تفاوت پاپ روی پرده سینما با واقعیت

به گزارش بولتن نیوز، «پاپ فرانسیس» رهبر کاتولیک‌های جهان در شب سال نو میلادی برخوردی نامحترمانه‌ و همراه عصبانیت با یک زن داشت که البته بعداً بابت این رفتار عذرخواهی کرد.

به همین بهانه نگاهی به فیلم سینمایی «دو پاپ» (The Two Popes) محصول ۲۰۱۹ به کارگردانی «فرناندو میرلس» داریم که در آن «خوان مینوخین» و «جاناتان پرایس» به ترتیب در نقش جوانی و پیری پاپ خورخه ماریو برگولیو (پاپ فرانسیس) و «آنتونی هاپکینز» در نقش یوزف آلویس راتسینگر (پاپ بندیکت شانزدهم) ایفای نقش کرده‌اند. اولین اکران این فیلم ۹ شهریور امسال انجام گرفت و سه ماه بعد به صورت محدود در سینماهای آمریکا روی پرده رفت. پس از آن و در ۲۹ آذر نیز در شبکه نتفلیکس به صورت اینترنتی منتشر شد.

آنچه در پی می‌آید، نقد «امیررضا مافی» بر این فیلم است:

الف. فیلم «دو پاپ» ماجرای گفتگوی طولانی پاپ بندیکت شانزدهم آلمانی (پاپ سابق) و پاپ فرانسیس (پاپ اکنون) است که آن را فرناندو میرلس با فیلمنامه‌ای از آنتونی مک‌کارتن برای نت‌فلیکس ساخته و ماجرای استعفای رهبر سابق کاتولیک‌های جهان و روی کار آمدن رهبر کنونی را دربستر جذاب یک درام شوخ و با حدیث نفسی جدی، روایت می‌کند. 

ب. فیلم دو پاپ یکی از مهم‌ترین آثار امسال است،‌ از این جهت که می‌تواند بدبین‌ترین آدم‌ها به مسیحیت و کلیسای کاتولیک را به آن‌ها خوشبین کند و حتی طرفدارانی سرسخت برای واتیکان بسازد. ماجرای دیدنی دو پیرمرد مهربان که علیرغم اختلافاتشان، آزاده‌اند و در کمال تواضع و ایمان، روش‌های خود را برای رهبری اتخاذ می‌کنند. فیلم یکسره در پی تطهیر کاتولیک‌هاست و رهبران فعلی و گذشته آن را چنان دوست‌داشتنی نشان می‌دهد که هر چه خبر بد از واتیکان و کشیش‌ها تا به حال مخابره شده است، با دیدن این فیلم از بین می‌رود. پاپ بندیکت شانزدهم سنت‌گرا، با بازی ستودنی آنتونی هاپکینز به دلیل برخی مسائل و بدون فشار کلیسا‌ی رم قصد کناره‌گیری از مقام پاپی دارد و در عوض می‌خواهد مخالف خود پاپ فرانسیس اصلاح‌طب آرژانتینی با بازی بی‌نقص جاناتان پرایس را که در دوران جنگ کثیف فعالیت‌های عجیبی در آرژانتین داشته و با سیاست‌های سنت‌مدارانه‌ی جاری کلیسا به کل مخالف است، جایگزین خود کند، آن هم در شرایطی که اسقف آرژانتینی برای تسلیم استعفای خود به ایتالیا آمده است.

پ. تصویری که فیلم از پشت درهای بسته‌ی واتیکان نشان می‌دهد، مملو از مهر و دوستی است. آدم‌های پاک و پاکدامنی که برای نجات انسان تمام تلاششان را می‌کنند. در فیلم هیچ شخصیت منفی و سیاهی به جز در تاریخ وجود ندارد. آدم‌ها همگی خوبند و چیزی فراتر از انسان نیستند. تصویری که بر خلاف سنت کاتولیک‌ها، پاپ را یک ابرانسان الهی نشان نمی‌دهد. او هم کسی است مثل ما؛ عاشق فوتبال،‌ پختن غذا و رقصیدن. پاپ فرانسیس فیلم چنان خوب است که محبت را می‌تواند به سر حد اعلای خود برساند و هر انسانی را در هر جایی عاشق خود کند. 

آنتونی هاپکینز در نقش پاپ بندیکت شانزدهم

ت. «دو پاپ» یک آموزش مسلم برای ساختن فیلم و فیلمنامه‌ با موضوع مذهبی است. خالقان اثر چنان دین را انسانی کرده‌اند که هیچ‌کس آن را پس نخواهد زد و دیالوگ‌ها چنان به جا، سرراست و پر شور نوشته شدند که هیچ‌کس از دیدن مکالمات طولانی دو پیرمرد، خسته نخواهد شد. «دو پاپ» نشان می‌دهد که چطور می‌توان در عصر وانمایی، اسطوره‌ی دست‌نیافتنی پاپ را شکست و او را از آسمان به زمین آورد و در زمین از او یک اسطوره‌ی انسانی ساخت.

«دو پاپ» نشان می‌دهد که چطور می‌توان در عصر وانمایی، اسطوره‌ دست‌نیافتنی پاپ را شکست و او را از آسمان به زمین آورد و در زمین از او یک اسطوره‌ی انسانی ساخت، اسطوره‌ی دوست‌داشتنی پر لبخند و مهربانی که در عین داشتن شان قدسی، آدم است و آدم‌ها را دوست دارد. دو پاپ به ما یاد می‌دهد که برای مذهب امروز چطور باید فیلم ساخت و چطور باید نبض مخاطب را در دست گرفت، بدون آنکه کلیشه‌ای شد و به ورطه دست‌نیافتنی مقدس‌مآبی افتاد. 

ث. «دو پاپ» یکی از جدی‌ترین فیلم‌های امسال است که می‌تواند کاتولیک‌ها را بیشتر از پیش عاشق رهبرشان کند، متحدشان سازد و برای واتیکان سود معنوی سرشاری بسازد. کاری که هیچ رسانه‌ای در اسلام آن را بلد نبوده و نیست و بر عکس هر عالمی را در خود خراب می‌کند و با مشاوره‌های غلط و موضع‌گیری‌های سلبی،‌ مسلمانان را هر روز به نهاد روحانیت بدبین‌تر می‌سازد. فکر کنید آیا حوزه‌ها تحمل این را دارند تا فیلمی شبیه دو پاپ درباره‌ دو مرجع زنده ساخته شود؟ مرجع که هیچ، آیا تحمل ساخت چنین فیلمی درباره دو روحانی معمولی وجود دارد؟ 

ج. فیلم نماینده افق تازه نت‌فلیکس است و اثبات می‌کند که این شبکه و کمپانی، به زودی سینمای آمریکا و همه شرکت‌ها را کنار خواهد زد و مفهوم اکران و پرده‌ی نقره‌ای در آپلود و استریم مستحیل خواهد شد. در واقع نت‌فلیکس تداوم مفهوم واقعیت متورم در عرصه‌ی سینماست. 

چ. فیلم «دو پاپ» را با سریال ۱۰ قسمتی «پاپ جوان» با بازی جود لاو مقایسه کنید.