نماینده‌ای که 12 دوره مجلس رفته دوباره کاندید می‌شود/ مجلس نماینده‌ای مثل مدرس می‌خواهد که زد و بند نکند

گروه سیاسی: به مناسبت سالروز شهادت سیاستمدار مستقل و به تعبیر امام خمینی «عالم وارسته» آیت‌الله سید حسن مدرس نماینده مردم تهران در مجلس شورای ملی در دوران استبداد و «روز مجلس» با آیت‌الله دکتر حسن کمالی، به گفتگو نشستیم.

این استاد و مبلغ حوزوی در تشریح ابعاد اخلاقی، علمی، مبارزاتی شهید مدرس به خبرنگار بولتن نیوز گفت: یکی از مهم‌ترین فضیلت علما و مراجع این است که «العلماء حصون الرعیة و حصون الدین؛ علما، حصاری برای رعیت و برای مردم هستند» القاب برای شهید بزرگ ما مرحوم مدرس، کوتاه و کوچک است؛ ملت ما مرهون خدمات و فداکاری‌های شهید مدرس است این عالم ضعیف الجثه، با جسمی نحیف و روحی بزرگ و شاداب از ایمان و صفا و حقیقت و زبانی چون شمشیر حیدرکرار، روبروی دشمن ایستاد و فریاد کشید و حق را گفت و جنایات را آشکار کرد و مجال را بر رضاخان تنگ و روزگارشان را سیاه کرد و عاقبت جان طاهر خود را در راه اسلام عزیز و ملت شریف نثار کرد.

این نویسنده و پژوهشگر حوزوی ادامه داد: شهید مدرس، زندگی بسیار ساده و ارزشی داشتند و ارزشمند بودند و ساده زیستی شهید مدرس هیمنه‌ای در ایشان ایجاده کرد نقل است که می‌گویند رضاخان از پله‌های دادگستری یا مجلس پایین می‌آمد و به آقای مدرس رسید و با خشم ایشان را به کنج دیوار کشید و فریاد زد: «سید! آخر تو از جان من چه می‌خواهی؟» شهید مدرس بی‌آنکه ذره‌ای ترس به دل راه بدهد، جواب داد: «می‌خواهم که تو نباشی!» شهید مدرس مردی بسیار سختکوش و پیگیر بود. مأیوس نمی‌شد و دست از مقاومت نمی‌کشید. حتی پیروزی رضا شاه هم او را مرعوب نکرد و پیوسته به شکل علنی اعلام می‌کرد که با حکومت او از اساس مخالف است.

آیت‌الله کمالی در پاسخ به این سؤال که «امام خمینی می‌فرمایند مجلس در رأس همه امور است چرا بعضی وقت‌ها این انگاره شکل می‌گیرد که مجلس در رأس امور نیست؟» اظهار کرد: شهید مدرس، عالمی بود که با این اخلاق و خصوصیاتی که داشت و با این خوش‌رویی، بذل‌گویی وساده‌زیستی که داشت و با همان لباس ساده توانسته که مجلس را قبضه کند و آنقدر به مجلس آبرو و ارزش بدهد و در بسیاری از جاها با هوشیاری و زیرکی عجیبی که ایشان داشت نقل است که می‌خواستند رأی‌گیری کنند که شهید مدرس رئیس مجلس شود گفتند اصلا ایشان رأی نیاورده است شهید مدرس در پاسخ گفت: این مجلس قلابی است من خودم به خودم رأی دادم چرا رأی من را نخواندید یک رأی هم باشد باید در مجلس خوانده شود؛ ایشان یک انسان استدلالی و منطقی و با ایمان بوده و متأسفانه زندگی‌نامه شهید مدرس به نظر بنده مغفول مانده یعنی کسی روی زندگی‌نامه شهید مدرس کار نکرد و کمتر به شخصیت شهید مدرس پرداخته شده است.

این استاد سطوح عالی حوزه علمیه در بیان ویژگی‌هایی که شهید مدرس را در تاریخ ایران ماندگار کرد تشریح کرد: ساده‌زیستی و دنیاطلبی نداشتن شهید مدرس موجب شده بود که ایشان به عنوان یک عالم وارسته‌ای شناخته شوند.

آیت‌الله کمالی ادامه داد: آیت‌الله مدرس، قدرت فوق‌العاده‌ای داشت و زد و بند با کسی نمی‌کرد و امروز متأسفانه برخی از نمایندگان دنبال زد و بند هستند یعنی سیاسی‌کاری، ریاکاری، واسطه‌گری، لابی رفتن‌ها باعث شده که هیمنه مجلس شکسته شود؛ اما نمایندگانی هم داریم که متدین، فاضل و مردمی باشند و بتوانیم بگوییم که لیاقت شهید مدرس را واقعا دارند.

این استاد حوزه ودانشگاه با تأکید بر اینکه هیمنه شهید مدرس این بود که لابی‌گری نمی‌کرد و جلوی فحشاء و فساد را می‌گرفت و جلوی فحشاء و فساد می‌ایستاد گفت: در حقیقت شهید مدرس یک روحیه بسیجی داشت این روحیه بسیجی شهید مدرس باعث شده است که مدرس به عنوان یک فرد شاخص، یک فرد اصل نه ملی‌گرای ظاهری شناخته شود اما خیلی‌ها ادعای ملی‌گرایی کردند اما در ظاهر بودند؛ شهید مدرس ملی‌گرای باطنی ومجلس‌گرای باطنی بوده است فردی بود که حرفش با عملش یکی بود و هم از نظر علمی جناب مدرس خیلی مستدل بود و تدریس می‌کرد و مدرسه سپهسالار وقتی برای تدریس می‌آمد کأنه یک مجتهد و یک مدرس بزرگ و صلابت بود وقتی مجلس می‌رفت به عنوان یک مرد سیاستمدار اول بود و شخصیت اول مجلس بود و چنین روحانی با این عظمت به خاطر این بوده است که شهید مدرس در اندیشه و افکار تمام دانشمندان و تمام تاریخ به عنوان قهرمان ملی و قهرمان مجلس شناخته شده است و به تکلیف شرعی، انسانی و اسلامی خودش عمل کرده است.

آیت‌الله مدرس الگویی کامل برای سیاستمداران

آیت‌الله دکتر کمالی ادامه داد: شهید مدرس را می‌توانیم به عنوان الگویی کامل برای سیاستمداران، زمامداران و برای رئیس جمهوری دانست؛ ایشان به عنوان یک فعال سیاسی بود و به عنوان فردی که وارستگی بالایی داشت و در برابر استبداد رضاخانی این مرد ایستاد و آنچه ما درباره‌ی آیت‌الله مدرس می‌گوییم کمتر از آن است که ما بتوانیم حق مطلب را ادا کنیم؛ مدرس یک ملای دیندار بود، چندین دوره زمامداری مجلس را به عهده داشت و چند بُعدی زندگی کرد هم ساده‌زیستی هم از جایگاه علمی هم از جایگاه تربیتی و اخلاقی در سطح بالایی بود برخوردش با مردم بسیار ساده بود مردم به منزل شهید مدرس که می‌آمدند پشتی و زیلویی ساده مشاهده می‌کردند؛ بساط مبل و صندلی و میز نبود و این تشریفات نبوده است آن ساده زیستی شهید مدرس باعث شده است که به عنوان یک عالم وارسته شناخته شود و ایشان را در تاریخ ماندگار کرد.

این دانشمند و مبلغ حوزه ودانشگاه می‌گوید: در احوالات آیت‌الله بروجردی آمده است که شهید مدرس منزلشان را برای مشکلات مردم فروخت و پول آن را خرج مشکلات مردم کرد.

معنی عالِم

 آیت‌الله دکتر کمالی گفت: عالم یعنی در حصار مردم، دل‌سوخته و دلدار مردم بودن و مردم را باید قوی کند نه اینکه به دنبال ثروت اندوزی و لابی‌گری رود یا اینکه دنبال جناح باشد و بگوید من این جناحی هستم یکی از چیزهایی که واقعا پدر این ملت را در آورده است همین جناح‌بازی و ریاکاری‌ها است؛ چو مردان باش، اگر مَرد خدایی/ رها کن دلق و سالوس و ریایی.

این نویسنده و پژوهشگر حوزه دین ادامه داد: این دلق و سالوس و ریایی است که باعث شده است که مردم دوگانه فکر می‌کنند و مردم را گفتار کرده است؛ من از همه احزاب وسیاسیون خواهش می‌کنم این لابی‌گری‌ها، دوگانه بازی‌ها را کنار بگذارند این حزبی بازی‌ها را کنار بگذارند؛ مشاهده می‌کنیم جناح جدیدی که روی کار می‌آید کارمندان و حتی آبدارچی که از جناح قبلی مشغول کار شده است را عوض و بیرون می‌کنند این خیلی زشت است من در یاخچی آباد و نازی آباد دیدیم که آبدارچی مدسه را عوض کردند و می‌گویند به جناح ما نیست باید عوض کنیم به هر جناحی است این آبدارچی و کارمند برای کار و زندگی آمده شما این بنده خدا را بیرون کردید به خاطر اینکه آن شخص در خط و جناح شما نیست شما با این کار این شخص را بیکار کردید اینگونه برخورد کردن‌ها را خیلی سبک‌سری و نادانی می‌دانیم تا زمانی که مردم گرفتار این نادانی‌ها و جهالت‌ها هستند شخصیت‌هایی مثل شهید مدرس که پهلوانی بودند در مجلس شخصیتی بود متأسفانه حق مطلب ادا نمی‌شود؛ شهید مدرس یک قهرمان و کوه بود در مجلس همه امید مردم به شهید مدرس بوده است و امروز هم باید نمایندگان باید طوری رفتار کنند که امید مردم باشند اگر می‌بینند که وزیری سست عنصر است مدیریت و قابلیت ندارد و امنیت مردم را نمی‌تواند تأمین کند این وزیر و مسئول را استیضاح کنند و کنار بگذارند برای چه باید حادثه‌ای پیش بیاید بانک‌ها و... آتش بزنند بعد ما آن اشخاص را دستگیر کنیم همان بار اول که دشمنان و ضدانقلابان به صحنه آمدند ما باید آنها را جمع می‌کردیم نباید کار به اینجا کشیده شود که تعداد زیادی کشته شوند و اینقدر تخریب پیش بیاید باید پیش‌بینی می‌کردیم اما پیش‌بینی نکردیم و این بخاطر ضعف مدیریت است این صلابت‌ها کجا رفته؟! یک وزیر وقتی از خودش صلابت داشته باشد از خانواده‌اش ضعف نداشته باشد این اتفاقات رخ نمی‌دهد.

آیت‌الله کمالی ادامه داد: این وزیر دخترش را گرفتند این وزیر پسر و دامادش را گرفتند آن رئیس برادرش در زندان است این خطاها موجب می‌شود که مردم دلسرد شوند مسجد، ائمه جماعات و علما دلسرد میشوند روحانی مبارزه و چهره‌های زیادی الان مثل شهید مدرس داریم دست بالشان خالی است لابی‌گری نمی‌کنند خیلی از چهره‌ها اینکه انقلابی حقیقی هستند و طرفدار امام خمینی و طرفدار مقام معظم رهبری هستند آنها در خانه نشستند نمی‌توانند بیایند در صحنه به دلیل اینکه سیاسی کاری واین حقه بازی‌ها را بلد نیستند.

ذره ای انصاف در ملک وجود؛ بهتر از عمریست که باشی در رکوع و در سجود

آیت‌الله کمالی با اشاره به خاطره‌ای که از شهید واحدی نقل شده است که شهید واحدی یک مرتبه دید بچه‌ها روحیه‌شان ضعیف شد فرمود من نمی‌گویم سمندر باش یا پروانه باش چون به فـــکر سوختن افتاده‌ای مردانـــــه باش؛ گفت: نمایندگان مردانه جلوی فساد بایستند، جلوی گرانی بایستند نگذارند بازار هرج و مرج باشد شب آدم می‌خوابد و صبح بلند می‌شویم کلی اجناس گران شد برای چی باید گران شود برای چی بی‌نظمی باشد سراسر ایران باید میوه، اجناس همه چیز به روال عادی باشد مثل زمان شهید مدرس، شهید مدرس یک نفر بود اما به اندازه یک جهان بود می‌توانست مملکت را اداره کند قدرت داشت باید نمایندگان از شهید مدرس الگو بگیرند و این قدرت، جربزه و شجاعت را داشته باشند و مدرس گونه نماینده شوند اگر نمی‌توانند کنار بروند شهید مدرس یک انسان وارسته، بالامقام، دانشمند و عالم فداکار از همه مهم‌تر ساده‌زیستی و شخصیت ایشان است که ترسی نداشت و آن هم به خاطر تقوای ایشان بود، تقوا قدرت می‌آورد.

آیت‌الله کمالی با اشاره به آیه «تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ؛ در نيكوكارى و پرهيزگارى با يكديگر همكارى كنيد و در گناه و تعدى دستيار هم نشويد» ادامه داد: مجلس باید مبنایش تقوا باشد اگر نمایندگان مجلس تقوا داشته باشند مروت و صلابت داشته باشند به موقع حرف بزنند و به موقع اعتراض کنند به موقع استیضاح کنند؛ مجلس، مجلس مدرس گونه می‌شود اگر این کارها را نکنند مجلس سست می‌شود به فرموده آیت‌الله نائینی که می‌فرمودند: مجلسی که نمایندش زد و بند کند این نماینده کاسب است نماینده نیست نماینده باید روحیه نمایندگی داشته باشد یعنی امین مردم باشد نباید خیانت در امانت کند خیلی از نمایندگان در مجلس روزنامه مطالعه می‌کنند چرا فکری برای گرانی و مردم نمی‌کنید برای آلودگی هوا که جان مردم را در خطر انداخته است کاری نمی‌کنید فکری نمی‌کنید جای روزنامه‌خوانی نیست مجلس امین مردم یعنی باید برای مردم خدمت کنند امیدواریم شخصیت‌های خوب این مملکت و خصوصا جوانان این دوره به مجلس بروند و روحیه مجلس جوان شود و کار مجلس بالا بگیرد این طور نباشد که نماینده‌ای 12 دور رفته مجلس هیچ کارایی هم ندارد دوباره هم کاندید می‌شود ما نماینده مدرس گونه می‌خواهیم این نماینده‌ای که کارایی ندارد به‌جای اینکه مجدد کاندید شود خودش را مشغول دیگر کارها کند یا اینکه به استراحت بپردازد و به‌جای اینکه مجدد کاندید شود بشیند کتاب بخواند و بنویسد؛ زندگی شهید مدرس را بخواند الگو بگیرد و همانگونه که شهید مدرس در مجلس بود رفتار کند و این الگوها هم به مردم و جامعه انتقال دهد.

این استاد حوزه و دانشگاه در پاسخ به این سؤال که شهید مدرس را چگونه می‌توانیم به نسل جوان معرفی کنیم؟ اظهار کرد: ساده‌زیستی شهید مدرس، تقوا شهید مدرس، مردمی بودن شهید مدرس و لطیفه‌گویی وبذل‌گویی شهید مدرس که جوانی به شهید مدرس می‌رسد و می‌گوید لباس و عصای شما کهنه و ساده است و عصای شما مثل خودتان پیر شده است و شهید مدرس در پاسخ به این جوان می‌گوید که انسانیت که به لباس و عصا نیست مهم این است که دلم و روحیات من جوان باشد؛ شهید مدرس دلش و روحیه‌اش جوان بود شجاعت، شهامت ایشان را به جامعه انتقال بدهیم اگر این مسائل را به جامعه انتقال بدهیم و جوان مردی و ساده‌زیستی شهید مدرس را بیان کنیم جوانان جذب شهید مدرس می‌شوند و بحمدالله مردم، جوانان و مجلس شهید مدرس را به عنوان الگوی روحانیت می‌شناسند و معرفی می‌کنند.

شهادت آیت‌الله مدرس

آیت‌الله دکتر کمالی گفت: سرتیپ درگاهی رئیس شهربانی تهران که عداوتی خاص با مدرس داشت در پی فرصتی می گشت تا عقرب صفت زهر خود را فرو ریزد. به همین منظور در شب دوشنبه شانزدهم مهرماه 1307 به همراه چند پاسبان مسلح به منزل مدرس رفته، پس از مضروب و مجروح کردن اهل خانه و زیر کتک گرفتن شهید مدرس وی را سر برهنه و بدون عبا دستگیر کردند و به قلعه خواف تبعید نمودند. آن شهید والامقام دوران تبعید را علی رغم اوضاع مشقت بار با روحی شاداب و قیافه ای ملکوتی سپری کرد. آن فقیه فرزانه پس از 9 سال اسارت در قلعه خواف به دنبال اجرای نقشه رضاشاه روانه کاشمر گردید و در حوالی غروب 27 رمضان 1356 ق. مطابق با دهم آذر 1316 شمسی. سه جنایتکار و خبیث به نامهای جهانسوزی، خلج و مستوفیان نزد مدرس آمده و چای سمی را به اجبار به او دادند و چون دیدند از اثر سم خبری نیست عمامه سید را در حین نماز از سرش برداشته، برگردنش انداختند و آن فقیه بزرگوار را به شهادت رساندند. مزار این فقیه فرزانه در شهر کاشمر زیارتگاه عاشقان معرفت و شیفتگان حقیقت می باشد.

آیت‌الله مدرس در یک جمله

آیت‌الله دکتر حسن کمالی در پایان یک جمله آیت‌الله شهید سید حسن مدرس را معرفی کرد و افزود: شهید مدرس مرد خدا و مرد توانا و مرد حقیقت بود آنچه مهم است شهید مدرس حقیقت بود و حقیقت را به مردم و مجلس و دولت انتقال می‌داد.

گفتگو از علیرضا برومند