جزئیات طرح اقدام ملی مسکن

به گزارش بولتن نیوز به نقل از وطن امروز، سید مهدی موسوی‌حسینی:‌ به‌تازگی دولت برای حل مشکل مسکن به تکاپو افتاده و طرحی را در قالب مسکن ملی ارائه کرده است. این طرح که می‌توان گفت کپی شده طرح مسکن‌مهر است قرار است دهک‌های یک تا 7 جامعه را صاحب خانه کند. ساخت 400 هزار واحد مسکن با توجه به بی‌عملی دولت قدم خوبی به شمار می‌رود اما شرایط اعلام شده آن از سوی وزارت راه‌وشهرسازی نشان می‌دهد متقاضیان برای خانه‌دار شدن از مسیر طرح مسکن ملی باید از اقشار متوسط به بالای جامعه باشند یا اینکه به کمک نهادهایی همچون ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، کمیته امداد، بنیاد مستضعفان و بنیاد مسکن چشم بدوزند. اینطور که پیداست دولت زمانی هم که می‌‌خواهد سراغ ساخت خانه برود، آن را مختص بخش خاصی از جامعه کرده که اساسا مشکلی در حوزه مسکن ندارند. 

محمود محمودزاده، معاون امور مسکن و ساختمان وزارت راه‌وشهرسازی درباره جزئیات طرح اقدام ملی مسکن گفت: در طرح اقدام ملی ۴۰۰ هزار واحد مسکونی برای گروه‌های متوسط و پایین در نظر گرفته شده است. وی افزود: ۳ نوع واگذاری زمین در این طرح تعیین شده که روش اول واگذاری ۹۹ ساله در شهرهای کوچک، روش دوم طرح‌های مشارکتی به تعداد محدود برای دهک‌های بالاتر و روش سوم که عمده طرح را شامل می‌شود، واگذاری بر اساس قیمت بلندمدت و اقساطی است. محمودزاده با اشاره به ۳ نوع تسهیلات این طرح گفت: مدل اول، تسهیلات بافت فرسوده، مدل دوم، تسهیلات صندوق مسکن یکم و مدل سوم،  تسهیلات از منابع داخلی بانک‌های عامل به میزان ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان است. اقساط وام ۷۵ میلیونی، یک میلیون و ۱۰۰ تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و وام ۱۰۰ میلیونی، یک میلیون و ۱۰۰  تا ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است. وی تصریح کرد: متقاضیان باید ۳۰‌درصد هزینه ساخت حساب باز کنند و با توجه به پیشرفت طرح، واریز‌های بعدی انجام می‌شود. معاون مسکن و ساختمان وزیر راه‌وشهرسازی ادامه داد: برای طرح اقدام ملی مسکن سقف و کف قیمتی تعیین نکرده‌ایم اما به هر حال متوسط قیمت ساخت هر متر مربع واحد مسکونی حدود ۲ تا 5/2 میلیون تومان است، بنابراین تاکید می‌کنم که نمی‌توان گفت آورده متقاضی چقدر خواهد بود. محمودزاده تاکید کرد: نمی‌توان قیمت ثابت برای طرح اقدام ملی مسکن تعیین کرد اما اگر بخواهیم به ریز توضیح دهیم این است که برای برخی وام‌هایی که در قالب بهره‌گیری از منابع بانک مسکن باشد، مبلغ ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته خواهد شد. محمودزاده ادامه داد: ثبت‌نام‌کنندگان در صندوق مسکن یکم بین ۸۰ تا ۱۶۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند، پس در طرح اقدام ملی مسکن این تسهیلات می‌تواند به ساخت مسکن هم متصل شود. معاون مسکن و ساختمان وزیر راه‌وشهرسازی گفت: تسهیلات پرداخت شده از سوی بانک‌ها در طرح اقدام ملی مسکن با سود ۱۸ درصد خواهد بود و فروش اقساطی آن ۱۲ سال است. معاون وزیر راه‌وشهرسازی ادامه داد: ظرف ۲ تا ۳ هفته آینده برای ثبت‌نام شهرهای جدید اطراف تهران اعلام عمومی می‌شود. وی بیان کرد: برای دهک‌های اول تا سوم، مسکن محرومان در نظر گرفته شده که زمین رایگان ارائه می‌شود و دستگاه‌های حمایتی، آورده متقاضیان در این بخش را متقبل می‌شوند.

 

در همین راستا مهدی غلامی، کارشناس مسکن در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: بعد از چند سالی که دولت در حوزه مسکن برنامه خاصی نداشت، این طرح اقدام خوبی است، از این جهت که تغییر رویکرد محسوب می‌شود. غلامی درباره سهم آورده هر فرد در طرح مسکن ملی گفت: طبق این طرح، هر فرد هنگام ثبت‌نام باید 30 درصد آورده داشته باشد. اگر واحدها را 100 متری در نظر بگیریم، هزینه ساخت بین 150 تا 250 میلیون می‌شود که 30 درصد این رقم، بین 45 تا 75 میلیون تومان خواهد شد. 

وی ادامه داد: اگر هدف‌گذاری برای اقشار متوسط و متوسط به پایین است، باید دولت آورده‌های خود را به طور مشخص وارد این حوزه کند. تسهیلات 18 درصدی رقم بالایی به حساب می‌آید، بنابراین دولت می‌تواند از داشته‌های خود استفاده کند و نرخ تسهیلات را پایین بیاورد.  این کارشناس مسکن درباره تعداد واحدهای مسکن مورد نیاز در کشور اظهار کرد: در سال باید بیش از یک میلیون مسکن ساخته شود تا نیازها پاسخ داده شود. این رقم طبق گزارش سال 1394 و صرفا مربوط به مسکن شهری است اما در این سال‌ها فقط سالی 350 هزار مسکن ساخته شد، بنابراین ما با کمبود جدی روبه‌رو هستیم.  غلامی درباره طرح ساخت مسکن برای 3 دهک پایین جامعه با همکاری دولت و برخی سازمان‌ها بیان کرد: در این مدل، دولت تامین زمین می‌کند و بعد بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی امام و کمیته امداد عملیات ساخت را بر عهده می‌گیرند. در نهایت آن را به خانواده‌های تحت پوشش می‌دهند. برای پرداخت هزینه زمین هم کمک بلاعوضی از سوی همین نهادها پرداخت خواهد شد. تعداد این مدل واحدها مشخص نیست ولی 50 هزار واحد مربوط به ستاد اجرایی امام است. مکان ساخت هم هنوز تعیین نشده است. 

 

فرهاد بیضایی، کارشناس مسکن هم در این رابطه ضمن مقایسه مسکن‌مهر و مسکن ملی، گفت: آن چیزی که در طرح مسکن ملی دارد اتفاق می‌افتد، دقیقاً همان بحثی است که در مسکن مهر اتفاق افتاده است؛ تسهیلات بانکی است، آورده متقاضی و زمین 99‌ساله از طرف دولت. وی ادامه داد: نکته‌ای که وجود دارد این است که دولت خواسته تا حدودی نقدهایی را که به مسکن‌مهر وارد شده بویژه در بحث تأمین مالی، در طرح مسکن ملی رفع کند و از تسهیلات با سود 18 درصدی استفاده کرده‌ است که متأسفانه این خود می‌تواند پاشنه‌ آشیل این طرح شود. 

این کارشناس مسکن افزود: در مسکن‌مهر تسهیلات به صورت قرض‌الحسنه به متقاضیان داده می‌شد اما آن زمان ظرفیت بانک مسکن برای ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه مناسب نبود که از منابع بانک مرکزی استفاده شد اما در این سال‌ها بانک مسکن منابع خوبی دارد. 2 سال پیش طبق قانون برنامه و بودجه مقرر شد به ازای منابعی که در اختیار بانک مسکن گذاشته می‌شود، بانک مسکن تبدیل به بانکی توسعه‌ای شود. مفهوم بانک توسعه‌ای هم این است که تسهیلاتش را به صورت قرض‌الحسنه در اختیار متقاضیان بگذارد اما در طرح دولت رقم سود 18 درصد است.

بیضایی با اشاره به آورده اولیه طرح مسکن ملی و مسکن‌مهر گفت: دیگر نقطه قوت طرح مسکن‌مهر نسبت به این طرح این بود که نیازی نبود متقاضی حتماً از ابتدا آورده‌اش را بیاورد ولی در طرح مسکن ملی عنوان شده متقاضی باید 30 تا 50 میلیون تومان آورده داشته باشد. این رقم تقریبا کل پس‌انداز یک خانوار است که به عنوان ودیعه یا رهن واحد مسکونی‌اش تلقی می‌شود. اگر در ابتدا این آورده را به پروژه تزریق کند، در استیجار یا اجاره واحد مسکونی خود به مشکل می‌خورد، اگر هم نتواند، از شمول طرح خارج می‌شود. در مسکن مهر این نقطه قوت وجود داشت که در پایان پروژه بخش عمده‌ای از آورده متقاضی تزریق می‌شد. 

 

سیدحسین افضلی، عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت‌وگو با «وطن امروز»، با اشاره به اینکه بازپرداخت تسهیلات طرح مسکن ملی سنگین است، گفت: با توجه به حقوق پایه‌ای که دولت تعیین کرده است و حقوق دریافتی خیلی از افراد یکی- دو میلیون تومان است، برای اینطور افراد تأمین آن منابع مالی اولیه و از آن طرف بازپرداخت اقساط وام‌های اینچنینی قاعدتاً مشکل است. 

افضلی با اشاره به اینکه باید توان مالی و توان علمی و تخصصی بخش خصوصی را درگیر کرد، ادامه داد: دولت باید هزینه تمام‌شده مسکن را پایین آورد و یکی از مواردی که بشدت تاثیر می‌گذارد قیمت زمین است. دولت زمین رایگان در اختیار انبوه‌سازان قرار دهد. اعتقاد من این است بزرگ‌ترین هنر مدیریت این قضیه می‌تواند این باشد که چگونه از تخصص و توان مالی بخش خصوصی استفاده کنیم.

نماینده مردم اقلید ضمن بیان اینکه مسکن تهرانسر به‌عنوان نمونه‌ای موفق از رایگان کردن زمین است، گفت: فکر می‌کنم اگر از تجربه گذشته مسکن‌مهر و آن طرح مسکن اجتماعی استفاده کنیم، از آن طرف هم بتوانیم بخش خصوصی را هدایت کنیم، ریسک سرمایه‌گذاری آن را پایین بیاوریم، از یک طرف دیگر هم از منابع موجود در بانک‌ها و اقساط برگشتی مسکن‌مهر استفاده کنیم در آن صورت می‌توانیم بازدهی مناسبی از طرح مسکن ملی انتظار داشته باشیم.

 

* روزنامه نگار اقتصادی