رویکرد سیاست خارجی عربستان از چراغ سبز آمریکا

به گزارش بولتن نیوز، روزنامه گاردین در گزارشی با موضوع نزاع عربستان و کانادا می‌نویسد: «تحلیلگران و مقامات منطقه‌ای بر این باورند که اقدامات ریاض چندان با کانادا مرتبط نیست، بلکه نشانه‌ای به دولت‌های غربی است که نشان می‌دهد هرگونه انتقاد از سیاست‌های داخلی عربستان غیرقابل قبول است.

این اقدامات از سوی عربستان با ابراز نگرانی وزارت امور خارجه کانادا در خصوص بازداشت فعالان جامعه مدنی عربستان و فعالان مدافع حقوق زنان آغاز شد.

در سال‌های گذشته چنین انتقادات علنی‌ای از سوی یک کشور متحد، پشت درهای بسته و بدون شفاف‌سازی حل و فصل می‌شد. اما در حالی که نماینده کانادا در راه بازگشت به خانه است، برای دیپلمات‌های مستقر در ریاض و سایر نقاط جهان عرب این احساس به وجود آمده است که رهبری جدید عربستان خواستار تنظیم قوانین جدید در بازی منطقه‌ای است و محمد بن سلمان، ولیعهد قدرتمند آن حس می‌کند از حمایت کافی برای این اقدام برخوردار است.

قدرت‌نمایی به نگرانی اصلی جانشین ۳۲ ساله تاج‌وتخت عربستان تبدیل شده است. او اکنون متحدانی ناراضی دارد و اقداماتی را شروع کرده که ظاهرا برای پیگیری آن‌ها برنامه‌ای ندارد.

تفکر جدید عربستان این است که از ثروتش سوءاستفاده شده و متحدان او به ویژه باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین آمریکا از این ثروت به درستی استفاده نکرده‌اند.

ورود دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به کاخ سفید اما این مساله را کاملا تغییر داد و موضع رئیس جمهوری آمریکا در خصوص عربستان و به طور کلی در مورد سیاست خارجی، ریاض را آسوده‌خاطر کرد.

دولت ترامپ نه تنها گفت‌وگو درباره حقوق بشر با دوستان و دشمنانش را رد کرد، بلکه به نظر می‌رسد این مساله برای او اهمیت بسیار اندکی داشته باشد.

واکنش آمریکا به این اقدامات عربستان تاکنون صریح نبوده است.

هدر ناوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اظهار کرد، واشنگتن مساله دستگیری فعالان از سوی دولت عربستان را با این کشور مطرح کرده است اما او به طور شفاف بازداشت این افراد از سوی ریاض را محکوم نکرد.

ناوئرت همچنین به مساله تنش‌های اخیر میان دو متحدش یعنی کانادا و عربستان ورود نکرد.

او اظهار کرد: حل این مساله به دولت عربستان و کانادا مربوط است. هر دو طرف باید به طور دیپلماتیک این مساله را با هم حل کنند. ما نمی‌توانیم این کار را برای آنان انجام دهیم. با حضور ترامپ در کاخ سفید، عربستان می‌داند که در مدیریت امور داخلی و سیاست خارجی خود از اختیاری که می‌خواهد، بهره‌مند است و از سوی واشنگتن با چالشی علنی روبه‌رو نیست.

باتلاق دیپلماتیک عربستان در قطر و جنگ ادامه دار در یمن از سوی ترامپ نادیده گرفته شده و حتی جارد کوشنر، داماد و مشاور ترامپ اقدامات عربستان در این خصوص را تحسین می‌کند.

طی دو سال گذشته کوشنر و بن سلمان زمان زیادی را در معیت هم گذرانده‌اند. آنان با هم به غلبه بر برخی از حساس‌ترین مسائل خاورمیانه از جمله روند صلح فلسطینی - اسرائیلی و نفوذ رو به رشد ایران متعهد شده‌اند.

اما این دو مرد که در میان شخصیت‌های سیاسی‌ هم‌ سن و سال خود در جهان، قدرتمندترین هستند، تمایلی به ورود در مسائل یکدیگر ندارند.

کوشنر در دیپلماسی و بینش جهانی نشات گرفته از دیدگاه دخالت در مدیریت داخلی کشورهای دیگر هیچ تجربه و پیش‌زمینه‌ای ندارد. رویکرد بن سلمان نیز ارائه اصلاحات جامع از جمله در زمینه آزادی‌های مدنی است اما در ازای آن هیچ مخالفتی را نمی‌پذیرد.

آزادی‌های سیاسی در عربستان نزدیک به صفر باقی مانده و قدرت حتی در مقایسه با رهبران سابق عربستان نیز بیشتر قطبی‌سازی شده است.

کانادا در این خصوص سهوا به بهانه‌ای برای ارسال پیامی گسترده‌تر تبدیل شد.

فعالان زن به گفت‌وگو با دولت‌های خارجی و خبرنگاران متهم شده‌اند و زمانی که در تلاشند تا در یک کشور تغییراتی ایجاد کنید، این احتمالا اقدامی خرابکارانه تلقی می‌شود.

بسیاری از دستگیرشدگان فعالانی بودند که برای لغو محدودیت رانندگی زنان تلاش می‌کردند اما مسؤولان عربستان به جای آن که اجازه دهند افتخار لغو محدودیت رانندگی از آن فعالان شود، مصمم بود تا آن را همچون هدیه‌ای از مقامات بالا جلوه دهد.

اعتراضات سیاسی در عربستان نوین هنوز یک تابو است که توصیه‌های شدید متحدان این کشور را به دنبال داشته است.

دولت جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا تنها طرفی نبوده که از مخالفان عربستان حمایت کرده اما عربستان در تاختن به کانادا امتیازات کمتری را از دست می‌دهد. تجارت سالانه عربستان و کانادا حدود چهار میلیارد دلار است.

در همین حال ترودو می‌تواند از انتقادات علیه عربستان برای دفاع از خود در برابر قضاوت‌ها در موضوع فروش بیش از ۹۰۰ خودروی زره‌پوش به ریاض استفاده کند.

اینکه عربستان اکنون کدام روی خود را نشان می‌دهد، از درک روشن آن از داشتن مجوز از سوی واشنگتن برای اقدامات خود نشات می‌گیرد. رویکرد اوباما که ناراحتی رهبران سابق عربستان را به دنبال داشت، در زمان ترامپ تکرار نخواهد شد و به نظر می‌رسد که محاسبات ریاض مبنی بر این است که نظر آمریکا مهم است و نظر دیگران اهمیتی ندارد.»