بیشترمنابع درباره امام (ره) درحوزه تاریخ شفاهی است

به گزارش بولتن نیوز، محمدجواد مرادی ‌نیا روز دوشنبه در همایش نقد و واکاوی آثار مرتبط با زندگینامه امام خمینی(ره) که با حضور پژوهشگران حوزه انقلاب اسلامی در پژوهشکده امام خمینی (ره) برگزار شد، افزود: منابع ما در این زمینه بسیار محدود است به دلیل اینکه هیچ فردی از صدسال پیش گمان نمی‌کرد از این خاندان شخصی به نام امام خمینی (ره) ظهور کند و رژیم پهلوی را به زیر بکشد از این رو هیچ فردی اسناد و مدارک این خاندان را جمع‌آوری نکرده است.
وی اظهار داشت: درباره امام خمینی(ره) پس از شروع نهضت و پیروزی انقلاب اسلامی بیشتر منابعی موجود در حوزه تاریخ شفاهی ایجاد شده ولی در حوزه اسناد چیزی قابل تولید نبوده است.
این نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: معتبرترین منابعی که می‌توانند ما را در این زمینه راهنمایی کنند که پیشینه این خاندان چه بوده و چه جایگاهی داشته‌اند، اسناد و سه دسته دیگر منابع در این زمینه مدارک تاریخی، منابع شفاهی و منابع مکتوب هستند.
مرادی نیا با اشاره به اسناد و مدارک مربوط به پدر و پدربزرگ امام خمینی (ره) هم، گفت: این دسته از اسناد تعداد محدودی دارد. سال‌ها پیش در خمین زادگاه امام خمینی (ره)، در بین خاندان‌های محلی اسنادی را یافتند و تعدادی اسناد نیز در اختیار خاندان امام بود که تحویل موسسه نشر آثار امام خمینی (ره) شد.
وی در معرفی پدربزرگ امام خمینی (ره) و اسناد و مدارک مربوط به وی، اظهار داشت: پدربزرگ امام سیداحمد هندی بود که درباره وی قبل و پس از انقلاب مطالبی مطرح شده که بیشتر نادرست است به ویژه از سوی معاندین که حرف‌های غیر واقع ارایه کرده‌اند.
به گفته وی، در مجموع حدود 25 سند از دوره حیات وی در دسترس است که بیشتر شامل اسناد ملکی، خانه، باغ و غیره است.
او ادامه داد: نخستین سند مربوط به ماه صفر 1264 قمری است که قباله ملک و آب و غیره است و آخرین سند مربوط به سال 1282قمری و متعلق به خرید یک کاروانسرا است.
همچنین در بین این اسناد 5 سند مصالحه‌نامه نیز دیده می‌شود که نخستین آنها مربوط به 1254 و آخرین آنها مربوط به 1282 قمری است.
این نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: همچنین سه سند مالی و مالیاتی نیز از او در دسترس است که نخستین آنها به سال 1251 بازمی‌گردد و آخرین آنها مربوط به 1285 هجری قمری است که درباره فرمان دیوان‌خانه عدلیه اعظم به کارگزاران امور دیوانی گلپایگان است.
مرادی نیا همچنین اضافه کرد: یک سند مهم دیگر دو صفحه از جلد و پشت جلد کتاب «جنت الخلود» است که در این دو صفحه سیداحمد رخدادهای مربوط به خانواده را ثبت کرده که بعدها پسرانش از جمله امام خمینی (ره) این کار را ادامه دادند.
وی توضیح داد: این رخدادها شامل موارد مختلف از جمله تاریخ تولد دختران و پسران این خاندان‌ است. نکته جالب در این زمینه این است که امام خمینی (ره) در این سند تاریخ تولد خود را 18 جمادی الثانی 1320 درج کرده درحالی که همه جا این تاریخ 20 جمادی الثانی عنوان شده است. ارزش این تاریخ‌ها در این است که مشخص می‌کند که همه فرزندان این خاندان در ایران متولد شده‌اند.
وی با بیان اینکه سند دیگری مربوط به عقدنامه در تاریخ 1257 است، اظهار داشت: یکی از اسناد مهم مربوط به سیداحمدی صلح‌نامه‌ای است که در اواخر عمر نوشته و تمام اموالش را به فرزندان صلح کرده است. از این سند می‌توان تا حد زیادی به گرایشات اقتصادی و میزان اموال سیداحمد پی برد.
مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: از مجموع اسناد مربوط به سیداحمد به چند نکته می‌توان رسید، نخست مربوط به سکونت او در شهر خمین است نکته دیگر درباره اسناد مربوط به شغل وی بوده که بر این اساس مشخص می‌شود سیداحمد به زمین‌داری اشتغال داشته و از محل درآمد آن زندگی می‌کرد و هیچ نشانه‌ای مبنی بر اهل علم بودن و روحانیت در او دیده نمی‌شود.
مرادی نیا ادامه داد: تمام اسناد بر سیادت او گواهی می‌دهند اما شجره‌نامه معتبر و مستندی از او در دسترس نیست همچنین براساس این اسناد مشخص می‌شود که وی از عقل معاش نسبتاً قابل توجهی برخوردار بوده و توانسته زندگی نسبتا سطح بالایی را برای خود و خانواده فراهم کند. همچنین نکته آخر اینکه براساس اسناد سیداحمد هندی رابطه مناسبی با حکومت‌های محلی داشته است.
وی در ادامه با اشاره به اسناد مربوط به آقامصطفی پدر حضرت امام خمینی(ره) نیز توضیح داد: در این زمینه بیش از 30 سند به دست آمده که شامل 11 سند ملکی، 7 مصالحه‌نامه، 4 سند مالیاتی و مالی، تعداد اسناد شرعی و سندهای دیگر است. یک سند بسیار مهم در این زمینه مربوط به علت قتل وی است که تاحدودی حقیقت را آشکار می‌کند. همچنین مدارکی از خبر ترور گزارش مربوط به قاتل و خبر اعدام قاتل وی در جراید موجود است.
مرادی‌نیا گفت: آقامصطفی (پدر حضرت امام) از بدو تولد تا هنگام عزیمت برای تحصیل به نجف، در خمین زندگی کرده پس از بازگشت از نجف نیز در خمین ازدواج کرده و ضمن پرداختن به امور روحانیت، زمین‌دار و مالک بود و مانند پدرش عقل معاش داشته و توانسته ضمن حفظ املاک، املاک دیگری را نیز اضافه کند همچنین او نیز ارتباطات نسبتا گسترده‌ای با حکام محلی داشت.

** حمایت پژوهشکده امام خمینی(ره) از پایان نامه ها

معاون پژوهشی پژوهشکده امام خمینی (ره) نیز در این همایش با بیان اینکه، گذشت 40 سال از انقلاب فرصت خوبی است که به عقب رجوع کنیم و مروری بر مطالعات در این حوزه داشته باشیم، گفت: در این راستا همایش نقد و واکاوی آثار مرتبط با زندگینامه امام خمینی (ره) در ادامه همایش نقد روش‌شناسی انقلاب اسلامی برگزار شده است.
امیر عظیمی دولت‌آبادی افزود: پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی سال 1375 با هدف تبیین انقلاب و ابعاد آن و پژوهش درباره ابعاد مختلف زندگینامه امام خمینی و اندیشه‌های وی تاسیس شد و از سال 1378 با ایجاد رشته‌هایی همچون فقه و حقوق، عرفان اسلامی، تاریخ انقلاب اسلامی، جامعه‌شناسی انقلاب اسلامی و اندیشه سیاسی در اسلام بخش آموزشی نیز به پژوهشکده افزوده شد.
وی اظهار داشت: از جمله فعالیت‌های این مجموعه می‌توان به راه‌اندازی دوره‌های آموزشی در سراسر کشور، اجرای طرح‌های پژوهشی، انتشار کتاب و فصلنامه، حمایت از پایان‌نامه‌ها، برگزاری شست‌های علمی و 15 همایش علمی در موضوعات جدی مطالعات امام خمینی (ره) اشاره کرد.