برای دسترسی به دریا می‌تواند از مسیر روسیه، چین، پاکستان و یا ایران استفاده کند که غیر از مسیر ایران، مابقی مسیرها برای هندی‌ها بسته است؛ به همین دلیل قرارداد چابهار را امضا کردند ولی حتی برای ساخت راه‌آهن آن، حاضر نشدن تأمین مالی کنند و آن را به عهده ایران انداختند اما حالا توافق با چین، توان چانه‌زنی ما با هندی‌ها افزایش می‌یابد.

واردات فناوری و کالا با امضای توافق چین و ایران

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: ایران با امضاء توافق با چین می‌تواند برای تأمین کالاهای های‌تک و فناوری مانند کالاهایی تولید آلمان، دسترسی پیدا کند، زیرا آلمانی‌ها در تحریم چین، با آمریکای همکاری نکردند و بر اساس توافقی که با چینی‌ها دارند قرار است کالاهایی با فناوری بالا را در اختیار این کشور قرار خواهند داد؛ این موضوع می‌تواند با واسطه برای ایران رخ دهد.

بهرامی در مورد اینکه برخی به دنبال ایجاد فضای بدبینی بین مردم و جامعه به توافق ایران و چین هستند، گفت: مواردی مانند واگذاری فلان جزیره و... که مطرح می‌شود، اصلاً صحت ندارد. موضوع دیگر اینکه همواره از سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم در پروژه‌ها استقبال می‌کردیم و همه دنیا استقبال می‌کند؛ مثلاً فلان کشور در کشور دیگری دو هزار کیلومتر راه‌آهن می‌سازد و کشور سرمایه پذیر زمین در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهد تا این خط آهن ایجاد شود که این سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است.

اگر به‌جای چینی‌ها با فرانسه قرار بسته می‌شد، آن را نقد می‌کردند؟

وی با طرح این سؤال که ایراد و اشکال سرمایه‌گذاری خارجی چیست، گفت: اگر قرار بود به‌جای چین با فرانسه قرارداد امضاء کنیم، مطمئناً همین افرادی که امروز منتقد هستند، به‌شدت از آن استقبال می‌کردند. هنوز یادمان نرفته که رفتن و با شرکت رنو فرانسه قرارداد بستند آن‌هم با شرایط وحشتناک و می‌گفتند قرارداد خوبی است ولی حالا در امضاء این قرارداد که چین که می‌خواهد و قرار است در صنایع ایران 400 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند، می‌گویند قرارداد بدی و... است.

تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: واقعاً منطق این افراد را درک نمی‌کنم؛ مگر سرمایه‌گذاری خارجی چیست؟ جز این است که ظرفیت‌های بالقوه خودتان را در اختیار دیگری قرار می‌دهید تا با سرمایه‌گذاری، فناوری و سرمایه خودش را بیاورد و هرکسی سهم خود را بردارد. این اقدام هوشمندانه‌ای است که در همه دنیا انجام می‌دهند.

عده‌ای می‌خواهند چینی‌ها فقط ضرر کنند/ نقش پشت پرده آمریکایی‌ها

بهرامی افزود: کشورهای غربی‌ها خودشان در چین خیلی از این اقدامات انجام داده و کارخانه احداث کردند، طبیعتاً چینی‌ها به آن‌ها فضا دادند و قوانین را برای حضور آن‌ها تسهیل کردند که امروز فولکس واکن، بی ام و تویوتای و... در چین خودرو تولید می‌کنند و می‌فروشند؛ حالا اگر این اتفاق برای ایران رخ دهد چه ایرادی دارد؟ چینی‌ها می‌خواهند در ایران سرمایه‌گذاری کرده و ارزش‌افزوده ایجاد کنند و بعد سهم خودشان را بردارند.

وی با بیان اینکه به‌هرحال توافق باید دوطرفه باشد یعنی هم ما سود کنیم و هم چینی‌ها؛ گفت: عده‌ای می‌خواهند چینی‌ها فقط ضرر کنند ولی هیچ‌کسی هیچ‌وقت چنین کاری انجام نمی‌دهد و توافق باید برد-برد باشد.

این کارشناس اقتصادی در مورد اینکه زمزمه‌هایی از بازگشت برخی شرکت‌های اروپایی به ایران شنیده می‌شود یا اینکه هیئت هندی قرار است برای سرانجام توسعه منطقه چابهار پس از سال‌ها تعلل به ایران بیاید؛ که ظاهراً این موارد با هماهنگی آمریکایی‌ها است، گفت: کاملاً درست است و آمریکایی‌ها می‌دانند این قرارداد تهران و پکن چقدر مهم است.

خواب آمریکا برای پکن و تهران

بهرامی با بیان اینکه این توافق تجاری، قرارداد ساده‌ای نیست، ادامه داد: آمریکا می‌داند توافق ایران و چین تمام رژیم تحریم‌هایی که ساختن را بی‌اثر می‌کند و از سوی دیگر تمام سیاست‌هایی که برای چین ایجاد کردند، از بین می‌برد. آمریکا خوابی برای چین دیده و می‌خواهد هند را مقابل چینی‌ها قرار دهد و از هند کالا بخرند تا این کشور تقویت شود؛ همچنین می‌خواهند رقابت تسلیحاتی را در شرق آسیا راه بیندازند تا سرمایه‌های چین و امنیت دسترسی این کشور به انرژی را از بین ببرند و نتواند انرژی خودش را تأمین کند.

وی تأکید کرد: آمریکا برای ایران هم سیاست‌های تحریمی فلج‌کننده را در پیش‌گرفته و به همین دلیل حاضرند کانال‌های خفیفی را برای تعامل با ایران از سوی اروپایی‌ها و برخی کشورها باز کنند تا قرارداد ایران با چین امضا نشود.

این تحلیلگر اقتصادی در مورد سفر هیئت هند هم گفت: اصلاً نباید این سفر و یا وعده‌های اروپایی‌ها به ایران را جدی گرفته شود البته این موضوع قدرت چانه‌زنی ما با چینی‌ها را بیشتر می‌کند و می‌تواند ایران را در یک موازنه مثبت قرار دهد تا قرارداد بهتری با چین امضا شود.

بهرامی با تأکید بر اینکه می‌توانیم روی صداقت چینی‌ها حساب کنیم، گفت: چین نیاز بسیار مبرمی به قرارداد با ایران دارد و به همین علت حاضرند با شرایط برابر و منصفانه با ایران قرارداد ببندد.

ضربه شدید ایران به امپراتوری آمریکا

وی در مورد این سؤال که آیا توافق تجاری ایران و چین می‌تواند به امپراتوری آمریکا یا همان دلار آسیب وارد کرده و زمینه حذف آن از مبادلات ارزی را فراهم کند، پاسخ داد: قطعاً این توافق به دلار ضربه شدید می‌زند و آن را خیلی ضعیف می‌کند زیرا با این توافق حدود 100 میلیارد دلار مبادلات ارزی از چرخه دلاری خارج می‌شود که رقم کمی نیست.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: همچنین بر اساس توافق ایران و چین، معامله بیش از یک‌میلیون بشکه نفت عملاً از چرخه دلار حذف می‌شود و این‌یک بحث ناموسی برای آمریکاست که معامله انرژی حتماً باید با دلار انجام شود و این موضوع اثر منفی بر ارزش دلار می‌گذارد و دلار دوباره از این بخش هم به ضربه می‌خورد.

شک نکنید دسترسی ایران به بازارهای جهانی ایجاد خواهد شد

بهرامی در مورد تأمین منافع کشور و اقتصاد ایران با اجرای این توافق تجاری، گفت: شک نکنید ایران عملاً از تحریم خارجی می‌شود و دسترسی به بازارهای جهانی برای کشور ایجاد خواهد شد؛ از سوی دیگر بحث سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز هم حل خواهد شد و عملاً ظرفیت بسیار زیادی حتی بیشتر از چیزی که قبل از تحریم داشتیم، برای ما فراهم می‌شود و کانال‌های بسیاری برای کشور باز خواهد شد.

منبع: دانا