پرس تی وی و کلان‌راهبرد سیاست خارجی ایران

گروه سیاسی: شرایط کشورهای غرب آسيا به ويژه عراق، سوريه و عربستان هر روز بیش از گذشته با تغییر و تحولاتی همراه می شود که برخی در زندگی ما و بعضی حتی برای جهان تاثیرگذار است. در این میان پرداختن صرف به اخبار و بیان وقایع نمی تواند راهگشا باشد و نيازمند فعاليتي است كه كشور را از چالش ها رهانيده و به سوي فرصت ها رهنمون شود.

دکتر معصومی تحلیلگر ارشد مسائل راهبردی در گفت و گو با بولتن نیوز با بیان این نکته که اين روش ها از كدام خط مشي منشاء شده و چگونه مي توان آنها را به دست آورد تا با يك شيوه صحيح به فرايندي دست يافت كه خطرات خنثي شود و منفعتي ملي نيز براي مردم به همراه آيد؟ به همين منظور از دکتر هادی معصومي زارع تحلیلگر ارشد مسائل استراتژيك دعوت كرديم تا پاسخگوي سوالات ما در اين خصوص باشد. اين گفت و گو از نظر شما عزيزان مي گذرد؛

قدرت اثربخشي و اهميت راهبردي فعاليت رسانه هاي برون مرزي را چگونه ارزيابي مي كنيد؟

به صورت طبیعی جمهوری اسلامی یک (کلان‌راهبرد) برای فعالیت در فضای منطقه و نيز جهان دارد که از طریق آن راهبردها تلاش می کند به اهداف خود در منطقه پیرامونی خود سپس جهان دست یابد.

از اینرو بدیهی است راهبرد رسانه ای ایران برای شبکه های برون مرزی اش نیز بر اساس متغيرهايي مانند خط مشی کلان كشور، نظام ارزشی و بینش سیاسی دولت به عنوان بازیگر فعال سیاسی در عرصه بین الملل تعریف می شود.

بنابراین فلسفه تاسيس شبکه های برون مرزی چون العالم و الکوثر و پرس تی وی و .... زیر مجموعه ای از کلان‌راهبرد سياست خارجي ايران است. طبعا راهبرد رسانه هايي مانند پرس تي وي و العالم هم متناسب با کلان‌راهبرد جمهوری اسلامی در سیاست خارجی كشور قابل بيان است.

از این رو باید به این نکته توجه کرد که شبکه های برون مرزی به تحقق اهداف سياست خارجي كشور بر اساس برنامه هاي راهبردي نظام ياري رسان خواهند بود.

به نظر شما كلان‌راهبرد شبكه هاي برون مرزي ایران چه محورهايي را دربَرمي گيرد؟

ارائه يك چهره موجه از درون جمهوري اسلامي، ساخت افكار عمومي در حوزه سياست خارجي ايران، يا هر آنچه كه قابل تصور است بايد در آن کلان‌راهبرد شبكه هاي برون مرزي در سطح منطقه اي و جهاني در نظر گرفته شود.

آنچه به صورت معين مي توان برداشت كرد اينست كه کلان‌راهبرد رسانه هاي برون مرزي ايران صرف نظر از متغيرهاي موجود مشتمل بر دو طيف از موضوعات خواهد بود؛

اول ارائه يك چهره زيباي واقعي و نه دروغین از حقايق موجود درون كشور كه در همه دنیا هم وظیفه رسانه های برون مرزی هر کشوری است.

دوم اقناع افکار عمومی مردم ديگر كشورها نسبت به کلان‌راهبردهای جمهوری اسلامی در سطح منطقه و جهان. برای مثال اگر جمهوری اسلامی راهبرد مقاومت و راهبرد ایستادگی در برابر استعمار و استکبار را برای خود تعریف کرده است از این رو رسانه های برون مرزی جمهوری اسلامی باید در راستای اقناع افکار عمومی در سطح بین الملل همخوان باشند تا به یک انسجام در عملکرد و نتیجه مطلوب منجر شود.

بنابراين اقناع افكار عمومي مردم جهان نسبت به ايران را كارويژه اصلي رسانه هاي برون مرزي کشورمان مي دانيد؟

مهمترين کارویژه پرس تی وی، العالم و سایر شبکه های برون مرزی پروژه اقناع و بَرساختن افکار عمومی در راستاي همراه كردن توده هاي مردم در منطقه و جهان با کلان‌راهبردهاي كشورمان است.

 البته در کشورهای دیگر رسانه ها وظایف دیگری هم دارند مانند اباحه گرايی، كاركرد تفریحی و سرگرمی صرف و تخدیری و ... ولي با توجه به رویکرد ايران به نظام ارزشي خود، اين بخش نمي تواند مورد توجه باشد. در نتيجه شبکه های برون مرزی به عنوان ابزار اقناع افكار عمومی ملت های دیگر در راستاي تحقق اهداف سياست خارجي بيشتر مد نظر هستند.

به نظر شما روايتگري تحولات عراق در پرس تي وي، العالم و الكوثر چگونه صورت گيرد كه براي مردم دو كشور مفيد باشد؟

معتقدم كه فعاليت شبکه های برون مرزی ايران در خصوص تحولات عراق در سه محور قابل تعريف است؛ بخش اول مشتركات ايران و عراق، بخش دوم کارشکنی های آمریکا و انگلیس در مسير توسعه عراق و بخش سوم كمك هاي ايران به عراق است كه مي تواند مورد توجه قرار گيرد.

يكي از مهم ترين تكاليفي كه در رسانه هاي برون مرزي بايد متجلي شود، بيان مستند و مصور اقدامات خصمانه آمريكا و انگليس عليه مردم عراق در ساليان گذشته است.

اين هشدار مهم نياز به اطلاع رساني دارد كه فضاي دشمنی ضد عراق از طرف مداخله گران منطقه ای و بین المللی است برطرف نشده است و همچنین تهدیدها علیه آن کشور همچنان ادامه خواهد یافت. 

انعكاس تحولات عراق نیز ناظر به همان اهداف بر اساس کلان راهبرد جهموری اسلامی است. درخصوص عراق به صورت معین می توان گفت که رسانه های برون مرزی باید به نحوی کار کنند که  احساس مداخله به شهروند عراقی دست ندهد، مثلا از امر و نهی پرهیز کنند. همچنین لازم است كه مرجعیت نجف را به عنوان یک عاملی که جامعه عراق را از بحران هاي بزرگ مي رهاند، معرفي كنند.

كدام فضاي دشمني عراق را تهديد مي كند و بر ايران هم ممكن است سايه افكن شود؟

شبکه های پرس تی وی، العالم و الکوثر باید اقدامات آمریکا، انگلیس، امارات و عربستان سعودی علیه مردم عراق را در بستر تاریخ بازنمایی کنند؛ امری که گستره ای وسیع از محاصره کردن اقتصادی مردم عراق تا کمک کردن به تروریست های وهابی و سلفی برای ایجاد گروه هایی مانند داعش و القاعده و در نهایت مداخله در آشوب های اخیر عراق را دربَرمی گیرد.

صد البته از جمله مواردی که باید شبکه های برون مرزی ما در دستور کار قرار دهند این است که کارشکنی های آمریکا و انگلیس در توسعه زیرساخت های اقتصادی عراق را بیان کنند.

کدام کارشکنی های اقتصادی؟

خط لوله صدور گاز طبیعی ایران به عراق که تا شهر بَعقوبِه در عراق رفته و از شش سال قبل آمریکا مانع از ادامه يافتن احداث آن شده یکی از این موارد است. در حالي كه این پروژه اي است كه هم براي ايران و هم براي عراق بسيار مفيد است.

ساخت نيروگاه هاي برق در عراق بخش ديگر تعاملات اقتصادي ميان دو كشور همسايه است كه آمريكا به هیچ وجه اجازه ادامه یافتن آن را نمی دهد در حالي كه مردم عراق به شدت به اين پروژه هاي عمراني نياز دارند اما شرکت جنرال الکتریک آمریکا که متصدی توسعه زیرساخت های نیروگاهی در عراق است مانع فعالیت کشورهای رقیب مانند چین، ایران، آلمان و روسیه در ساخت و توسعه نیروگاه ها در عراق مي شوند. مگر فعالیت های جزئی اندک.

مسئله ديگري كه بسيار ضروری است در توليد برنامه هاي رسانه اي مورد توجه قرار گیرد؛ تاکید بر پیوندهای تاریخی و اقتصادی میان ایران و عراق همچنین اشتراکات دو ملت در زمینه های مذهبی و فرهنگی است. برعكس از ارائه توصیه و نقش آفرینی مستقیم سیاسی باید اجتناب شود و این امور را به خود برادران عراقی باید واگذار کرد.

به كمك هاي ايران به عراق اشاره كرديد؛ نقش رسانه هاي برون مرزي ایران همچون العالم و الکوثر در همگرايي ميان دو ملت چيست؟

یکی از محورهای فعالیت رسانه های برون مرزی ايران در عراق به بازنمایی کمک هایی معطوف است که جمهوری اسلامی به مردم عراق داشته است. نه به این معنا که منتی بر سر عراق هست بلکه راهبردی که جمهوری اسلامی بر اساس آن به عراق کمک کرده بهتر است به صورت واضح  و شفاف تشریح شود.

مواردی مانند، مقابله با القاعده و داعش، ایجاد ثبات در عراق، میانجیگری برای حل اختلافات میان گروه های شیعه عراقی، میانجیگری میان کردها و دولت بغداد، بعضا حل اختلافات میان اهل سنت و شیعیان، ستاد بازسازی و توسعه عتبات عالیات از این موارد است.