امام موسی صدر منادی وحدت و مخالف طایفه گرایی بود

به گزارش بولتن نیوز، گفت و گو با بقرادونی که سال ها عضو و رئیس حزب مسیحی «الکتائب» بود، به مناسبت چهلمین سالگرد ربوده شدن صدر و دو تن از همراهانش صورت گرفت.
صدر بنیانگذار و رئیس وقت مجلس اعلای اسلامی شیعیان و رهبر وقت جنبش امل لبنان، در روز 31 اوت 1978 (9 شهریور 1357) به همراه شیخ «محمد یعقوب» از علمای لبنان و «عباس بدرالدین» روزنامه نگار، در جریان دیداری رسمی از لیبی که به دعوت «معمر قذافی» رهبر وقت آن کشور صورت گرفت، ربوده و ناپدید شد و تاکنون از سرنوشت آنها اطلاع دقیقی در دست نیست.
وی در لبنان بیش از هر چیز به دلیل نقش آفرینی در شکل دادن به هسته های اصلی مقاومت در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی و همزیستی مسالمت آمیز بین پیروان ادیان شناخته می شود.

*کاریزمای صدر
بقرادونی در پاسخ به این پرسش که راز محبوبیت امام موسی صدر در میان همه طوایف لبنانی چه بود، گفت: وی فقط محبوب نبود. او دارای ظاهر و شخصیت باطنی سحرآمیزی بود. خداوند به او قامتی بلند و رعنا داده بود و چشمانی آبی داشت که می درخشید، که این ها واقعا تمام معانی یک شخص ساحر زیبا را به ذهن متبادر می کنند. ایشان از حافظه ای بسیار قوی و هوشی بالا برخوردار بود و فرهنگی غنی داشت و اندیشه ای بلند از نظر فکری، فرهنگی و دینی.
وی افزود: سید با جمع این ظاهر و باطن از خود یک رهبر ساخت؛ بنابراین می توان گفت که او یک رهبر به دنیا آمد و به سرعت توانست به جایگاه های مهمی دست یابد و تاثیر زیادی نه تنها روی طایفه خود، بلکه بر کل کشور بگذارد.

*دغدغه های سه گانه
سیاستمدار مسیحی لبنان وحدت ملی، همزیستی مشترک و توجه به محرومان را سه موضوع مورد تمرکز امام موسی صدر عنوان کرد.
بقرادونی افزود: وحدت ملی، موضوعی بود که او از دریچه مفهوم همزیستی مشترک روی آن تمرکز داشت. برای اثبات این مساله، صدر تنها کسی بود که وارد کلیسا شد و در آنجا عبادت و سخنرانی کرد؛ این یکی از نشانه های ندای وحدت ملی او بود.
وی با نقل خاطره ای از وی ادامه داد: زمانی که سید جنبش محرومین را راه انداخت، ما یک گروه بودیم که گرد او جمع شدیم و من یکی از آنان بودم. او اصرار داشت که کار در این جنبش و حرکت به صورت گسترده باشد و آمادگی خود را برای راه اندازی این حرکت به یک شرط منوط کرد و آن اینکه موسسان این حرکت هم از میان مسلمانان باشند و هم مسیحیان. می گفت که مسیحیان باید پیش از مسلمانان پیش قدم شوند تا راه اندازی این حرکت را اعلام کند و روی این ایده پافشاری می کرد. این مساله در چارچوب همان مفهوم وحدت ملی و همزیستی مشترک بود.

*مبارزه با محرومیت
بقرادونی در ادامه گفت و گو با ایرنا درباره دستاوردهای امام موسی صدر در زمینه مبارزه با محرومیت گفت: سید توانست نشان دهد که این محرومیت فقط محرومیت یک طایفه نیست. محرومیتی نیست که تنها مرتبط با شیعیان یا دروزی ها یا غیر از آنها باشد، بلکه محرومیت در کل طایفه ها وجود دارد. از نظر امام، محرومیت در سطح ملی بود. ایشان نخستین کسی بود که گفت باید در این راه رشد داشته باشیم.
سیاستمدار مسیحی لبنان یادآور شد: صدر دو کلمه گفت که بعدها در توافق طائف وارد شد. نخست میهن لبنانی؛ یعنی او از میهن نهایی و سراسری حرف می زند، به معنای اینکه لبنان، کشور همه است. دوم، توسعه و رشد متوازن برای مبارزه و مقابله با محرومیت بود و اینکه توسعه و رشد نباید صورت گیرد مگر بر اساس حجمی مساوی و برابر با حجم محرومیت.
وی افزود: سید موسی از بازسازی نمی گفت، بلکه از رشد و توسعه صحبت می کرد. اما پس از توافق طائف ما با سیاست های خود به سمت بازسازی رفتیم و نه رشد و توسعه. از نظر امام، رشد و توسعه اساس قرار داشت و آن انسان بود. یعنی توسعه بدون انسانیت، هرگز. برای آنکه انسان بتواند به توسعه دست یابد، باید رشد کند و برنامه هایی برای رشد داشته باشد. در پله بعدی، باید بر روی انسان و انسانیت تمرکز داشت و نه روی پول؛ چرا که پول رشد نمی آورد، بلکه فقط پروژه سازی می کند.

*آموزش و پرورش
بقرادونی با اشاره نگاه امام موسی صدر به مقوله آموزش و تربیت، خاطرنشان کرد: او همیشه بر ضرورت ریشه کنی بی سوادی و آموزش رایگان تا سطح متوسطه تاکید داشت. همچنین اهمیت زیادی به دانشگاه لبنان می داد. همه این توجهات و اهتمام ورزی، در چارچوب خدمت به انسان و انسانیت بود و نه برای دستیابی به مال و ثروت.

*انتقاد از طایفه گرایی
شاید بتوان گفت که یکی از مهم ترین شعارهای امام موسی صدر این بود که «طایفه ها در لبنان نعمت، ولی طایفه گرایی نقمت و بلاست.»
بقرادونی در تفسیر این شعار گفت: از نظر سید موسی، وجود طایفه ها از این جهت نعمت بود که آنها تعدد و تنوع فکری و دموکراتیک را پدید می آورند و معمولا جوامعی که منحصر به یک فکر می شوند، تبدیل به جوامع غیر دموکراتیک می شوند چرا که خالی از تعدد اندیشه ها هستند و وجود تعدد و تنوع، به آزادی بیشتر اجازه می دهد.
وی ادامه داد: صدر، از این رو طایفه گرایی را نقمت و بلا می دید که این وضعیت به نوعی تبدیل به سلطه جویی به جای آزادی می شود. طایفه ای در پی غلبه بر طایفه دیگر است و این امر خطر جنگ، طغیانگری و استبداد را افزایش می دهد. امام، توانایی خیره کننده ای در ساده کردن امور پیچیده داشت، بر خلاف بسیاری از سیاستمداران در کشور ما.

*مقاومت
امام موسی صدر از نخستین بنیانگذاران اندیشه و عمل مقاومت در لبنان به شمار می آید. او از نخستین کسانی بود که خطر رژیم صهیونیستی را درک کرد.
از بقرادونی درباره نقش و جایگاه امام صدر در پی ریزی مقاومت لبنان پرسیدیم و او در پاسخ گفت: بدون شک وی نخستین کسی بود که جمله «اسرائیل، شر مطلق است» را به کار برد و از نخستین کسانی بود که مقاومت را چه از نظر فکری و چه عملی در لبنان پایه گذاری کرد و به صورت عملی دشمن را چالش کشید و با آن روبرو شد.
وی افزود: سید، نه تنها از خطر اسرائیل سخن می گفت، بلکه با اشاره به خطرات گوناگون اسرائیل، خانه خود در منطقه «الحازمیه» (در شرق بیروت) را به مرکز نشست ها، دیدارها و پذیرایی از مردم تبدیل کرده بود.
سیاستمدار مسیحی لبنان خاطرنشان کرد: وی همواره می گفت که اسرائیل در تضاد با بافت لبنان و خطری حقیقی برای همزیستی در لبنان است. او اسراییل را از اساس، تجاوزکار می دانست. اسرائیل آب های لبنان را هدف داشت و نشانه آن راه اندازی اولین جنگ علیه لبنان با نام «عملیات اللیطانی» (رودی در جنوب لبنان) بود.
بقرادونی با اشاره به دیدگاه صدر درباره اینکه اسرائیل طرح تسلط بر کل خاورمیانه دارد گفت: این نظر او بعدها روشن شد که صحبت از خاورمیانه جدید به میان آمد. سید موسی، این موضوع را خیلی مفصل شرح می داد؛ حال آنکه همین عبارت را به کار نمی برد و می گفت که اسرائیل به دنبال سیطره بر خاورمیانه و تغییر چهره آن است.