آنچه اتاق فکرهای آمریکایی درباره پیروزی ایران می‌گویند

گروه بین‌الملل: علی علیزاده می‌گوید: تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای آمریکا از سوریه اگرچه در امتداد وعده‌هایش در انتخابات بود بااین‌حال آمریکا را مثل زلزله‌ای تکان داد. آن رسانه‌های غربی که در همه موارد اختلاف دارند، از نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست تا وال‌استریت ژورنال و استاندارد، این بار یک‌صدا این تصمیم را شکست آشکار آمریکا و پیروزی عریان ایران و روسیه خواندند.

به گزارش بولتن نیوز، این تحلیلگر سیاسی مقیم لندن در یادداشت اخیر خود آورده است:

برای فهم معنای این تصمیم کافی است به بی‌بی‌سی فارسی نگاه کنیم. رسانه‌ای که هفت سال در قامت یک ماشین پروپاگاندایی خودش رسماً یکی از طرف‌های درگیر جنگ سوریه بوده (چندین مستند و صدها ساعت برنامه برای بزرگنمایی شکست‌های ایران و محتوم بودن سقوط اسد و بیهوده بودن مخارج انسانی و نظامی ایران) در مقاله‌ای مفصل به قلم کیوان حسینی ایران را در کنار روسیه، پیروز اصلی می‌داند و با جزییات پیروزی ایران را تفسیر می‌کند.

تحقیری که این عقب‌نشینی بر روح ملی آمریکا اعمال کرده چنان سنگین بوده که در فضای عوامانه‌تر در آمریکا، نظریه توطئه‌ای که ترامپ را نفوذی پوتین می‌داند (تئوری که ریشه‌ در اتهام دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ به نفع ترامپ و همین‌طور ملاقات نزدیکان ترامپ با مقامات روسی در ایام انتخابات دارد و تحقیقات درباره‌اش هنوز در جریان است) دوباره اوج گرفته.

هم دموکرات‌ها و هم جمهوری‌خواهان، هم لیبرال‌های منتقد ترامپ و هم نو محافظه‌کاران همفکر ترامپ، به این تصمیم حمله کردند تا یک‌بار دیگر مردم ایران و باقی جهان سوم به یاد بیاورند در نظام آمریکا یک جناح لیبرال و صلح‌دوست مقابل یک جناح جنگ‌طلب و نو محافظه‌کار قرار ندارد و تنها دو جناح «سلطه‌گر و بیشتر سلطه‌گر، جنگ‌طلب و بیشتر جنگ‌طلب» وجود دارد [فرم این جمله را از وندی شرمن دزدیدم. او که با وقاحت گفت «در ایران فقط دو جناح تندرو و تندروتر وجود دارد.»]

تصمیم ترامپ همین‌طور فضای سیاسی و رسانه‌ای اسراییل را هم به‌شدت ملتهب و آشفته کرده و حتی زیست سیاسی نتانیاهو را به خطر انداخته. (رجوع کنید به کانال تلگرام عبدالله شهبازی @abdollahshahbazi) چراکه باعث افزایش توان بازدارنده دفاعی ایران از طریق همسایه شدن رسمی پایگاه‌های نظامی ایران در سوریه با اسراییل می‌شود. اگر یادتان باشد سه ماه پیش در تلویزیون من وتو گفتم برای نخستین بار از زمان هخامنشیان دوباره با مدیترانه وصل شده‌ایم و حالا امروز با خروج آمریکا می‌توان رسماً از باز شدن کوریدور میان تهران و مدیترانه (و خط ارتباطی با مهم‌ترین متحد ایران یعنی حزب‌الله) صحبت کرد.

بااین‌حال خروج آمریکا که می‌توانست لحظه غرورآمیز پیروزی ملی برای ایرانیان باشد و لحظه‌ قدردانی ملی از مظلوم‌ترین سربازان تاریخ این کشور که در غربت شهید شدند و اغلب در سکوت در ایران دفن شدند، به شکلی غیرعادی با سکوت و بی‌تفاوتی یا تفسیر وارونه روبرو شده. ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت در ویدیویی پرسیده: «آيا نباید به برنامه خروج آمریکا از سوریه مشکوک بود؟». کانال تلگرام انتخاب نزدیک به نیروهای اعتدالی با ویدیویی از لورنس ویلکرسون می‌گوید: آیا ترامپ در حال آماده‌سازی افکار عمومی برای جنگ با ایران است؟» بخشی از نیروهای اصولگرا و حزب‌اللهی هم در فضای مجازی این تفسیر بی‌پایه و بی‌خردانه را رواج داده‌اند که هدف ترامپ خالی کردن سوریه به‌منظور بمباران آن و احتمالاً حمله به ایران بوده است.

تحلیلی که ریشه‌ در جهت‌دهی عامدانه دروغین یا «فیک» تلویزیون فاکس‌ نیوز دارد. تفسیر قلابی که فاکس نیوز برای کم کردن از التهاب فضای داخلی آمریکا و کم کردن فشار از روی ترامپ مطرح کرد وگرنه همه می‌دانند آمریکا همچنان ده‌ها هزار نیرو در نزدیکی ایران دارد و جنگ به دلایل بسیار غیرممکن است. اپوزیسیون وابسته به آمریکا و سعودی هم البته این تفسیر را برجسته کرد تا از بار حقارت خروج آمریکا و بار پیروزی ایران بکاهد.

نمی‌دانم دلیل اینکه فضای فارسی چنین واکنش سرد و عجیبی به خبر خروج آمریکا از سوریه داد چه بود؟ آیا عدم خودباوری است؟ و باور نکردن اینکه امپریالیسم واقعاً شکست‌خورده و فرار کرده؟ یا محصول بحران رسانه‌ای و نداشتن سرانه مستقل و قابل‌اعتماد عمومی؟ یا عدم آشنایی با فضای غرب و به‌ویژه فضای داخلی آمریکا؟ یا نفوذ فیک نیوزها؟ درهرحال امیدوارم هر چیز بوده، دلیلش رقابت‌های جناحی برای تقلیل پیروزی نظامی ایران و نگرانی یک جناح از اعتبار گرفتن نیروهای نظامی ایرانی نبوده باشد.

گمان کردیم ترجمه بخشی از مواضع اتاق فکرهای آمریکایی درباره خروج ترامپ از سوریه شاید بتواند تحلیلی واقع‌گرایانه‌تر به مخاطبان ایرانی بدهد و بتواند حجم جنگ روانی خارجی‌ها و تفسیرهای مغرضانه را تا حدی خنثی کند.

گزیده‌ای از واکنش چهار اتاق‌فکر واشن به خروج نیروهای آمریکایی از سوریه

۱- انستیتو واشنگتن (موسسه‌ی مطالعات خاورمیانه در واشنگتن) WINEP:

این انستیتوی نومحافظه‌کار توسط لابی اسراییل یا AIPAC تاسیس شده است و از طراحان مهم جنگ عراق است. این موسسه که سابقه طرفداری از حمله نظامی به ایران را داشته و از حامیان سرسخت تحریم‌های اقتصادی علیه ایران و از مخالفان سرسخت برجام بوده، اخیرا علیه ایران نیز به شدت فعال شده. به تازگی از بخش فارسی  خود، رونمایی کرد و هفته گذشته هم  به میزبانی یکی از کارمندانش، مهدی خلجی با رضا پهلوی مصاحبه‌ای ترتیب داد.

مارتین ایندیک، یکی از بنیانگذاران انستیتو واشنگتن روز شنبه اول دیماه در توییتی نوشت: «هیچ مقام اسرائيلی جرئت نمی‌کند [درباره فرمان ترامپ دال بر خروج نیروهای نظامی آمریکا از سوریه] اظهارنظر کند زیرا می‌ترسند وضع را خراب‌تر کنند. ولی از گزارش‌ها روشن است که اسرائیل احساس می‌کند، به دلیل تصمیم ترامپ درباره سوریه، به او خیانت شده است.»

همچنین سایت موسسه واشنگتن  در روزهای پس از اعلام خروج نیروهای نظامی آمریکا از سوریه توسط ترامپ، در مطلبی این تصمیم او را برای اسرائیل منفی ارزیابی کرده و به نفع ایران و سوریه دانسته است: «کاخ سفید باید درک کند که عنصر کلیدی سیاستش مقابل ایران، اینجا در گرو است: جلوگیری از تهران در گستراندن متجاوزانه خود در سوریه، برقرار کردن یک پل زمینی به لبنان، و تهدید مستقیم اسرائیل. در حاشیه نشست عمومی سازمان ملل شهریور گذشته، مشاور امنیت ملی، جان بولتون عنوان کرد نیروهای ایالات متحده در سوریه می‌مانند تا ایران و پراکسی هایش آنجا را ترک کنند. خروج امروز، دقیقا آن ادعا را نقض خواهد کرد.» (۱)

۲- بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها (FDD):

بنیاد دفاع از دموکراسی ها  بازوی تحقیقاتی  AIPAC است و با بودجه‌ی نزدیکان فکری نتانیاهو در آمریکا تاسیس شده. این بنیاد تحت مدیریت مارک دوبویتز، در دهه‌ی اخیر از معماران تحریم‌‌های گسترده علیه ایران و همین‌طور از مهم‌ترین و پر سر و صدا‌ترین مبلغان گزینه‌ی نظامی و تهدید جدی ایران به جنگ بوده‌ است. دوبوویتز و همکارانش علیه برجام فعالیت می‌کردند و کماکان برای تحت فشار گذاشتن ایران و برای تشدید تحریم‌ها به طور مرتب جلسه برگزار می‌کنند، مشاوره می‌دهند  و در رسانه‌ها (آمریکا اروپا و رسانه های فارسی زبان مثل BBC) حاضر می‌شوند.

پژوهشگران FDD پس از اعلام خروج ترامپ از سوریه، بیش از پیش در رسانه‌های نزدیک به حزب دموکرات‌، مثل CNN، ظاهر می‌شوند و همین‌طور خود نیز به مراکز فراجناحی یا دموکرات بیشتر از قبل ارجاع می‌دهند. این روند نشانگر همگرایی این اندیشکده‌ها ورسانه‌ها، در زمینه‌ی سوریه علیه ایران است. مثلا کلیفورد می (رئیس بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها) در مطلب مهم خود علیه تصمیم ترامپ به «پژوهشگر برجسته‌» مرکز اطلاعات استراتژیک CSIS ارجاع می‌دهد و می‌نویسد این تصمیم ترامپ، راهگشای ایران و روسیه است و باعث وارد آمدن فشار به کشور‌های عرب متحد آمریکا می‌شود. همینطور پژوهشگر حوزه سوریه در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، در مصاحبه با سی‌ان‌ان گفته است ترامپ منتقد خروج اوباما از عراق بود اما از آن درس نگرفته است. (۳)

مدیر ارشد اف‌دی‌دی، مارک دوبوویتز اما در مطلبی که در نشریه‌ی آتلانتیک  منتشر شد با عنوان «ترامپ یک پیروزی به ایران تقدیم میکند» از قول‌های انتخاباتی ترامپ علیه ایران نوشت و از این‌که  ترامپ پس از انتخابات در سیاست خود علیه ایران به آن‌ها وفادار بوده: برجام پاره شد و تحریم‌ها برگشتند. دوبوویتز همینطور اشاره کرده است که باید به رییس جمهور حق داد از این جهت که سرعت پیشرفت سیاست‌های تحت نظر پمپئو علیه ایران میل ترامپ نبوده‌ است. اما او گفته اگر ترامپ هرگز در نظر داشت علیه ایران اتحادی ترانس‌آتلانتیک یعنی در دوسوی اقیانوس اطلس درست کند، سوریه جایی بود که این امر امکان پذیر بود ولی آیت‌الله خامنه‌ای، مجددا ضعف و قدرت طرف مقابلش را درست ارزیابی کرده است. دوبوویتس میگوید:«بیرون آمدن ترامپ از سوریه‌ به شدت سیاستش علیه ایران را تضعیف کرده است. نشان‌دهنده‌ی خستگی، کسالت، ناهنجاری و ترس است. او همپیمانانش در منطقه را تضعیف کرده است و احتمالا کردها را که با آمریکا در سوریه جنگیدند، مجبور کرده است تا به ایران یا روسیه پناه ببرند. مسابقه طناب‌کشی بین ایران و امریکا که بخش مهمی از زندگی [آ.]خامنه‌ای را تعریف کرده‌ است ممکن است کاملا به پایان رسیده باشد. عجیب و کنایه ‌آمیز است که ممکن است آمریکایی‌های بسیاری باشند، در هر دو جناح چپ و راست، که باور دارند آن‌چه برای [آ.]خامنه‌ای خوب است، احتمالاً برای آن‌ها نیز خوب است." (۴)

۳- مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی: (CSIS)

CSIS تحقیقات بر روی پرونده‌ی هسته‌ای ایران را تحت نظر پژوهشگرانی مثل شارون سکوآسونی Sharon Squassoni (مدیر برنامه‌ی غنی‌سازی هسته‌ای) از دهه‌ی نود به عهده داشته است. این مرکز اگرچه در مذاکرات میان ایران و آمریکا موضعی مدافع  برجام گرفت اما همچنان تحقیقات و رصد برنامه‌ی موشکی ایران را با جدیت پی‌گیری می‌کند و به شیوه خود در واشنگتن ایرانهراسی میکند. شهریور ۲۰۱۸ صدای آمریکا عنوان کرد: «مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی در واشنگتن می‌گوید ایران بزرگترین و متنوع ترین انبار موشک‌ها در خاورمیانه را دارد؛ از موشک‌های بالستیک کوتاه و میان برد گرفته، تا موشک‌های کروز که برد آنها به اسرائیل و جنوب شرقی اروپا می رسد» (۵)

پس از تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از سوریه مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی ( CSIS)  با اتخاذ موضعی مشابه با سازمان‌های نئوکان اما با روشی بی‌طرف‌، به بررسی آثار مخرب تصمیم ترامپ برای آمریکا و اثر مثبتش برای ایران و روسیه  پرداخت. این مرکز در مطالب متعددی به یک‌باره بودن این تصمیم اشاره کرده است و بر این‌که دستیاران و مشاوران ترامپ همگی شوکه شده‌اند و این تصمیم ترامپ بر خلاف توصیه‌ی صریح بولتون مبنی بر حضور نظامی آمریکا در سوریه تا زمان حضور نظامی ایران است.

4- اندیشکده کارنگی:

دنبال کردن اندیشه‌کده‌ی کارنگی از این جهت حائز اهمیت است که کریم سجاد پور در آن مشغول به کار است. او که حامی هیلاری کلینتون بود در توییتی نارضایتی خود را از تصمیم ترامپ اعلام کرده است و نوشته این خلاف توصیه‌ی تمام مشاوران ترامپ بود. (لازم به ذکر است کلینتون خود در توییتی این اقدام ترامپ را خلاف منفعت آمریکا و افتادن  به دستان روسیه و ایران نامیده است.)

کریم سجاد پور از برگزارکنندگان نشست‌ها و جلسات حقوق بشری علیه ایران و از مدافعان تحریم علیه ایران است. سال ۲۰۱۲ وی به همراه مازیار بهاری و آرش سبحانی در نشستی، عنوان کردند  رضا شاه محبوب ترین شخصیت سیاسی ایران معاصر و محبوب تر از مصدق و آیت‌الله خمینی‌ است.

اندیشه‌کده کارنگی مطلب مفصلی را در زمینه ی خروج آمریکا از سوریه منتشر کرده‌ است که تمرکز آن بیش از هر چیز روی ایران و دست‌آورد‌های اقتصادی این تصمیم ترامپ برای ایران است. این مطلب اشاره می‌کند تصمیم ترامپ فشار بسیار زیادی روی اسرائیل خواهد گذاشت و نتانیاهو را برای مقابله با ایران تحت فشار قرار خواهد داد. اما بیش از هرچیز تصمیم ترامپ را تخریب کننده‌ی سیاست سالیان ایالات متحده در برقراری نظم فعلی منطقه دانسته است. (۶)

1-https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/as-washington-prepares-to-withdraw-from-syria-turkey-is-set-to-invade

2-https://www.cnn.com/2018/12/19/politics/us-syria-withdrawal/index.html?utm_content=buffer6c3f6&utm_medium=social&utm_source=twitter.com&utm_campaign=buffer

3- https://www.fdd.org/analysis/2018/04/11/whats-at-stake-in-syria/

4-https://www.theatlantic.com/ideas/archive/2018/12/us-withdrawal-syria-hands-victory-iran/578962/?utm_source=twitter&utm_medium=social&utm_content=edit-promo&utm_term=2018-12-24T11%3A00%3A02&utm_campaign=the-atlantic

5-   https://www.youtube.com/watch?v=NaGySRHzOMA

6-  https://carnegie-mec.org/diwan/78024