مرضیه هاشمی از پناه به اسلام تا زندان‌های آمریکا

از ملانی فرانکلین تا مرضیه هاشمی

ملانی فرانکلین شهروند آمریکایی الاصلی است که حدود 40 سال پیش در مواجهه با اخبار مربوط به پیروزی انقلاب اسلامی و تحرکات دانشجویان مسلمان ایرانی در دانشگاه محل تحصیلش به دین اسلام علاقه‌مند شده و سپس در 22 سالگی با وجود آنکه به اندازه کافی به دلیل سیاه‌پوست و زن بودنش تحت فشار نگاه‌های نژادپرستانه بود، مسلمان می‌شود.

او بعدها با احسان هاشمی نیاسری یکی از ایرانی‌های محصل در آمریکا که از فعالان دانشجویی جریان اسلامی بود ازدواج کرده و هویت جدیدی به نام مرضیه هاشمی را برای خود برمی‌گزیند.

مرضیه هاشمی به واسطه ازدواجش به ایران سفر کرده و بعد از آنکه همسرش را در یک سانحه رانندگی از دست داد، تصمیم می‌گیرد برای همیشه در ایران اسلامی ساکن شود تا بتواند فرزندانش را مطابق فرهنگ ایرانی اسلامی تربیت کند.

ماجرای عجیب دستگیری

حالا او زنی حدودا 60 ساله است که سال‌های طولانی از عمرش را مشغول کار رسانه‌ای در شبکه تلویزیونی پرس تی وی به عنوان خبرنگار، مستند ساز و گوینده خبر بوده است. مرضیه هاشمی مدتی هست که مشغول ساخت و تولید جدیدترین مستندش در آمریکاست. موضوع این مستند حقوق بشر آمریکایی و تبعیض‌های نژادی این حاکمیت در مواجهه با شهروندانش است.

او طی سفرهایی به زادگاهش آمریکا کار تولید مستندش را انجام داده بود اما سفر اخیرش مربوط به این مستند نبوده و او برای ملاقات برادرش که مبتلا به سرطان است همراه با پسرش رضا به آنجا سفر کرده است. به گفته خانواده‌اش او معمولا در اغلب سفرهایش به آمریکا توسط پلیس فرودگاه مورد پرسش قرار گرفته و حتی گاهی او را از هواپیما پیاده کرده و مورد بازجویی قرار داده بودند اما این دفعه اول بود که او را دستگیر کرده بودند.

هاشمی در ابتدا از فرزندانش خواسته بود برای جلوگیری از ایجاد حساسیت بیشتر نیروهای امنیتی از هرگونه فعالیت اعتراضی خودداری کنند. اما پس از گذشت جند روز بی‌خبری از او که خانواده‌اش نمی‎دانستند کجاست، با دخترش تماس گرفته و اطلاع داده بود که ماجرا خیلی بیشتر از سوال و جواب های مرسوم و همیشگی است، او گفته بود دستگیر شده و به بازداشتگاهی در واشنگتن دی سی منتقل شده است. مرضیه هاشمی در این تماس همچنین از رفتار نامناسب مسئولین زندان گفته و اعلام کرده بود، علی رغم اینکه اعلام کرده فردی مسلمان است و بر اساس اعتقاداتش باید حجاب داشته باشد، به اجبار حجابش را از وی گرفته و با لباس آستین کوتاه بدون هیچ پوششی برای سرش از او عکس انداخته‌اند. او در ادامه با اشاره به اینکه در دو روز گذشته چیزی نخورده اعلام کرده بود که آن‌ها ساندویچ گوشت خوک برایش آورده اند و وقتی اعلام کرده بر اساس قوانین اسلامی نمی‌تواند از این گوشت بخورد و درخواست نان خالی کرده بود چیزی برای خوردن در اختیارش نگذاشته بودند.

بعد از این تماس و شرح رفتارهای شکنجه‌گونه‌ای که با مرضه هاشمی شده بود، خبر دستگیری او توسط اقوام و همکاران ایرانی‌اش منتشر شد. دوستان مرضیه هاشمی با ایجاد یک کمپین جهانی فعالیت‌ها برای آزادی او را در شبکه‌های اجتماعی شروع کردند.

وحدت بین‌المللی برای آزادی مرضیه هاشمی

کمپین مردمی «مرضیه هاشمی را آزاد کنید» به سه زبان فارسی، انگلیسی و عربی در سراسر دنیا کار خود را آغاز کرده و ظرف مدت کوتاهی توانست کاربران زیادی از سراسر دنیا را با خود همراه کند. اوج گرفتن مطالبات عمومی برای آزادی او رسانه‌های خارجی را مجبور به واکنش در مورد این رویداد کرد.

انجمن قلم آمریکا، انجمن بین المللی روزنامه نگاران و مدیرعامل فدراسیون بین المللی روزنامه‌نگاران از جمله افراد و گروه‌هایی بودند که ضمن پیوستن به این کمپین خواستار ارائه اطلاعات دقیق از علت دستگیری او و همچنین آزادی این بانوی خبرنگار شدند.

فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران در حساب توییتری وابسته به این گروه نوشته است: «مرضیه هاشمی، خبرنگار ایرانی در آمریکا بازداشت شده در حالی که اتهامات او علنی نشده است. ما به شدت نگران او هستیم و از مقام‌های آمریکا می‌خواهیم هر چه زودتر در این باره شفاف‌سازی کنند.»

سوزان ناسل، مدیرعامل انجمن قلم آمریکا هم در بیانیه‌ای نوشت: «فقدان اطلاعات و شفاف‌سازی درباره علت بازداشت خانم هاشمی باعث شده این گمانه‌زنی‌ها قوت پیدا کند که آیا او در ارتباط با مستندی که جدیدا درباره جنبش (جان سیاهان مهم است) تهیه کرده بود بازداشت شده و یا بازداشت او یک اقدام تلافی‌جویانه در برابر زندانی کردن شهروندان آمریکایی در ایران است.»

از داخل ایران هم علاوه بر مردم، چهره‌های زیادی به این کمپین پیوسته و خواستار آزادی مرضیه هاشمی شدند، مسئولان وزارت خارجه هم البته بیکار ننشسته و اعتراض رسمی خود را نسبت به این اقدام دولت آمریکا اعلام کردند.

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در واکنش به این موضوع و در گفت‌وگو با شبکه العالم اعلام کرد: «مرضیه هاشمی یک خبرنگار رسمی بود و زندگی و رسالت مشخصی داشت.همسر خانم هاشمی ایرانی است و بنابراین خانم مرضیه هاشمی با وجود آنکه آمریکایی الصل هستند شهروند ایرانی محسوب می‌شوند، بنابراین ما طبق قانون موظفیم از حقوق شهروندان کشورمان دفاع می‎کنیم. وزیر خارجه همچنین ادامه داد: این اقدام آمریکا یک اقدام سیاسی و غیرقابل قبول است، آمریکا باید هرچه زودتر این بازی سیاسی را متوقف کند.»

بعد از آن بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم اعلام کرد: «اقدام دولت آمریکا در بازداشت غیرقانونی و برخورد غیرانسانی با خانم مرضیه هاشمی خبرنگار و مجری شبکه خبری پرس‌‌تی‌‌وی در واشنگتن را محکوم می‌کنیم.

بازداشت یک شهروند مسلمان آمریکایی بدون مقدمه و با رفتارهای تحقیرآمیز و غیرانسانی مأموران دولت آمریکا در اذیت و آزار این بانو، نمونه بارز رفتارهایی است که یک رژیم آپارتاید با شهروندان غیرسفیدپوست خود انجام می‌دهد و جمهوری اسلامی ایران خواهان برخورداری خانم هاشمی از کلیه حقوق اولیه و انسانی و آزادی فوری و بدون قید و شرط ایشان از بازداشت غیرقانونی است.»

حزب الله لبنان هم در بیانیه ای با خبرنگار شبکه پرس تی وی، خانواده و همکاران وی در این شبکه اعلام همبستگی کرده و آزادی فوری این خبرنگار را خواستار شد. حزب الله لبنان در این بیانیه رسانه‌های آزادیخواه جهان را به برملا کردن اقدامات نژادپرستانه و نقض دائم حقوق بشر توسط آمریکا فرا خوانده است.

اعلام رسمی علت بازداشت هاشمی

پس از این واکنش‌ها بود که دادگاهی محلی در آمریکا به دستور یک قاضی زن بخشی از علت رسمی بازداشت خانم هاشمی را علنی کرد، در این متن آمده است که او به عنوان شاهد در جریان تحقیقات یک پرونده قضایی که البته عنوانش محرمانه اعلام شده، به دادگاهی در پایتخت آمریکا برده شده است.

بنابراین طبق این متن رسمی، هیچ جرمی متوجه خانم هاشمی نیست و مقامات امنیتی آمریکا او را بر اساس یک قانون پر حاشیه به عنوان یک شاهد دستگیر کرده‌اند. بر اساس این قانون قدیمی که فعالین مدنی آمریکا سال‎هاست در تلاشند آن را تغییر دهند، دولت می‌تواند افراد را بدون آنکه جرمی انجام داده باشند صرفا به عنوان شاهد عینی یک پروند تا مدت‎ها در بازداشت نگه دارند.

اشکال قانونی برخورد دولت آمریکا با مرضیه هاشمی

ریکاردو باسکواس (Ricardo Bascuas) استاد دانشکده حقوق دانشگاه «میامی» در مورد آنچه به عنوان علت دستگیری خانم هاشمی توسط اف بی آی مطرح شده به خبرگزاری فارسگفته است: «ریشه بازداشت شاهدان در آمریکا به قرن ۱۹، یعنی زمانی که دادگاه‌ها فقط در روزهای محدودی از سال فعال بودند، باز می‌گردد. در آن زمان، شاهدان بازداشت شده و از آن‌ها تعهد گرفته می‌شد که در روزی که قرار است دادگاه تشکیل شود، در جلسه حضور یافته و شهادت دهند. تنها در صورتی که فرد به صراحت اعلام می‌کرد که در دادگاه شهادت نمی‌دهد، این بازداشت ادامه می‌یافت و در غیر این صورت او آزاد می‌شد.

متمم چهارم بازداشت غیرمعقول را که عبارت است از بازداشت غیرمنطقی یا خودسرانه، که به جای شواهد بر حدس و ظن مبتنی است، منع می‌کند. بنابراین، متمم چهارم به صراحت بازداشت یک شاهد را منع کرده است. زمانی که مقام‌های فدرال با وجود متمم چهارم یک شاهد کلیدی را بازداشت می‌کنند، یعنی دارند قواعد را آنطور که می‌خواهند سر هم می‌کنند. بنابراین، هیچ پاسخ روشنی برای این سوال که طول مدت بازداشت خانم هاشمی چقدر می‌تواند باشد وجود ندارد.»

بنابر اظهارات این استاد دانشگاه آمریکایی ادعای دور از ذهنی نیست اگر بگوییم عملا دولت آمریکا با استفاده از این خلاء قانونی که وجود دارد، دست خود را برای دستگیری و زندانی کردن هر فردی که دلش بخواهد آن هم تا زمان نامحدود و بدون داشتن دلیل محکمه پسند باز گذاشته است. دولت آمریکا علی رغم شعارهای آزادی‌بیان و تمدن آزادی که به طور مداوم ارائه می‎کند، هیچ اعتقادی به قانون و حقوق بشر ندارد.

سکوت مسئولان آمریکایی و گمانه‌زنی رسانه‌ها

جالب است، در حالی که شبکه سی. بی. اس روز پنج‌شنبه نوشت در تماس تلفنی با اف‌بی‌آی و وزارت خزانه‌داری آمریکا، مقام‌های این دو نهاد گفته‌اند قصد ندارند در مورد مسئله خانم هاشمی اظهار نظر کنند، خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام دولتی آمریکا نوشته است: تحقیقاتی که خانم هاشمی برای شهادت درباره آن به دادگاه برده شده مربوط به آن است که آیا شبکه پرس تی‌وی یک رسانه مبلغ دولت ایران است؟!

درز این اطلاعات ضد و نقیض در حالی که هنوز موضوع دقیق این پرونده به مرضیه هاشمی و هر سه فرزندش که به دادگاه فراخوانده شده‌اند، اطلاع داده نشده نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است. فرزندان مرضیه هاشمی می‌گویند بر خلاف رویه معمول آمریکا، اف‌بی‌آی پیش از دستگیری مادرشان هیچ تماسی با او نداشته و از او نخواسته‌اند برای ارائه شهادت در پرونده و دادگاهی حاضر شود.

همچنین بر اساس قانون این کشور حتی اگر بپذیریم مرضیه هاشمی به عنوان شاهد بازداشت شده است می‌بایست بلافاصله پس از اطلاع از ضرورت ادای شهادت، آزاد می‌شد در حالی که تا کنون یک هفته از بازداشت و اقامت او در زندان می‌گذرد و به گفته فرزند ارشدش، حسین هاشمی عدم درج موضوع دستگیری‌اش فرآیند تسخیر وکیل را با مشکلاتی مواجه کرده است.

فاطمه سادات بکائی/ جام‌جم آنلاین