وضعیت غنی‌سازی اورانیوم از امروز چگونه می‌شود؟

گروه بین الملل: همزمان با پایان یافتن مهلت 60 روزه ایران به کشورهای اروپایی مقام‌های جمهوری اسلامی ایران امروز یکشنبه اعلام کردند ایران به محدودیت‌ مشخص‌شده در برجام درباره تحدید سطح غنی‌سازی پایبند نخواهد بود.

به گزارش بولتن نیوز، «عباس عراقچی»، معاون وزیر امور خارجه ایران گفت: «در گام دوم نسبت به تعهد خود در میزان درصد و غلظت غنی‌سازی اعلام عدم پایبندی می‌کنیم».

سطح غنی‌سازی اورانیوم ایران در توافق هسته‌ای برجام به 3.67 درصد و سقف ذخایر آن 300 کیلوگرم تعیین شده بود. ایران در گام اول برای پاسخ متقابل به بدعهدی‌های طرف غربی در برجام سقف ذخیره اورانیوم خود را افزایش داد. با تصمیم امروز برای افزایش سطح غنی‌سازی، ایران گام دوم را در این راستا برداشته است.

اما معنای منطقی یا وزن واقعی گام دوم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران فاصله عددی 5 با 3.67 درصد نیست؛ بلکه از امروز «محدودیت» برجامی سطح غنی‌سازی برداشته شده و ایران هر سطحی بخواهد برای مصارف صلح‌آمیز غنی‌سازی می‌کند.

«علی ربیعی»، سخنگوی دولت امروز (یکشنبه 16 تیرماه) در یک نشست خبری گفت: «امروز از میزان 3.67 غنی‌سازی اورانیوم عبور‌ خواهیم کرد و میزان غلظت بر اساس نیاز ما خواهد بود».

ایران تا قبل از توافق هسته‌ای برجام بر حسب نیازهای خود به غنی‌سازی 20 درصد رسیده بود، اما پس از اجرایی شدن این توافق محدودیت‌هایی را برای مدتی معین بر سطح غنی‌سازی خود اعمال کرد. در این گزارش به بررسی اینکه هر سطح از غنی‌سازی چه نیازهایی از کشور را برآورده می‌کند، پرداخته‌ایم.

غنی‌سازی اورانیوم و کاربردهای آن

در هنگام استخراج و قبل از فراوری، اورانیوم از سه ایزوتوپ 234، 235 و 238 تشکیل شده است. اورانیوم 238 بیش از 99 درصد از کل اورانیوم استخراج شده را تشکیل می‌دهد.

منظور از غنی‌سازی اورانیوم فرایندی است که به موجب آن در یک توده اورانیوم طبیعی از مقدار ایزوتوپ 238 این عنصر کاسته شده و به مقدار ایزوتوپ 235 افزوده شود. در اورانیوم طبیعی، 99.28 درصد از حجم عنصر را ایزوتوپ 238 و تنها 0.711 را ایزوتوپ 235 تشکیل می‌دهد.

اگر در اوانیوم طبیعی، به وسیله غنی‌سازی غلظت اورانیوم 235 به 5 درصد افزایش داده شود می‌توان از این ماده به عنوان سوخت درآکتورهای هسته‌ای آب سبک استفاده کرد. بنابراین، ایران با عبور به غنی‌سازی 5 درصدی در حال حاضر می‌تواند سوخت مورد نیاز نیروگاه بوشهر را تأمین کند.

استفاده از اورنیوم برای تولید برق تنها بخش کوچکی از استفاده‌های این ماده است. با افزایش خلوص اورانیوم تا 20 درصد (که ایران قبل از حصول برجام به آن رسیده بود) می‌توان از این ماده در زمینه‌هایی علمی مانند پزشکی، تولید رادیوداروها و ... استفاده کرد.

غنی‌سازی تا مرز 20 درصد برای برآورده کردن نیازهای داخلی مختلف در کشور مورد نیاز است. به عنوان مثال، رآکتور تحقیقاتی تهران برای کار، نیاز به سوخت اورانیوم با غنای 20 درصد دارد. علاوه بر آن، از این نوع اورانیوم می‌توان در پروژه‌های تحقیقاتی مختلف، از جمله مبارزه با آفات و حشرات در بخش کشاورزی استفاده کرد.

اورانیوم با غنای 60 تا 70 درصد می‌تواند به عنوان سوخت رآکتورهای هسته‌ای در پیشرانه‌های کشتی‌ها، زیردریایی‌ها و کشتی‌های نفتکش مورد استفاده قرار بگیرد.

جمهوری اسلامی ایران، در حال حاضر بنا به دلایل گوناگون به تولید اورانیوم در این سطح نیاز دارد. نیاز به دریا برای دریافت صادرات نفتی کشور، فاصله زیاد بین بنادر صادرکننده نفت (به ویژه فاصله بندر خارک تا بنادر مهم تجاری دنیا) و محدودیت منابع سوخت‌های فسیلی از جمله مواردی هستند که تولید اورانیوم با غنای مورد نیاز شناورهای دریایی (بین 60 تا 70 درصد) را ایجاب می‌کنند.