مذاکره یا عدم مذاکره؟ آیا شرایط برای مذاکره مهیاست؟

گروه بین الملل: در پهنه تنشهای سرد بین ایران و آمریکا دیروز آمریکاییها دو پیام خطاب به ایران داشتند. پیام اول سخنان ترامپ بود که وی در کنفرانس خبری مشترک با نخست‌وزیرایتالیا در پاسخ به سوال خبرنگار که«چه‌طور می‌توان تنش‌ها با ایران را کاهش داد»، پاسخ داد: «البته که حاضرم با آنها ملاقات کنم. هروقت که بخواهند.نمی‌دانم آنها آماده باشند. هیچ پیش‌شرطی نداریم.هروقت بخواهند. هم برای آنها خوب است،هم دنیا.ما همه کشورها را تشویق می کنیم ایران را برای توقف همه فعالیت های شرورانه اش تحت فشار قرار بدهند.»

به گزارش بولتن نیوز، چند ساعتی بعد از این سخنان مایک پمپئو وزیرامورخارجه ترامپ در سخنانی با پیش کشیدن پیش شرط برای آغاز مذاکرات با ایران گفت: اگر ایرانی‌ها تعهد نشان بدهند که می توانند تغییرات اساسی در رفتار با مردمانشان داشته باشند، رفتارهای سوء خود را کاهش داده و وارد توافقی واقعی در حوزه منع گسترش تسلیحات هسته‌ای شوند، آنگاه می توان برای گفت وگو آماده شد.
در پی تنشهای بوجود آمده یکی از مهمترین بحثها در خصوص آینده منطقه و حتی جهان مذاکره یا عدم مذاکره ایران و آمریکاست.
دیپلماسی مذاکره هنر و مهارت پیشبرد و ارتقای منافع ملی از طریق مبادلا‌ت مستمر اطلا‌عات و ایجاد ارتباطات پایدار بین دولت‌ها، ملت‌ها و افراد است. برکسی پوشیده نیست که مذاکره دارای التزاماتی است که اگر رعایت نشود منجر به نتیجه نخواهد شد. به اعتقاد دانشمندان علوم سیاست مذاکره دارای چهار اصل 1- قاعده نفی سبیل 2- اصل عزت 3- اصل حاکمیت و اصل مصلحت می باشد.
بدون رعایت اصول بالا و داشتن دورنمای مشخصی از اهداف مذاکره قطعا نمی توان به نتیجه مطلوب رسید. مذاکرات ایران در سالهای اخیر که منجر به توافقی بنام برجام شد نشان داد که ایران همواره از دیپلماسی مذاکره برای پیشبرد منافع ملی از یک سو و ایجاد امنیت پایدار در منطقه و جهان استقبال می کند.
خروج آمریکاییها از اکثر توافقنامه های بین المللی مانند برجام و تنش در روابط اقتصادی و سیاسی با کشورها در دوره ترامپ سبب شده است که جهان امروز به ترامپ و دولت او به عنوان یک فرد ناقض قوانین بین المللی بنگرد. به باور کارشناسان سیاسی درمجموع خروج آمریکا از برجام، به معنای شکست رژیم کنترل و عدم اشاعه هسته‌ای تلقی می‌گردد که علاوه بر تهدید مجدد علیه صلح و امنیت‌ بین‌المللی، موجب کاهش قدرت تصمیم‌گیری و نقش شورای امنیت، کاهش اعتبار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و البته شکست نظام حقوقی- سیاسی و نزاکتی حاکم بر معاهدات و توافقات بین‌المللی به‌ویژه در حوزه معاهدات منع اشاعه و کنترل تسلیحات هسته‌ای در نظام بین‌الملل گردید.
با اشاره به این موضوع کلیدی همواره جمهوری اسلامی ایران از مذاکراتی با دورنمای مشخص و روشن استقبال کرده است. انجام مذاکره صرفا برای مذاکره قطعا راهبردی نیست که ایران در پی آن باشد. امری که ترامپ در دوره حاکمیت خود نشان داده است وی قبل ازاینکه دنبال مذاکره برای رسیدن به توافقی جامع باشد دنبال شوهای سیاسی به نام مذاکره می باشد.
ترامپ با برپایی این شوها و خروج از برجام نشان داد که مذاکره راصرفا برای مذاکره خواسته و از آن به عنوان ابزاری برای تثبیت منافع خود بصورت یکطرفه بهره می گیرد.
یکی دیگر از مشکلات موجود بر سر مذاکره بین ایران و آمریکا شخصیت روان پریش ترامپ می باشد که خود آمریکاییها بارها بر آن تاکید کرده و اعلام کرده اند که ترامپ دارای ثبات شخصیتی و در نتیجه ثبات رفتاری نیست. به باور سیاسیون آمریکا ترامپ امروز قصد دارد هرآنچه اوباما انجام داد را به سخره گرفته و نقض کند. نقض برجام و پیامهای اخیر ترامپ به ایران در راستای همین اصل برائت جستن از رابطه پیشین ایران و آمریکا بود و تاکید دوباره بر این موضوع که آمریکای امروز، امریکای دیروز نیست و هر آنچه اوباما انجام داد دیگر انجام نخواهد گرفت و اقدامات رییس جمهوری پیشین دیگر تکرار نخواهد شد. پس ایران نیاز دارد تا مراقب فضایی باشد که با فضای گذشته متفاوت است. ترامپ حاضر است بابت چالش های ایجاد شده هزینه هایی هم بپردازد. حتی بخشی از همراهان خود را میان جمهوری خواهان از دست بدهد یا مشاورین تیم اطلاعاتی خود را آزرده و کلافه کند. اما آنچه را انجام ندهد که کوچکترین شباهتی به روش دیپلماتیک و منش سیاسی اوباما داشته باشد. به عبارت دیگر به قوانین حاکم برجامعه جهانی پایبند نباشد. عدم پایبندی که باعث بی اعتمادی شدید به خود ترامپ و آمریکای امروز شده است.

همزمان با این مشکلات آمریکای ترامپ نشان داده است که هیچ احترامی برای حاکمیت و عزت کشورها قائل نیست. رفتارهای ترامپ در دیدار با روسای جمهوری کشورها و به سخره گرفتن آنها همه و همه در راستای نقض اصول عزت و حاکمیت به عنوان اصول مذاکره است .از سوی دیگر حضور و حمایت از جریانهای تروریستی که نقش منفی در ترور مردم ایران داشتند باز موید همین مطلب است. در فضایی که التزامات مذاکره فراهم نیست و از سوی دیگر بین خواسته و سخنان آمریکاییها انسجامی وجود ندارد مذاکره نه تنها دردی را دوا نخواهد کرد بلکه باعث شکست مذاکرات خواهد شد.