ثمره دولت ضعیف

به گزارش بولتن نیوز به نقل از وطن امروز، ‌ عراق «دولت» دارد یا ندارد؟ پاسخ این سوال سهل و ممتنع است؛ هم آسان است و هم سخت. آسان است چون هر چه باشد شخصی به نام نخست‌وزیر اکنون در قدرت است و کابینه‌ای تشکیل داده و شکل دولت رعایت شده است. سخت است چون آن زمان این پرسش مطرح می‌شود که مگر شاخصه وجود دولت «حاکمیت» نیست؟ پس این حاکمیت کجاست؟

حمله بامداد جمعه نیروهای آمریکایی و عراقی به مقر نیروهای حشدالشعبی در جنوب بغداد از آن دست اتفاقاتی است که سوالات بسیاری را برای تحلیلگران مسائل عراق ایجاد کرده است.
هنوز مشخص نیست مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق از حمله بامداد جمعه به مقر حشدالشعبی خبر داشته و این عملیات با مجوز و اطلاع وی انجام شده یا خیر. جواب هر چه باشد او به عنوان نخست‌وزیر باید پاسخگوی اتفاق رخ داده باشد. اگر این حمله با اطلاع وی انجام شده باشد باید دید مبنای رفتار وی چه بوده و بدون تردید خود را با چالش بزرگی مواجه کرده است. اگر این حمله بدون اطلاع وی انجام شده باشد باید پرسید نیروهای مسلح عراق از چه کسی دستور می‌گیرند که عملیاتی با این درجه از حساسیت را بدون مجوز نخست‌وزیر عراق انجام می‌دهند.
لااقل تا الان دولت عراق نتوانسته جواب قانع‌کننده‌ای برای ماجرای پنجشنبه‌شب بغداد داشته باشد اما به احتمال فراوان تحولات چند روز آینده بغداد روشن‌کننده اتفاقات خواهد بود.
به گزارش «وطن امروز» بامداد دیروز (جمعه) نیروهای ویژه سازمان مبارزه با تروریسم عراق و تعدادی از نیروهای سازمان اطلاعات این کشور با حمایت نیروهای آمریکایی و ۴۰ زره‌پوش به مقر فرماندهی تیپ ۴۵ حشدالشعبی در محله البوعیثه منطقه الدوره در جنوب بغداد حمله و ۱۳ نفر از نیروهای کتائب حزب‌الله را برای ساعاتی بازداشت کردند. پس از دستگیری نیروهای کتائب حزب‌الله بالگردهای ناشناس بر فراز منطقه امنیتی سبز بغداد به پرواز درآمدند.

* حضور حشد‌الشعبی در منطقه سبز بغداد
به گزارش العهد، در پی این اقدام فتنه‌انگیزانه، نیروهای حشدالشعبی به فرماندهی ابوفدک محمداوی وارد منطقه سبز امنیتی بغداد شدند. برخی منابع شمار نیروهای حشدالشعبی حاضر در منطقه سبز بغداد را نزدیک به هزار نفر عنوان کردند. منطقه امنیتی سبز بغداد محل استقرار سفارتخانه‌های آمریکا و انگلیس و مراکز مهم دولتی عراق است. پس از ورود حشدالشعبی به این منطقه، منطقه سبز به طور کامل بسته شد. حشدالشعبی عراق پس از حضور در این منطقه با هشدار نسبت به وضعیت به وجود آمده به مقامات مربوط 24 ساعت فرصت داد تا نیروهای بازداشت‌شده کتائب حزب‌الله را آزاد کنند، در غیر این صورت به نیروهای خود برای نبرد همه‌جانبه علیه اشغالگران فراخوان خواهد داد. در همین حال نیروهای نجبا عراق به سمت منطقه سبز بغداد حرکت کردند. همچنین دیگر گروه‌های عراقی از جمله اصحاب الکهف نزدیک به مقتدا صدر به رزمندگان خود آماده‌باش کامل دادند. گروه اصحاب‌الکهف هشدار داد اگر نیرو‌های دستگیر‌شده کتائب حزب‌الله آزاد نشوند، سفارت آمریکا را مورد هدف قرار خواهد داد.

* روایت حشد‌الشعبى از حادثه بامداد جمعه
یکى از منابع آگاه نزدیک به حشد‌الشعبى اعلام کرد نیروهاى مبارزه با تروریسم بامداد جمعه به یکى از مقرهاى حشد حمله کردند و این حمله بنا بر اطلاعاتى کذب و جعلى- مبنى بر اینکه در مقر حشد تروریست‌هایى حضور دارند- و بدون هماهنگى با تیپ 8 حشد که در آن منطقه حضور داشته و بدون هماهنگى با بخش امنیت حشد انجام شده است. همچنین این منبع اضافه کرد حوادث پیش آمده باعث شد مصطفى الکاظمى و فرماندهان حشد و فرماندهان مبارزه با تروریسم به این امر ورود کرده و ابهامات به وجود آمده را براى یکدیگر توضیح دهند و این مشکل را حل کنند، چرا که هم حشد و هم سازمان مبارزه با تروریسم 2 نهاد امنیتى هستند که تحت کنترل فرماندهى کل نیروهاى مسلح (الکاظمى) قرار دارند و این مشکلات طبیعى است که گاهى اوقات به دلیل عدم هماهنگى پیش بیاید و این مشکل نیز بدون هرگونه خسارت مادى و انسانى حل شد و افراد بازداشت شده نیز طبق قانون به نهادهاى امنیتى مربوط که همان بخش امنیت حشد‌الشعبى بوده است، تحویل شدند.

* آزادی بازداشت‌شدگان و عذرخواهی الکاظمی
همان‌طور که در ابتدا اشاره شد پس از حمله به مقر حشدالشعبی، موجی از نگرانی علیه ماهیت این عملیات به وجود آمد و حشدالشعبی 24 ساعت برای آزادی نیروهایش ضرب‌الاجل تعیین کرد. ساعاتی پس از تهدید ابوفدک، نایب رئیس حشدالشعبی و رایزنی فالح فیاض و هادی العامری با مقامات دولتی، نیروهای بازداشت شده آزاد و مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در حضور هادی العامری و ابوفدک المحمداوی از اتفاق پیش‌آمده عذرخواهی کرد. همچنین توافق شد پس از حل تنش‌ها، کمیته امنیتی برای انجام تحقیقات درباره این حوادث تشکیل شود. وبگاه السومریه‌نیوز نخستین رسانه عراقی بود که خبر آزادی نیروهای کتائب حزب‌الله را در صبح جمعه منتشر کرد. بر اساس اعلام این رسانه افراد بازداشت شده از سوی فرماندهی عملیات مشترک آزاد شده‌اند. پس از توافق بین طرفین و آزادی بازداشت‌شدگان، نیروهای حشد‌الشعبی از منطقه سبز خارج شدند.

* نقش ژنرال ساعدی در بازداشت نیروهای حشد
برخی رسانه‌ها به نقل از منابع آگاه اعلام کردند بازداشت نیروهای حشدالشعبی پس از ارسال یک تلگراف اشتباه از مرکز عملیات ملی مبارزه با تروریسم مبنی بر حمله و بازداشت نیروهای حشد انجام شده است. سازمان مبارزه با تروریسم یکی از یگان‌های مستقل در نیروهای مسلح عراق است که پس از سقوط رژیم صدام در سال ۲۰۰۳ با کمک و زیر نظر آمریکا شکل گرفت. گفتنى است فرماندهی نیروهاى مبارزه با تروریسم بر عهده سپهبد عبدالوهاب الساعدى است که در زمان دولت عادل عبدالمهدى به دلیل ارتباطات مشکوک با سفارتخانه‌هاى خارجى از جمله سفارت آمریکا از این بخش نظامى کنار گذاشته شده بود ولى در زمان دولت الکاظمى دوباره به این بخش نظامى بازگردانده شد.

* واکنش‌ عراقی‌ها به بازداشت نیروهای حشد
حوادث بامداد دیروز بغداد، در فضای مجازی عراق نیز بازتاب زیادی داشت و موجب شد طرفداران حشدالشعبی با انتشار هشتگ #مجاهدینا- خط- احمر- یا کاظمی (رزمندگان ما خط قرمز‌ند‌ ای کاظمی) به دولت عراق درباره هرگونه تعرض به نیروهای حشدالشعبی هشدار دهند. علی الیاسری، دبیرکل گردان‌های الخراسانی وابسته به حشدالشعبی در ارتباط با عملیات سازمان مبارزه با تروریسم عراق علیه کتائب حزب‌الله اعلام کرد: دستگاه مبارزه با تروریسم عراق عملیات بازداشت را انجام داد، البته برخی نشانه‌ها هست که کسانی که آنها را همراهی می‌کردند، نیروهای آمریکایی بودند. آنها گمان می‌کردند هدف قرار گرفتن فرودگاه و منطقه الخضراء از این مقر انجام شده است و ادعا کردند سکوهای پرتاب موشک در این مقر هست. باید توجه داشت که این یک اقدام تحریک‌آمیز با هدف خدشه وارد کردن به وجهه حشد و مقاومت و اهانت به نهادهایی است که نقش آنها هدف قرار دادن نیروهای آمریکایی است. وی همچنین افزود: اقدام تهدیدآمیز عبد‌العزیز المحمداوی (ابوفدک) نایب‌رئیس حشدالشعبی و ورود فالح الفیاض (رئیس حشد) و هادی العامری به این موضوع باعث پایان ماجرا شد. «نوری‌المالکی»، نخست‌وزیر اسبق و رئیس ائتلاف دولت قانون عراق در واکنش به این اتفاق، سازمان حشدالشعبی را نماد پیروزی عراقی‌ها دانست. مالکی دیروز ساعاتی پس از آزادی افراد بازداشت‌شده با انتشار توئیتی نوشت: حشدالشعبی سمبل پیروزی و نماد قدرت ملت و کشور است و باید آنها را تکریم کرد، نباید به این نیروها تعدی شود یا ارزش آنها را کمرنگ جلوه دهیم. جنبش نجباء (از گروه‌های عضو سازمان حشدالشعبی) هم به مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق درخصوص اقدام علیه گروه‌های حشدالشعبی هشدار داد. نصر الشمری، معاون دبیرکل جنبش نجباء در توئیتی نوشت: ما نسبت به هر گونه تلاشی برای اقدام علیه نیروهای حشدالشعبی و کشاندن گروه‌ها به فتنه‌ای داخلی هشدار می‌دهیم، بویژه که کشور در شرایط سخت و حساسی به سر می‌برد و قطعا این گونه اقدامات تلاش‌هایی شکست‌خورده و حساب‌نشده است و ممکن است نتیجه آن چیزی خارج از انتظار باشد.
جواد الطلیباوی یکی از رهبران گردان‌های اهل‌الحق هم در پاسخ به حمله به مقر کتائب در توئیتر نوشت: نیروهای مقاومت و حشدالشعبی، مردان غیرتمند عراقی هستند که تعدی به آنان را هرگز نخواهیم پذیرفت. با آتش بازی نکنید. در همین حال برخی فعالان رسانه‌ای با انتقاد شدید از نخست‌وزیر عراق نوشتند نخست‌وزیر رویکرد خصمانه‌ای به حشدالشعبی دارد.

* تحلیل‌ها پیرامون تحولات اخیر در عراق
اگر چه در سایه تهدید جدی حشدالشعبی و مخالفت‌های مردمی با اقدام سازمان مبارزه با تروریسم، نیروهای کتائب حزب‌الله آزاد شدند اما اصل موضوع دستگیر شدن تعدادی از نیروهای مقاومت مردمی از سوی سازمان مبارزه با تروریسم عراق با همکاری آمریکایی‌ها بسیار شبهه‌ناک است، بویژه که گفته می‌شود در میان مهاجمان، نیروهایی غیر از اعضای «مکافحه الارهاب» (نیروهای ویژه مبارزه با تروریسم) هم وجود داشته‌اند. نکته قابل تامل دیگر در ارتباط با این عملیات، موضع مقامات دولتی بویژه نخست‌وزیر عراق بود که با اعلام بی‌خبری از اتفاقات رخ داده، عملیات انجام شده در این سطح را تحت تاثیر یک تلگراف اشتباه عنوان کرد که به هیچ وجه موجه نیست. کارشناسان عراقی معتقدند حوادث بامداد دیروز بغداد شروع نقشه ایجاد فتنه بین سازمان مبارزه با تروریسم و حشدالشعبی است و اگر با موارد مشکوک مقابله نشود، امکان اینکه این فتنه به جنگ داخلی بینجامد چندان دور از واقعیت نیست. کارشناسان همچنین بازداشت نیروهای حشدالشعبی از سوی سازمان مبارزه با تروریسم عراق را طرح آمریکا برای ایجاد اختلاف بین عراقی‌ها و تضعیف نیروهای نظامی بسیج مردمی و سازمان‌های امنیتی عراقی و ادامه اشغالگری آمریکا در این کشور دانستند. در حال حاضر منابع رسانه‌ای غربی با مصادره به مطلوب کردن ماجرای عملیات رخ داده، می‌کوشند آن را پیش‌درآمدی بر خروجی‌های گفت‌وگوهای عراقی- آمریکایی معرفی کنند. همچنین این منابع کوشیدند در سایه این موضوع، مسأله اخراج آمریکا از عراق را مشمول دوگانگی در نگاه عراقی‌ها معرفی و از شکاف بین نیروهای امنیتی و نظامی صحبت کنند.

***
[ماجرای دیروز و لزوم اخراج آمریکایی‌ها]
دکتر سعدالله زارعی، کارشناس مسائل منطقه در گفت‌و‌گو با «وطن امروز» پیرامون ابعاد و پیامدهای عملیات علیه نیروهای حشدالشعبی گفت: به نظر می‌رسد الکاظمی از ماجرای حمله به پایگاه حشدالشعبی مطلع نبوده و اگر هم بوده، چندان دقیق عمل نکرده است. ماجرای دیروز نشان می‌دهد نخست‌وزیر هنوز اشراف کاملی بر اوضاع ندارد. ذکر 2 نکته در این رابطه می‌تواند حائز اهمیت باشد؛ اول اینکه تحلیل‌ها پیرامون اجرای یک عملیات آزمایشی مستقل از سوی آمریکایی‌ها علیه کتائب حزب‌الله با هدف ارزیابی واکنش نیروهای حشد و مردم عراق تحلیل غلطی است، چرا که آمریکایی‌ها قبلا پاسخ خود را از مردم و نیروهای مقاومت عراق گرفته‌اند و عراقی‌ها خواهان اخراج آمریکایی‌ها هستند. نکته دوم اینکه همراهی آمریکایی‌ها با تیم عملیات مبارزه با تروریسم عراق و تحولات امنیتی پس از آن که منجر به افزایش سطح هشدار در بغداد و منطقه سبز شد نشان داد حضور آمریکا در عراق عاملی برای بی‌ثبانی و ناامنی در این کشور است؛ چه اینکه برخی خبرها از احتمال توطئه در روند ارسال پیام به سازمان ضدتروریسم عراق خبر می‌دهد.