تبعات قتل خاشقچی برای ولیعهد سعودی همچنان ادامه دارد

به گزارش بولتن نیوز، خاشقچی روزنامه نگار ناراضی سعودی دوم اکتبر (10 مهر) بعد از مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد. رژیم سعودی بعد از 18 روز سکوت و تکذیب بالاخره تحت فشارهای جامعه جهانی تایید کرد که او در کنسولگری این کشور به قتل رسیده است.
ریاض در عین حال با متهم کردن شماری از نیروهای اطلاعاتی این کشور به دخالت در ترور خاشقچی، تلاش کرد تا ولیعهد این کشور را از اتهام صدور دستور حذف این روزنامه نگار مخالف برهاند.
با وجودی که گزارش های متعدد اطلاعاتی و امنیتی از جمله گزارشی که سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا ( سیا ) تهیه کرده بود، نشان داد که 'محمد بن سلمان' شخصا صدور دستور قتل خاشقچی را صادر کرده، اما 'دونالد ترامپ' که دارای ارتباطات مالی شخصی با دولت سعودی به ویژه ولیعهد این رژیم است، تلاش وسیعی را برای غیر دقیق نشان دادن این گزارش ها به کار گرفته است .
اگر چه فشار سازمان ها و کشورهای مختلف جهان تاکنون به اقدام عملی موثری علیه رژیم حاکم بر ریاض منجر نشده، اما افکار عمومی جهان با دنبال کردن موضوع، واکنش های به موقع و مناسبی به تحرکاتی نشان داده که این روزها برای مبری کردن دامن مقامات سعودی از این جنایت انجام می شود.

** عوامفریبی
همزمان با فشارهای خارجی نارضایتی های داخلی هم درعربستان به دلیل دخالت مقامات عالی رتبه این کشور در قتل مخالفان بالا گرفت به نحوی که رژیم ناچار به دادن امتیازاتی به شهروندان و خاندان حاکم بر این کشور شد.
در چارچوب این سیاست 'سلمان بن عبدالعزیز' شاه سعودی شروع به انجام سفرهای استانی به مناطق مختلف عربستان کرد و در جریان این سفرها علاوه بر وعده انجام طرحهای عمرانی و زیرساختی، دستور داد تا تمامی زندانیان بدهکار حقوقی از زندان آزاد شوند.
در کنار این اقدام، برگزاری دیدارهای مختلف با سطوح مختلف جامعه به ویژه گروههای مرجع به عنوان بخش دیگری از اقدامات رژیم سعودی در دستور قرار گرفت .
سرکشی به بیمارستان ها، دیدار با مجروحین جنگ یمن و گرفتن عکس های یادگاری به بخش مهمی از فعالیت های این روزهای شاه و ولیعهد سعودی تبدیل شده است .
در اقدامی که خیلی ها آن را یک نمایش مضحک خواندند، بن سلمان با تعدادی از کودکان خردسال دیدار کرد تا شاید عکس ها و ویدئوهای این جلسه بتواند دید جهانیان را قدری تلطیف کرده و تصور آنان از یک حاکم خونریز را تغییر دهد، با این وجود رسانه های دولتی سعی کردند آن را اقدامی تاریخی بخوانند.
این فعالیت ها با استفاده از دستگاه عریض و طویل تبلیغاتی سعودی ها در قالب خبر ، عکس ، فیلم و کلیپ در حساب های کاربری متعددی که از سوی دولت این کشور مدیریت می شود ، تلاش دارد تا چهره مخدوش شده کشور و شخص بن سلمان را حداقل در منظر داخلی ترمیم کند.
رژیم به حدی تحت فشار است که حتی اجازه داد 'احمد بن عبدالعزیز' که از او به عنوان جدی ترین گزینه پادشاهی بعد از ملک سلمان نام برده می شود از تبعید خود خواسته در لندن به کشور بازگردد، بدون اینکه بازداشت شود.
این اتفاق در حالی افتاد که برخی منابع داخل خاندان سلطنتی فاش کردند که بن سلمان قصد داشت عموی خود را قبل از خاشقچی دستگیر یا به قتل برساند.

** واکنش های اعتراض آمیز
پنجشنبه گذشته دربار پادشاهی سعودی در بیانیه ای اعلام کرد که ولیعهد این کشور به ابوظبی سفر کرده و با 'محمد بن زاید آل نهیان' همتای اماراتی خود دیدار داشته است .
بیانیه افزود: این سفر بنا به توصیه و دستور ملک سلمان انجام شده و بر اساس این دستور قرار است بن سلمان به چند کشور عربی دیگر هم سفر کند. گرچه این بیانیه به کشورهای مقصد اشاره ای نکرده، اما برخی منابع خبری منطقه گفتند که قرار است بحرین ، تونس ، الجزایر ، مصر و موریتانی، مقصد سفرهای وی باشد .
انتشار این خبر موجب بروز اعتراض های مردمی گسترده و مخالفات برخی مقامات و نمایندگان مجلس در کشورهایی شد که قرار است بن سلمان به آنها سفر کند.
کاربران کشورهای عربی با انتقاد از اقدامات ولیعهد سعودی از جمله تداوم جنگ یمن ، حمله ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان به غیرنظامیان یمنی و تحریم مردم آن ، قتل خاشقچی روزنامه نگار منتقد خاندان سعودی و تلاش برای عادی سازی روابط ریاض با اسرائیل به سفر وی واکنش منفی نشان دادند.
معترضان در فضای مجازی از بن سلمان بعنوان 'صاحب اره' یاد می کنند و هشتگ هایی همانند #لا_اهلا_ولا_سهلا و #زیارة_المنشار_عار (دیدار اره ننگ است) را دنبال می کنند.
یکی از کاربران در توییتر خود نوشت: از الجزایر به بن سلمان: اره را در ریاض بگذار.
کاربر دیگری از تونس نیز در توییتی نوشت: این برای تونس ننگ است که بخواهد قاتل کودکان یمنی را رو سفید کند.
آنها همچنین معتقدند که سفر بن سلمان به کشورهای عربی تلاش برای پاک کردن صفحه سیاه سابقه خود از اقداماتی همانند قتل خاشقچی است.
** تونس
'عماد الدائمی' از اعضای 'جنبش اراده تونس' در مجلس با نصب پلاکاردی که بر روی آن نوشته شده بود 'لا اهلا و لا سهلا بالقاتل بن سلمان' به تصمیم ولیعهد سعودی برای سفر به این کشور اعتراض و اعلام کرد که بن سلمان قاتل، جایی در کشور ما ندارد، به او نه سلام و نه خوشامد می گوییم.
او که عضو کمیته امنیتی و دفاعی مجلس تونس هم هست شنبه گذشته در نشست رسمی مجلس با نصب این تابلو، اعتراض خود را به سفر بن سلمان اعلام کرد .
نماینده تونسی با اشاره به دخالت بن سلمان در ربودن و قتل خاشقچی اعلام کرد : به نام خود، شمار زیادی از نمایندگان و جمع کثیری از مردم تونس مخالفت خود را با سفر قاتل روزنامه نگار منتقد اعلام می کنم .
هیات ملی تونسی 'حمایت از مقاومت عربی و ضد عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی' هم از مردم تونس خواست تا به مخالفت با سفر بن سلمان به این کشور ادامه داده و در اعلامیه هایی خود در ضدیت با سفر وی به این کشور، ولیعهد عربستان را قاتل مردم یمن، فلسطین، سوریه، لیبی و همدست رژیم صهیونیستی و مخالف آزادی بیان معرفی کرد.
'بشیر الرویسی' دبیر کل حزب 'الوحده' تونس هم با اشاره به این مطلب که همه جنایت های آل سعود برای مردم دنیا آشکار شده است، گفت: چهره نظام سعودی به خاطر جنایت های فراوانش مخدوش شده است.
الرویسی افزود: مردم تونس شاهد مشکلات و دردهای مردم یمن هستند که نتیجه حملات عربستان به آن است. سیاستمداران و اصحاب فرهنگ در تونس نیز با حمایت از خواست های مردم یمن، جنایت های سعودی ها را در این کشور محکوم می کنند.
وی تصریح کرد: ما برای خدمت به امت اسلامی و در راس آن تحقق وحدت، مبارزه می کنیم.
وی همچنین درباره مخالفت مردم، اتحادیه های صنفی و سیاستمداران تونسی با سفر قریب الوقوع بن سلمان ولیعهد سعودی به این کشور شمال آفریقا گفت: مردم به طور عمومی و اتحادیه های صنفی شامل اتحادیه کل مشاغل تونس و به ویژه ما با این دیدار مخالف هستیم؛ زیرا جنایت های سعودی زیاد و متعدد است و هر روز جنایت تازه ای از آنها می شنویم که جدیدترین آن قتل خاشقچی روزنامه نگار سعودی بود.
وی افزود: ما از خاشقچی دفاع نمی کنیم، اما می گوییم که قتل هر فردی با این درجه از وحشی گری، امری محکوم است. چهره آل سعود نه تنها در میان سیاستمداران و نخبگان، بلکه در میان عامه مردم نیز مخدوش شده است.
اتحادیه روزنامه نگاران تونس هم جمعه گذشته در نامه ای سر گشاده برای 'الباجی قاید السبسی' رئیس جمهوری این کشور، بن سلمان ولیعهد سعودی را دشمن آزادی بیان و خطری برای صلح و امنیت در منطقه و جهان دانست و موافقت با دیدار او از تونس را شدیدا محکوم کرد.
در این نامه آمده است، دست بن سلمان و نظام حاکم بر عربستان به خون افراد زیادی آلوده است، آن ها در جنایت های هولناک ضد حقوق بشری دست دارند که شاید آخرین جنایت آن ها، قتل خاشقچی روزنامه نگار منتقد عربستانی باشد و بر اساس گزارش های بین المللی خود بن سلمان در این جنایت هولناک دست داشته است .
گروهی از وکلای دادگستری تونسی هم مخالفت خود را با این دیدار اعلام و تاکید کردند که برای جلوگیری از ورود او شکایتی در دادگاه مطرح می کنند.
گروه تونسی '50 وکیل ' که در حوزه دفاع از آزادی ها و مقابله با انحراف مسئولان دولتی فعالیت می کند، اعلام کرد که بنا بر درخواست شماری از روزنامه نگاران و وکلای دادگستری تونس، با طرح شکایتی در دادگاه های این کشور، خواستار جلوگیری از ورود ولیعهد عربستان به تونس می شود.
'نزار بوجلال' هماهنگ کننده کل این گروه گفت: بن سلمان مسئول کشته شدن خاشقچی است و نباید به او اجازه ورود به خاک تونس داده شود.
** الجزایر
با وجودی که مقام های سعودی و الجزایر تاکنون به صورت رسمی خبر دیدار بن سلمان از الجزیره را تایید نکرده اند، اما کارشناسان و مردم این کشور پیشاپیش اعتراض خود را به این سفر اختمالی اعلام کرده اند.
خانم 'حده حزام' مدیر مسئول روزنامه 'الفجر' الجزایر در پی انتشار اخبار غیر رسمی مبنی بر دیدار بن سلمان از الجزایر تاکید کرد که مردم ما علاقه ای به استقبال از او ندارند، زیرا استقبال از بن سلمان به معنای تایید کردن کارها و سیاست های او و شریک جرم هایش شدن است.
حزام افزود: دستان بن سلمان به خون خاشقچی و خون کودکان یمن که هر روز به وسیله بمب های سعودی کشته می شوند، آلوده است . این حق الجزایری ها است که با دیدار بن سلمان از کشورشان با چنین پیشینه ای مخالفت کنند.
'عبدالرزاق مقری' رئیس 'جنبش جامعه صلح' (حمس) الجزایر هم در واکنش به انتشار خبر دیدار بن سلمان ولیعهد سعودی از این کشور گفت: بن سلمان مسئول کشتار کودکان یمن و زندانی شدن بسیاری از روشنفکران عربستانی است و الجزایری ها از آمدن او به کشورشان استقبال نمی کنند.
وی تاکید کرد: دیدار بن سلمان به وجهه و حاکمیت الجزایر و اصول انقلاب آن آسیب وارد می کند، او می خواهد الجزایر را با دلارهای سعودی بخرد، آمدن او به کشور ما در این شرایط سخت به نفع ما نیست.
** مصر
در حالی تصور می شد سفر بن سلمان به مصر به دلیل حاکمیت ژنرال 'عبدالفتاح السیسی' و همپیمانی وی با سعودی ها با واکنش های منفی کمتری مواجه شود، اما علاوه بر ابراز انزجار گروههای مختلف مردمی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی ، اصناف مختلف این کشور هم به این سفر اعتراض کردند.
در همین ارتباط بیش از 100 روزنامه نگار مصری با امضای طوماری، مخالفت خود را با دیدار ولیعهد سعودی از کشورشان اعلام کردند.
روزنامه نگاران امضا کننده این طومار اعلام کردند که به دلایل انسانی، حرفه ای ، سندیکایی و ملی، مخالف دیدار بن سلمان از قاهره هستند.
این روزنامه نگاران افزودند: نظام حاکم بر عربستان برای ارزش های انسانی و از جمله حق زندگی برای شهروندان عربستانی و مصری اهمیتی قائل نیست و به آن بی توجه است.
این روزنامه نگاران مصری در ادامه تاکید کردند که قانون بر عربستان حاکم نیست ، این کشور دستگاه قضایی مستقل و مورد اعتمادی که بتواند عدالت را اجرا کند، ندارد و نظام حاکم برآن پشت نقاب اسلام و دین پنهان می شود و حقوق و آزادی ها را نقض می کند و دین را دستمایه ای برای سیاست های ضد حقوق بشری خود قرار می دهد و با حمایت نظام های مستبد و فاسد تشویق به نقض حقوق اولیه انسان ها می کند.
روزنامه نگاران مصری امضا کننده این طومار، یکی دیگر از دلایل مخالفتشان با دیدار بن سلمان از قاهره را قتل خاشقچی روزنامه نگار منتقد عربستانی در کنسولگری این کشور در استانبول دانستند و تاکید کردند که این جنایتی آشکار و تمام عیار بود که نظام حاکم بر عربستان مرتکب آن شد.

** احتمال بازداشت
بن سلمان برای اینکه حضور او در مجامع جهانی به چشم بیاید، در اقدامی که سابقه نداشته، تصمیم گرفت نمایندگی کشورش در اجلاس امسال سران گروه 20 در آرژانتین را برعهده بگیرد.
آرژانتین در روزهای 30 نوامبر (9 آذر ماه) و اول دسامبر (10 آذر ماه) میزبان اجلاس گروه 20 خواهد بود و نام بن سلمان هنوز در فهرست میهمانان قرار دارد، هر چند هنوز هم ممکن است وی برای حضور در این نشست تجدیدنظر کند، زیرا خطراتی که وی را تهدید می کند، تنها سیاسی و دیپلماتیک نیست.
برخی گزارش ها حاکیست که احتمال دستگیری وی در این نشست جهانی می رود، چون او ریاست کشورش را برعهده ندارد و به همین دلیل از مصونیت دیپلماتیک برخوردار نیست .
روزنامه 'گاردین' در این ارتباط نوشت : 'سارا لیا واتسون' رئیس بخش خاورمیانه ای گروه دیده بان حقوق بشر می گوید که خطر جدی در مورد طرح شکایت از بن سلمان وجود دارد و از آنجا که وی ریاست هیات کشورش را برعهده ندارد، از مزایای مصونیت برخوردار نیست.
واتسون ابراز امیدواری کرد که هنوز افراد شجاعی وجود داشته باشند که به بن سلمان توصیه کنند که ممکن است حضور در این نشست به نفع شخص وی نباشد.
وی افزود: هرکس که با بن سلمان روبه رو می شود، باید فهرستی از پرسش هایی به همراه داشته باشد که مردم مایل به دانستن پاسخ هایش هستند.
به نوشته گاردین؛ آمریکا ، انگلیس و فرانسه از ادامه فروش اسلحه به ریاض به رغم کشتار در یمن و بروز و ظهور شدیدترین گرسنگی و قحطی جهان که عربستان مسئول اصلی آن است، خشنود بوده اند و حتی پس از اعتراض بین المللی به قتل خاشقچی نویسنده روزنامه 'واشنگتن پست'، معامله های چند میلیارد دلاری تسلیحاتی بدون وقفه و خلل، ادامه یافته است.
با این حال از دید بیشتر سران کشورهای عضو گروه 20، حضور در عکس گروهی با بن سلمان در نشست آرژانتین، کابوس سیاسی خواهد بود.
'بروس ریدل' مقام پیشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و عضو بلندپایه کنونی موسسه 'بروکینگز' گفت: ما ولیعهدی داریم که قضیه قتل خاشقچی تنها بخشی از سیاست های بی شرمانه و خطرناک وی در منطقه خاورمیانه، یمن، لبنان و نقاط دیگر است. در یمن میلیون ها تن در معرض خطر قرار دارند و آیا سران جامعه جهانی قصد دارند نسبت به این وضع، واکنش نشان دهند.
ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در چند روز گذشته با انتشار یکی از قابل توجه ترین بیانیه های سیاست خارجی در تاریخ ریاست جمهوری این کشور که نشانه های تعجب و سخنان نادرست در سراسر آن پراکنده بود، نشان داد که هیچ یک از این حوادث، وی را متاثر و متوقف نمی کند.
گاردین در این ارتباط نوشت: می توان پیش بینی کرد که 'رجب طیب اردوغان' رئیس جمهوری ترکیه که قرار است در نشست 'بوینس آیرس' حضور یابد، از آن به عنوان سکویی برای تقاضای رسیدگی به قتل خاشقچی بهره برداری کند. حزب 'عدالت و توسعه' اردوغان نیز بیانیه ترامپ را در حمایت از بن سلمان، خنده آور و مضحک توصیف کرده است.
اما احتمال دارد 'آنگلا مرکل' صدراعظم آلمان که قبلا نیز فروش تسلیحاتی (بسیار محدود) کشورش را به عربستان قطع و برای 18 شهروند سعودی مظنون به دست داشتن در این قتل، تحریم سفر به کشورهای اروپایی وضع کرده، کاملا خود را از ولیعهد سعودی دور نگه دارد.
اما این معضل برای 'ترزا می' نخست وزیر انگلیس و 'امانوئل مکرون' رئیس جمهوری فرانسه عمیق تر است، زیرا دولت های آنها هنوز به فروش تسلیحات به سعودی ها ادامه می دهند که در جنگ یمن از آن استفاده می شود و با توجه به این موضوع که هر دو از محبوبیت اندکی در کشورهایشان برخوردار هستند، مطابقت این فروش ها با اصول اخلاقی ، برخورد آنها با بن سلمان در این نشست بشدت در کانون و مرکز توجه قرار می گیرد.
لندن در صدد کسب حمایت در شورای امنیت سازمان ملل متحد به منظور تدوین و ارائه پیش نویس قطعنامه برقراری آتش بس انساندوستانه و از سرگیری عرضه مواد غذایی و تدارکات دارویی در یمن است و بن سلمان و متحدانش قصد دارند برای متوقف کردن این امر تلاش کنند.
بن سلمان به صورت فرضی ممکن است با تهدید حقوقی بر اساس دکترین حوزه قضایی جهانی روبه رو شود که به دادستان ها امکان می دهد در هر کشوری درخواست بازداشت افراد مظنون به ارتکاب جرایم بزرگ مانند نسل کشی، شکنجه و اعدام های بدون محاکمه را بدون توجه به مکان وقوع جرم می دهد.
تاکنون سه پرونده از این گونه درباره جنگ داخلی اسپانیا، نسل کشی ارمنی ها و فلسطین، در آرژانتین گشوده شده است. هر چند گروه های حقوق بشری در بوینس آیرس گفته اند که قصدی برای درخواست بازداشت بن سلمان ندارند. اما حقوقدانان ممکن است وی را در دادگاه اروپایی متهم کرده و سپس خواستار بازداشت وی از طریق 'اینترپل' (پلیس بین الملل) در بوینس آیرس شوند.