ابعاد جغرافیایی «امر به معروف و نهی از منکر»

به گزارش بولتن نیوز، سعید صادقلو دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی و عضو انجمن مطالعات صلح ایران طی یادداشتی نوشت: امر به معروف و نهی از منکر، به عنوان دو مبحث از فروع دین، به انحای گوناگون جایگاه ویژه­ای در اعتقادات هر مسلمانی دارد. در تمامی مذاهب اسلامی می­توان نشانه­ های وجود آن را یافت. گذشته از آن، یک اصل اخلاقی و مطلوب برای هر جامعه­ای است.

جامعه نمی­ تواند به صلح، برابری، عدالت و مطلوبیت برسد، مگر اینکه به امر به معروف و نهی از منکر اهمیت دهد. البته امر به معروف و نهی از منکر مسئله­ ای ساده نیست که انتظار داشته باشیم یک هفته­ ای در جامعه فراگیر شود.

به علت عظیم بودن مفهوم، بایستی در هر جامعه اسلامی، در ابتدا از طریق رسانه­ های دیداری شنیداری فرهنگ سازی عظیمی صورت گیرد و پس از آنکه جامعه با ابعاد عظیم و پرکاربرد این اصل آشنا شد، قطعا با جان و دل پذیرای آن خواهد شد. ممکن است این فرهنگ سازی چندین سال طول بکشد.

این اصل دارای سه مرحله است که به ترتیب مرحله قلبی (رفتاری)، زبانی و عملی است. بعضا در برخی موارد، افراد چون آموزش کافی را از طریق رسانه­ها ندیده­ اند، از مرحله عملی شروع می­ کنند که ممکن است نتیجه مطلوب از آن کنش، حاصل نگردد و به عکس اتفاقات ناخوشایندی رقم بخورد. فرهنگ سازی عنصر مهم در این اصل است. مردم باید به خوبی از طریق رسانه ملی و کلیه رسانه­ های دیداری شنیداری در مورد این اصل آگاه شوند، وقتی آگاه و قانع شوند، به خوبی درک می­ کنند که این اصل، برای زیست بهتر و با کیفیت تر خود آنان است.

امر به معروف و نهی از منکر دارای ابعاد وسیع جغرافیایی است. اما این به چه معناست؟ این به معنای آن است که امر به معروف و نهی از منکر، در همه شئون و کنش ­هایی که ما انسان­ها در فضای جغرافیایی انجام می­ دهیم وجود ذاتی و حیاتی دارد. به عنوان مثال، شما صبح از خانه به محل کار می­‌روید. در همین زمان کوتاه تعداد زیادی مسئله وجود دارد که شما می­ بینید ودارای ابعاد منفی هستند.

مثلا از درب خانه که خارج می ­شوید، می ­بینید که همسایه‌ای زباله خود را در حالی که چکه می ­کند و راهرو را کثیف می ­کند، حمل می­ کند، چند دقیقه بعد، می‌­بینید مغازه­ داری که سوپرمارکتی دارد، با گذاشتن تبلیغ­ های استوانه­ ای شکل، گوشه خیابان را اشغال کرده است و اجازه نمی­ دهد که مردم خودروی خود را در گوشه خیابان که مشاع است و برای همه شهروندان است پارک کنند. چند متر جلوتر، برمی­ خورید به مغازه ­داری که در حال تخلیه سطل زباله خود در جوی آب است، در ایستگاه اتوبوس، می­ بینید که فردی سیگار به دست سوار اتوبوس همگانی شد، در محل کار می ­بینید که همکاری به ناحق کار ارباب رجوع را به تاخیر انداخت و انجام نداد و.... .

شما در این موارد، تنها با یک همکلام شدن دوستانه با افراد می­‌توانید فضای جغرافیایی بهتری بسازید و قطعا آن افراد هم پذیرا خواهند بود. به همین سادگی شما امر به معروف و نهی از منکر انجام داده­اید، شما توانسته ­اید به عنوان یک انسان، چند انسان دیگر را به طور دوستانه به اشتباهاتشان آگاه کنید یا حداقل، توانسته ­اید تلنگری بر اندیشه آنان وارد کنید که شاید بعدها اثرگذاری­اش را نشان دهد.

این همان امر به معروف و نهی از منکر است، و هیچ انسانی نیست که از این امور خوشش نیاید. امر به معروف، قلوب انسان­ها را تسخیر می­کند و برای انسانها جذاب است. متاسفانه­ برخی افراد فکر میکنند که این اصل فقط و تنها در پوشش خانم­ها و آقایان خلاصه گشته است، در صورتی که چنین نیست.

در واقع یکی از جنبه های این اصل بحث پوشش جامعه است، اما همه آن نیست. امر به معروف و نهی از منکر در واقع در همه شئون و کنش­های زندگی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... ما کاربرد دارد. درست است که پوشش برخی از آقایان و بانوان ایرانی مشکلات اساسی دارد (که در خود غرب نیز ما شاهد برخی از این مشکلات نیستیم)، اما اینها صرفا یک موضوع از مبحث عظیم امر به معروف و نهی از منکر است. کما اینکه باید به مسئله پوشش انسان­ها نیز توجه ویژه شود و جای تحقیق و پژوهش وسیع هم دارد که چرا برخی افراد ایرانی از نظر پوشش حتی از جوامع غربی نیز فراتر رفته­ اند ( به قول معروف از خود پاپ کاتولیک­تر شده­ اند) و زمینه­ های وقوع این پدیده اجتماعی چه بوده است؟

در کل، اگر ما به هر کنشی که در فضای جغرافیایی انجام می ­پذیرد اهمیت دهیم و نسبت به آن بی ­تفاوت نباشیم، در واقع «امر به معروف و نهی از منکر» انجام داده­ایم و آمر به معروف هستیم و این جزوی از اصول اخلاقی و انسانی است. امر به معروف و نهی از منکر، با صلح، عدالت، برابری و آشتی انسان­ها همراه است. فرهنگ مقدسی است که بسیاری از جوامع ناخودآگاه در حال انجام آن هستند و تاثیر آن را نیز دیده­ اند. لذا برای توسعه هر کشوری، امر به معروف و نهی از منکر جزوی از اصول توسعه آن به حساب می‌­آید. شما فرض کنید اگر فرهنگ سازی مطلوب در کشور خودمان در زمینه امر به معروف و نهی از منکر انجام شود و تک تک مردم به سطح جامعه و فضای جغرافیایی خود اهمیت بدهند، آیا کشور ما گلستان کره زمین نخواهد شد؟ کافیست هر کدام از ما به فضای جغرافیایی اطرافمان دقت و توجه کنیم.. همین..

اگر به امر به معروف و نهی از منکر در مقیاس وسیع آن در کشورمان توجه و عمل می‌­شد، شک نکنید امروز شاهد کشف سلطان­‌های گوناگون نبودیم.. چون هر عمل خلاف قانون و شرع، به واسطه امر به معروف و نهی از منکر، در نطفه خفه می‌­شد.