تدریس «نظریه ژانر و نظریه پسااستعماری» در مدرسه ملی سینما

به گزارش بولتن نیوز،در ادامه کلاس‌های دوره عالی «مطالعات فیلم: نظریه، نقد و تحلیل» که توسط مدرسه ملی سینمای ایران برگزار می‌شود، کلاس «نظریه ژانر و نظریه پسااستعماری» در دو جلسه در روز‌های چهارشنبه ۳۰ آبان ماه و پنجشنبه اول آذرماه برگزار شد.

مدرس این دوره وحیدالله موسوی بود که ابتدا به طرح مباحثی، چون اهداف نظریه‌پردازان عرصه ژانر در سینما و ضرورت وجود نظام ژانری در سینما بر اساس دیدگاه نظریه‌پردازان مطرح سینمای جهان پرداخت.

وی در کنار بررسی چالش‌های مطالعات ژانر در سینما به نقل قولی از آلن ویلیامز اشاره کرد که می‌گوید «شاید مهمترین مشکل نظریه ژانر یا نقد ژانر در حوزه سینما خود واژه ژانر است.»

نگاهی اجمالی به مسئله ژانر در ادبیات و نقد این موضوع که برخی افراد ژانر‌های ادبی را به سینما تعمیم می‌دهند از دیگر سرفصل‌های این دوره بود.

تعاریف ژانر، شکل‌گیری ژانرها، ابعاد زیبایی‌شناسی و کارکرد‌های ژانر، چرخه‌ها و زیرژانر‌ها نیز در این دوره که در دو جلسه چهار ساعته تشکیل شد، تدریس شد.

از مهمترین بخش‌های دوره می‌توان نگاهی انتقادی به چند نظریه ژانری دانست که در آن نظریه شمایل‌نگاری، نظریه تکامل ژانری، نظریه پیشنهادی نیل و ... مورد نقد قرار گرفت.

موسوی در بخشی دیگر از طرح درس خود که بخشی از آن مبتنی بر نظریات وی بود به مسئله ساحت‌های ژانری پرداخت که دولت، صنعت فیلم، تماشاگران و منتقدان در این ساحت‌ها تعریف شدند.

اجتماع فلکی ژانری از سرفصل‌های مطرح شده بود. در این بخش گفته شد که مخاطبانی که تمایل دارند لذت‌های مشابه ژانری را تجربه کنند مانند صور فلکی در آسمان، اجتماعی خیالی را شکل می‌دهند و به طور غیرمستقیم با دیدن فیلم‌های ژانری محبوبشان با سایر اعضای این اجتماع گسترده‌تر ژانری تماس برقرار می‌کنند و به گزینش دست می‌زنند. ژانر‌ها به عنوان عامل اولیه یکپارچگی یک اجتماع فلکی عمل می‌کنند و حس حضور در یک اجتماع واحد را به هواداران منتقل می‌کنند.

فصل مهمی از این دوره به نظریه پسااستعماری اختصاص داشت که با طرح مباحث بنیادین در موضوع پسااستعمار و حیطه‌های آن، نظریه پسااستعماری در سینما به بحث گذاشته شد.

با نگاهی به نظریه‌های ادوارد سعید و هومی بابا، رابطه دینامیک تاریخی بین سینما و امپریالیزم نیز به بحث گذاشته شد.

مطالعه موردی سینمای ایلیا سلیمان فیلمساز فلسطینی در فیلم‌های «ناپدید شدن»، «دست خدا» و «زمان باقی مانده» و نمایش بخش‌هایی از فیلم «دست خدا» پایان بخش این دوره بود.

آلن ویلیامز، آندره بازن، ریک آلتمن، شاتز، بری کیث گرانت، فرانچسکو کاسه تی، استیو نیل، بوردول، تامسون، جف کینگ، اِروین پانوفسکی، اندرو تودور، لوی استروس و... از جمله نظریه‌پردازانی بودند که در این دوره نظریه‌های آن‌ها در موضوع ژانر مطرح و تحلیل شد.

نقد و تحلیل مسئله ژانر در سینمای ایران و وضعیت فعلی ژانر‌ها در سینمای ایران نیز به طور اجمالی در دوره «نظریه ژانر و نظریه پسااستعماری» به بحث گذاشته شد.

دوره عالی «مطالعات فیلم: نظریه، نقد و تحلیل» مدرسه ملی سینما در ادامه راه خود به سرفصل نشانه‌شناسی سینما در قالب رویکرد‌های اجتماعی –فرهنگی و سنت فرانسه می‌پردازد.