خروج شرکتهای نفتی اکسان موبیل و شورون از جمهوری آذربایجان

به گزارش بولتن نیوز، شرکت­های آمریکایی اکسان موبیل و شورون تصمیم گرفته ­اند به مشارکت خود در طرح توسعه میادین نفتی «آذری-چراغ-گونشلی» پایان دهند و به­ ترتیب سهم 6.8 و 9.6 درصدی خود در این میدان را فروخته و جمهوری آذربایجان را ترک کنند.

شرکت نفتی «اکسان موبیلExxon Mobli» آمریکا سهم 6.8 درصدی خود از حوزه نفتی «آذری–چراغ–گونشلی» را به قیمت 2 میلیارد دلار به فروش گذاشته ­است، اما «جولیا کینگ»، دبیر مطبوعاتی این شرکت با خودداری از توضیح در این زمینه گفته ­است نمی ­خواهیم درباره شایعات توضیح بدهیم. شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان (سوکار) نیز از ارائه هرگونه توضیحی درباره قصد شرکت «اکسان موبیل» برای خروج از کنسرسیوم حوزه «آذری – چراغ – گونشلی» خودداری کرده ­است.

اگرچه هدایت کنسرسیوم نفتی بهره ­برداری­کننده از این حوزه را شرکت انگلیسی «بی­پیBritish Petroleum» بر عهده­ دارد، این کنسرسیوم همواره از حمایت سیاسی آمریکا برخوردار بوده ­است و خروج «اکسان موبیل» از این کنسرسیوم به ­معنای پایان دادن به حضور ۲۵ ساله این شرکت در کنسرسیوم «آذری – چراغ – گونشلی» خواهدبود.

شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان (سوکار)، بریتیش پترولیوم، شورون، اکسان موبیل، استات اویل، ایتوچی، اینپکس، ترک پترول از سهام­داران طرح توسعه میادین نفتی« آذری – چراغ – گونشلی» هستند. در سال ۱۹۹۴، شرکت اکسان موبیل، یکی از پنج شرکت آمریکایی بود که در پایه­ گذاری این کنسرسیوم در جمهوری آذربایجان برای بهره ­برداری از حوزه­ های نفتی خزر مشارکت کردند. در قراردادی که در سال ۱۹۹۴ منعقد شد علاوه بر بی پی و اکسان، شرکتهای «آموکو»، «یونوکال»، «پنزوی» و «مک درمو» حضور داشتند. دولت­های غربی با این برداشت که این طرح به کاهش وابستگی اروپا به انرژی روسیه کمک خواهدکرد، به ­طور جدی از آن حمایت کردند، اما بعدها به­علت تحقق نیافتن پیش­بینی­ها درباره میزان ذخایر میدان­های نفتی تازه کشف­شده در این منطقه، امیدواری به آنها نیز کاهش یافت و در دوره ­های بعد، شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان (سوکار) توانست سهام بیشتری در طرح­های انرژی این منطقه به ­دست ­آورد.

پس از تصمیم اکسان موبیل، شرکت نفتی شورون Chevron آمریکا نیز، تصمیم به ترک جمهوری آذربایجان گرفته­ است. شرکت شورون آمریکا برنامه­ ریزی کرده­ است، سهم خود در کنسرسیوم بین المللی توسعه بزرگ­ترین میادین نفتی «آذری-چراغ-گونشلی» جمهوری آذربایجان در دریای خزر را بفروشد. شرکت شورون اعلام کرد در صدد فروش سهم 9.6 درصدی خود در طرح توسعه میادین نفتی «آذری- چراغ -گونشلی» است.

به­ این ترتیب شرکت­های آمریکایی پس از ۲۵ سال فعالیت در جمهوری آذربایجان، این کشور را ترک می­ کنند. در قرارداد توسعه این میادین نفتی جمهوری آذربایجان، پنج شرکت آمریکایی فعال بودند که سه شرکت پیشتر سهم خود را فروخته و جمهوری آذربایجان را ترک کرده­ بودند.

روزنامه «ینی مساوات» در این رابطه نوشت: «خروج شرکت­های نفتی «اکسان موبیل» و «شِورون» از جمهوری آذربایجان به­ معنای تغییر سیاست آمریکا در قبال باکو نیست. این روزنامه نوشت: «پس از خروج موسسه ملی دموکراسی NDI و آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده USAID از جمهوری آذربایجان، علل خروج شرکت­های نفتی اکسان موبیل و شورون که آخرین شرکت­های باقی­مانده در کنسرسیوم نفتی فعال در جمهوری آذربایجان هستند، به­ طور گسترده در محافل سیاسی بحث ­برانگیز شده ­است. بسیاری فکر می ­کنند در سیاست آمریکا در جمهوری آذربایجان تغییرات اساسی روی می­ دهد و واشینگتن برای تاثیرگذاری بر روندهای سیاسی در جمهوری آذربایجان گام­های مشخصی را برمی دارد. گفته می­ شود که یک سال قبل علی حسن ­اف، دستیار رییس­ جمهوری آذربایجان درباره وجود تهدیدهای خارجی علیه جمهوری آذربایجان سخن گفته بود. این سوال مطرح شده­است که آیا خروج شرکت­های نفتی اکسان موبیل و شورون از جمهوری آذربایجان نیز با این تهدیدها مرتبط است؟

«الچین میرزابیگلو»، کارشناس سیاسی می­ گوید: «اگرچه جمهوری آذربایجان کشوری کوچک است، اما در فرآیندهای جهانی نقش مهمی بازی می­ کند. هدف اصلی جمهوری آذربایجان در حوزه انرژی، تامین امنیت انرژی اروپاست. از سوی دیگر، شاهد این هستیم که شرکت بی­پی فعالیت بیشتری در بخش نفت و گاز جمهوری آذربایجان نشان می ­دهد. اگرچه بی­پی شرکتی انگلیسی است، اما در آمریکا نیز دارایی­های زیادی دارد و از طرف محافل سیاسی آمریکا حمایت می­شود. شاید شرکت­های اکسان موبیل و شورون با این پیش­ بینی که قادر به رقابت با بی­پی در جمهوری آذربایجان نخواهند بود، تصمیم به خروج از جمهوی آذربایجان گرفته باشند. »

این کارشناس سیاسی گفت:«خروج شرکت­های نفتی اکسان موبیل و شورون از جمهوری آذربایجان را نیز نباید در چارچوب مناسبات دوجانبه آمریکا با جمهوری آذربایجان تحلیل کرد. وقایع اخیر، نامه­های ترامپ به الهام علی اف و تماس­های سیاسی بعدی و سفر جان بولتون، مشاور امنیت ملی رییس جمهوری آمریکا به باکو و سخنانی که پس از این سفر بیان کرد، نشان می ­دهد که هیچ اختلافی میان آمریکا و جمهوری آذربایجان وجود ندارد.»