مهمترین محورهای مصاحبه چالشی با رییس کمیسیون اقتصادی مجلس

گروه اقتصادی: دومین قسمت از برنامه گفت‌وگو محور «۱۰:۱۰ دقیقه»  (یکشنبه 24 تیر) با حضور محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بررسی موضوعات پشت پرده گرانی های اخیر، روند مبارزه با مفاسد اقتصادی، تغییرات احتمالی در کابینه دولت، عملکرد مسئولین در خصوص تحریم های آمریکا و ...منتشر شد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، گفتنی است برنامه «۱۰:۱۰ دقیقه» یک گفت‌وگوی رو در روست که قرار است به شفافیت فضای سیاسی کشور کمک کند و ابهامات موجود در ذهن مخاطبان در حوزه‌های مختلف را با حضور یک میهمان شاخص مرتبط با آن حوزه، به صورت صریح در یک زمان ۴۵ دقیقه بررسی نماید.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در این گفتگوی صمیمانه می‌گوید که با سیف رئیس کل بانک مرکزی قهر نیست اما معتقد است که بانک مرکزی نباشد بهتر است زیرا سوء تدبیر در بانک مرکزی بیداد می‌کند.

پورابراهیمی معتقد است که تیم اقتصادی رئیس‌جمهور فقط به درد مسابقات گل کوچک می‌خورد و می‌گوید تصمیمات اقتصادی دولت را هم خود دولتی‌ها قبول ندارند و اعضای تیم اقتصادی روحانی هر کدام برای خود ژنرال هستند.

این نماینده مجلس معتقد است لابی سنگین دولت جایگاه مجلس را دچار چالش کرده و مجلس فعلی توان تغییر حتی یک مدیر کل را هم ندارد چه برسد به استیضاح.

در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید:

سلام، شب شما بخیر باشد، به 10:10 خیلی خوش آمدید. من وحید ایمانی هستم و قبل از این که وارد بحث برنامه شوم، خواستم از همه شما مخاطبین خوب برنامه به دلیل حسن توجه‌ نسبت به اولین برنامه 10:10، تشکر ویژه کنم و سپاسگذارم در این مسیر من و همه دوستانم را در تیم تولید برنامه 10:10 را کمک می‌کنید.

مهمان امشب برنامه 10:10 جناب آقای محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، هستند که قرار است درباره مشکلات اقتصادی که در جامعه همه با آن سروکار داریم، با ایشان گفت‌وگو کنیم. آقای پورابراهیمی خیلی خوش آمدید.

پورابراهیمی: بنده هم عرض سلام و وقت بخیر خدمت حضرتعالی و همکاران خوب شما و همچنین بینندگانی که برنامه شما را ملاحظه می‌کنند.

گرانی‌ها را در زندگی شخصی خود احساس می‌کنم

آقای دکتر چه خبر؟ این گرانی‌ها را شما هم احساس می‌کنید؟

پورابراهیمی: بله. باتوجه به التهاباتی که در بازار ارز از هفته‌های پایانی سال 96 داشتیم و همچنین در طول چند ماه اخیر، آثار و تبعات ناشی از این اقدام یکی از پیامدهای آن تغییر قیمت‌ها بود که باعث افزایش سطح عمومی قیمت‌ها شده است. قطعاً نگرانی‌های جدی در مردم ایجاد کرده و ما هم در فضای کلی شاهد این وضعیت هستیم.

در زندگی شخصی شما چطور؟

پورابراهیمی: قطعاً ...

یعنی شما هم این گرانی‌ها را در زندگی شخصی خود احساس کردید؟ چون بخشی از مردم قائل به این هستند که مسئولین با مردم درد مشترک ندارند.

پورابراهیمی: وقتی ما مایحتاج خود را تهیه می‌کنیم، وقتی هزینه‌های زندگی خود را پرداخت می‌کنیم طبیعتاً همانند بقیه هستیم و هیچ فرقی نمی‌کنیم. من سعی می‌کنم بخشی از کارهای مربوط به امور شخصی خود را انجام دهم و برخی مواقع سوال می‌کنم و گاهی شده عجله داریم و از قیمت‌ها سوال نمی‌کنیم ولی تغییرات قیمت کاملاً مشخص است.

شاید همین عجله، بخشی باشد که مردم به آن قائل هستند، چون حقوق مدیران و مسئولین با حداکثر بدنه جامعه متفاوت است، این تفاوت ایجاد می‌شود و شما تا این اندازه این درد را احساس نمی‌کنید.

پورابراهیمی: من معلم دانشگاه هستم، البته حقوق ما بین دانشگاه و مجلس خیلی تفاوت نمی‌کند چون تقریباً پرداختی ما همانند آن چیزی است که در دانشگاه داریم.

یعنی 10 میلیون تومان؟

پورابراهیمی: خیر؛ حقوق ما تقریباً حدود 6 میلیون و خرده‌ای است و این حقوق معلمی است که سال‌ها برای آن زحمت کشیدیم و سعی کردیم با به عنوان یک معلم دانشگاه کار کنیم. طبیعتاً به اندازه همان سعی کردیم امورات خود را بگذرانیم. از همین جهت در مسائل شخصی و کارهای امور جاری هم شبیه به آن چیزی که اتفاق می‌افتد، برای ما قطعاً وجود دارد.

بانک مرکزی در مقابل التهابات بازار ارز سیاست های غلطی را اتخاذ کرد

اصلاً چرا این چنین شد؟ نه تحریمی شدیم و نه اتفاقی افتاده است. دلیل اصلی این چیست که یکباره دلار سه برابر می‌شود؟ دلار از 3 هزار تومان به حدود 10 هزار تومان می‌رسد. منشاء این اتفاق چه بوده است؟

پورابراهیمی: دو سه اقدام را بانک مرکزی در تمام دنیا در مقابل تغییرات نرخ ارز باید انجام دهد. هدف اصلی بانک‌های مرکزی در دنیا حفظ ارزش پول ملی است که متاسفانه در کشور ما شاید این فراموش شده و یا مبنای تصمیم نبوده است. در دولت‌های مختلف هم این تقریباً تکرار شده است. اقداماتی که بانک مرکزی ما در ارتباط با التهابات ارزی انجام داد از نظر من سیاست‌های غلطی بود که اتخاذ شد.

دو سیاست را من اشاره می‌کنم که شاید پاسخ این باشد که ریشه چه چیزی بوده است. اولین سیاستی که در سال گذشته اتخاذ شد علی‌رغم این که دولت اعلام کرد برنامه شما چیست. اعتقاد ما بر این بود که بانک مرکزی می‌توانست در پایان سال 96 و همچنین در ابتدای سال 97 به نحوی بازار ارز را مدیریت کند که این وضعیت را ما نداشته باشیم.بنابراین به این امر واقف هستیم.

چه اقداماتی بانک مرکزی انجام داد و چرا این اتفاقات رخ داد؟ یکی از اقدامات بانک مرکزی این بود که برای این که بتواند حجم نقدینگی را از مسیر بازار ارز کشور جدا کند، تصمیم گرفتند نرخ سود سپرده بانکی را در هفته‌های پایانی سال 96 از 15 درصد به 20 درصد افزایش دهند.

تدبیر اقتصادی دولت روحانی 100 درصد ضعیف است

یعنی من می‌توانم برداشت کنم که تدبیر اقتصادی دولت آقای روحانی در موضوع اقتصادی به شدت ضعیف است؟

پورابراهیمی: 100 درصد. در این شکی نکنید. اینها را خود دوستان دولت هم نشسته‌ایم و رودرو با آنها صحبت کردیم.

این را قبول دارید مردم در شرایط اقتصادی خوبی به سر نمی‌برند و مهم ترین دغدغه مردم موضوع اقتصادی است؟

پورابراهیمی: حتماً این چنین است.

شما در مجلس چه کردید؟

پورابراهیمی: ما در خصوص بحث نرخ ارز یک طرحی را قبل از پایان سال 96 آماده کردیم. ابتدا به دولت گفتیم برنامه شما چیست؟ چون اعتقاد داشتیم و الان هم داریم که با اتخاذ سیاست‌های مناسب در حوزه بازار ارز کشور این بازار قابل مدیریت بوده و الان هم قابل مدیریت است. اصلاً نباید این وضعیت را داشته باشیم و این را به صراحت عرض می‌کنم.

یعنی این وضعیت را پیش‌بینی می‌کردید؟

پورابراهیمی: بله. ما پیش‌بینی می‌کردیم.

سیف در پایان سال 96 گفت مجلس نگران بازار ارز نباشد، دولت مدیریت می کند!

پس چرا اقدامی انجام نمی‌کردید؟

پورابراهیمی: نمونه اقدام را بیان می‌کنیم و عمل ما را هم بیان می‌کنم. در هفته پایانی سال 96 بعد از کلی پیگیری که از دولت خواستیم که شما در حوزه ارز چه اقداماتی می‌خواهید انجام دهید، به یاد دارم در ماه بهمن نشست مشترک کمیسیون اقتصادی را با آقای دکتر سیف و همچنین دکتر کرباسیان، رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد برگزار کردیم.

از آنها درخواست کردیم که گزارش دهید چه اقداماتی می‌خواهید انجام دهید. در آن جلسه آقای دکتر سیف اعلام کردند ما یک برنامه جامع داریم و گفتند 15 محور دارد و این محورها را می‌خواهیم انجام دهیم و مجلس نگران نباشد ما اقداماتی داریم که می‌توانیم بازار ارز را مدیریت کنیم.

به صراحت به رئیس جمهور گفتم که تصمیم غلط شما 15 هزار میلیارد تومان هزینه به کشور وارد کرد

بر اساس آن گفتم این برنامه کجاست؟ هیچ گزارشی به ما داده نشد. یک اقدام انجام شد و آن یک اقدام تصمیم غلط بانک مرکزی بود که نه تنها بازار ارز را کنترل و مدیریت نکرد که بازار پول کشور را دچار چالش کرد.

همین امروز در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی قوا من این را با صراحت به شخص آقای رئیس‌جمهور عنوان کردم و گفتم این تصمیم غلط، عدد سنگینی را به نظام بانکی کشور ما که هزینه‌ای حدود 15 هزار میلیارد تومان بود، تحمیل کرد.

ما چه کردیم؟ ما در کمیسیون وقتی دیدیم برنامه‌ای در این خصوص وجود ندارد خودمان ورود کردیم. یک طرح دوفوریتی نوشته شد که در رسانه‌ها منتشر شد و 4-3 محور اساسی داشت. در آن طرح دوفوریتی گفتیم زمانی که بازار ارز دچار التهاب می‌شود ما دو بازار باید داشته باشیم. یکی بازار اولیه و دیگر بازار ثانویه است. بازار اولیه این است که در آن ارز تخصیص برای کالاهای اساسی مردم است.

این طرح دوفوریتی چه زمانی بود؟

پورابراهیمی: این قبل از عید بود، در اولین هفته کاری مجلس در سال 97 در دستور کار قرار گرفت. جالب این است که در نشست ما با وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی بعد از تعطیلات ایام عید که اولین جلسه کاری ما بود و این طرح به توافق رسید.

یعنی آقایان در جلسه عنوان کردند قبول داریم. طرحی 4-3 محور اساسی بود و کارشناسان بانک مرکزی، مدیران اسبق بانک مرکزی، تحلیل‌گران اقتصادی و کمیته ارزی کمیسیون اقتصادی کار خود را شروع کرد. بازار ثانویه و بازار اولیه اولین موضوع ما بود که در این طرح پیشنهاد کردیم.

همان جلسه 18 فروردین بود.

پورابراهیمی: دقیقاً. در این جلسه این را مطرح کردیم و گفتیم شما نمی‌توانید بازار ارز را با سیاست‌های غلط اداره کنید و این التهابات دامن می‌زند و فضا را بدتر می‌کند، لذا این تصمیم را بگیرید. وقتی دیدیم دولت در پایان سال 96 یک تصمیم گرفت و آن نرخ سود سپرده بود گفتیم مشخص است 14 محور چه اتفاقی خواهد افتاد، همین یک مورد کفایت می‌کند.

این نظر مجلس بود یا نظر شما بود؟

پورابراهیمی: نظر کمیسیون اقتصادی بود، کمیته ارزی تشکیل دادیم و تیم گذاشتیم و هدف ما این بود که یک بازار اولیه برای کالای اساسی، دارو، مواد غذایی، نهادهای دامی داشته باشیم که با ارز ترجیحی مثلاً بگوئیم 3800 تومان تا 4 هزار تومان به این اختصاص پیدا کند.

دولت چند ساعت بعد از جلسه با مجلس دست به یک تصمیم اشتباه ارزی دیگر زد

بازار ثانویه ما هم بازاری است که در آن غیر از عرضه و تقاضا برای کالاهای اولیه که مایحتاج مردم است و همان ابتدا که مطرح کردید اثر تورمی در سبد مصرفی خانوار چه اتفاقی برای آن می‌افتد، اینجا باید مدیریت کنیم و به دهک‌های کم درآمد فشار وارد نشود. کلیه کالاها غیر از کالاهای اولیه که در آنجا نام برده شد، در اینجا با نرخ توافقی به نام بازار ثانویه اما با میزان واردات مدیریت شده، از طریق همان سامانه نیما که دولت می‌خواست انجام دهد، به نام "پورتال ارزی" گذاشته شد.

پس این مهم کمک می‌کرد به اینکه صادرات کشور متوقف نشود، واردات کشور مدیریت شود، ارز توافقی بیرون بیاید و دولت بتواند در این نرخ توافقی از ابزارهای خود برای مدیریت‌ بازار استفاده کند. این کل برنامه جامع در بخش‌های مختلف ما بود.

اصلی‌ترین و یکی از محوری‌ترین طرح‌ دوفوریتی ما همین بود. دولت این را پذیرفت و توافق کردیم اما به فاصله چند ساعت بعد از این، نشست اضطراری دولت بود و آن سیاست ارزی بسیار اشتباه و تصمیم غیرکارشناسی که بارها اعلام کردیم، سیاست نرخ واحد 4200 تومان برای همه کالاها بود. شما شاهد اثر آن بودید. گزارش‌هایی که صداوسیما و مجموعه‌های دیگر ارائه دادند مشخص است.

وقتی چنین اتفاقی رخ داد مجلس ابزار نظارتی دارد. ابزار نظارتی به شدت قوی دارید. می‌توان از رئیس‌جمهور سوال پرسید، می‌توان وزیر را استیضاح کرد، می‌توانید از رئیس بانک مرکزی سوال کرد. چرا از این ابزارها استفاده نشد؟ چرا کسی را به مجلس نیاوردید و بگویید این تصمیم اشتباهی بود و با هم توافقی نداشتیم.

پورابراهیمی: 20 روز الی یک ماه اول چون مصوبه را از طریق شورای امنیت ملی جلو برده بودند و دولت نمی‌خواست تصمیم او دچار خدشه شود،‌ هماهنگی که در هیات وزیران انجام شده بود از صداوسیمای شما که رسانه ملی است گرفته تا مجموعه‌های دیگر، کوچک‌ترین موضوعی که بحث تصویب ۴۲۰۰ تومان را دچار تردید کنند را اجازه طرح موضوع ندادند.

این سوال را ابتدا باید از صداوسیما پرسید. چرا اجازه ندادند ما صحبت خود را مطرح کنیم؟ بعد این را در جلسات غیرعلنی مطرح کردند. شاید نزدیک به ۶ جلسه برگزار شد، من ابتدا خدمت آقای لاریجانی رفتم و گفتم آقای دکتر این به صلاح کشور نیست. ایشان نکته‌ای که به من گفتند بسیار جالب بود و گفتند که الان دولت به وسط آمده و تصمیمی گرفته است، یا تصمیم اشتباه یا تصمیم درست! شما اجازه دهید به جلو برود. الان اگر از هفته اول و روز اول مخالفت کنید...؛ من با صراحت می‌گویم جریان ۳۰ میلیون دلار ثبت سفارش،‌ توقف صادرات را می‌دیدیم. این مسئله را از روز اول بیان کردیم،‌ به خود آقایان هم بیان کردیم. آقای دکتر لاریجانی به من گفتند الان مخالفت نکنید، دلیل این است که دولت تصمیمی گرفته، چه اشتباه و چه صحیح، هر اتفاقی را بخواهیم تحلیل کنیم اگر شما ورود پیدا کنید همه چیز را به گردن مجلس می‌اندازند؛ یعنی پا را پس می‌کشند و می‌گویند مجلس دخالت کرد و التهاب بازار بیشتر شد و اجازه دهید کار خود را انجام دهند.

یک هفته الی دو هفته و ما یک ماه روزه سکوت گرفتیم، به خاطر این که به دولت اجازه دهیم اما در مجلس یقین داشتیم. یعنی از اولین لحظاتی که تصمیم اتخاذ داشت یقین داشتیم. جالب است که با اعضای تیم کابینه و تقریبا با تک‌تک اینها صحبت کردیم و گفتیم این تصمیم را قبول دارید؟ فکر نمی‌کنید این به یک انتهایی برسد که انتهای آن نمی‌تواند مدیریت شود؟

من می‌گویم صداوسیما کاری نکرده باشد، شما نماینده مجلس هستید و ابزارهای نظارتی به شدت قوی دارید.

پورابراهیمی: در بخش ابزارها هم بیان می‌کنم. در همین مدت گذشته ۴-۳ بار سوال از رئیس‌جمهور که یکی از محورها همین موضوع مباحث ارزی بود مطرح شد. درخواست گزارش از مجموعه‌های مختلف اخذ شده است. تنها و تنها صحبت ما با دولت این بود که دولت را باید متقاعد به انجام این کار کرد.

اگر به دولت ابلاغ کنید،‌ من ۳-۲ بار این را در کمیسیون مطرح کردم که در قالب طرح دوفوریتی تصویب و ابلاغ کنیم. همین موضوعی که بیان کردم. یعنی چه کنیم؟ یعنی دولت مکلف باشد بازار ثانویه ارز را راه‌اندازد چون می‌دیدیم چه اتفقی رخ می‌دهد. تقریبا اجماع در کمیسیون این بود که اگر دولت خود متقاعد نشود، به انواع مختلف قانون را اجرا نمی‌کند کما اینکه در خیلی از موارد شاهد این بودیم.

به هر دلیلی طفره رفته و اجرا نکرده است. صحبت ما این بود که ما زمانی می‌توانیم موفق شویم که طرف مقابل که در عملیات اجرایی می‌خواهد تصمیم بگیرد، متقاعد شود و غیر از این راهکاری نداریم. دو ماه از این امر گذشت.

در سه ماه اول سال با سیاست ارزی غلط بیش از ۳۰ میلیارد دلار تقاضای واردات کالا به کشور شد

من به عنوان شهروند عادی برداشتم این است که مجلس تا اندازه‌ای در نظارت خود و یا در استفاده از ابزارهای نظارتی ضعیف عمل کرده که دولت مجاب نمی‌شود قانونی که برای کار دولت ابلاغ می‌شود را به رسمیت بشناسد و انجام دهد.

پورابراهیمی: البته موضوع را دو بخش کنیم. یک بخش موضوعاتی که در حوزه قوانین بوده را انجا نداده و یک بخش همین بحث شما است. یک بخش از موضوع مربوط سوالی است که شما در خصوص بحث ارز مطرح کردید، خیر این چنین نبود.

همه اتفاق نظر در مجلس داشتند البته بنده از روز اول اعتقاد داشتم که باید تکلیف کنیم. طرح دوفوریتی را بیاوریم و تصویب و بعد ابلاغ کنیم. تعدادی از همکاران بنده در کمیسیون اقتصادی این اعتقاد را نداشتند و می گفتند اگر ما این کار را انجام دهیم ما متولی اجرا نیستیم و هر پیامدی که اجرا کرد برعهده مجلس می‌گذارد و ما اساسا نمی‌توانیم پیامد آن را جمع کنیم.

همین صحبتی که از ریاست محترم مجلس عرض کردم. لذا بعد از دو ماه دولت قبول کرد. بعد نشستیم و وقتی آثار این عمل را دیدند. وقتی دو ماه گذشت چه اتفاقاتی رخ داد؟ با ۴۲۰۰ مشخص بود هر کسی ثبت سفارش می‌دهد. هر روشی به قول خود آقایان که اعلام کردند هر میزان لازم دارید ما حاضر هستیم ثبت سفارش دهیم.

میانگین واردات ما در سال گذشته تقریبا ۵۰-۴۰ میلیارد دلار است و برای سه ماه اول امسال با این وضعیت و با علامت اشتباه و سیاست ارزی غلط بیش از ۳۰ میلیارد دلار تقاضای واردات کالا به کشور شد. یعنی اگر می‌خواستیم این چنین جلو برویم باید به اندازه ۴ سال واردات کالا به کشور می‌داشتیم. پس بنابراین مشخص بود؛ برعکس آن صادرات کالا متوقف شد چرا؟ چون قیمت بازاری که در بیرون به صورت بازار غیررسمی بود و دولت تصور می‌کرد اگر بازار غیررسمی را مبنای خود قرار ندهد مشکل تصمیم گیری در سیاست ارزی حل است. در صورتی که بازار وجود دارد و کار می‌کند.

به عنوان کارشناس خبره اقتصادی فکر می‌کنید پشت پرده‌ای در پس این اتفاقات وجود دارد؟ یک عده‌ای می‌خواهند قیمت ارز را بالا ببرند و مسائل اقتصادی را به این سمت هدایت کنند؟

پورابراهیمی: خیلی این سوال شما سوال خاص است. یک توضیحی عرض کنم.

با 5 الی 10 واسطه برای دولت تصمیم گیری می شود

فقط شفاف باشد.

پورابراهیمی: بله. می‌خواهم شفاف توضیح دهم و شاید من صریح‌ترین نماینده در مجلس هستم. من در اظهارنظرهای خود راحت هستم همانطور که می‌گویم تصمیم سیاست ارزی غلط بوده است و با صراحت خدمت آقایان مطرح می‌کنیم،‌ در برنامه شما هم با صراحت بیان می‌کنم؛ ولی باید ابتدا دو نکته بیان کنم و بعد جمله نهایی را بگویم.

در خصوص این موضوع، اینکه ما مستقیم افرادی که درگیر این بحث هستند را بگوییم دست‌هایی در کار بوده است،‌ من از برخورد و ارتباط مستقیم من با مسئولینی که اینها در حوزه مجلس کار می‌کنند،‌ برداشت این را نداشتیم، اما این نگرانی را داریم که با ۵ واسطه و ۱۰ واسطه برای دولت تصمیم‌سازی شود.

همین وضعیت اسف‌باری که در بحث ثبت سفارش خودرو مشاهده کردید،‌ روز اول کسی این موضوع را قبول نمی‌کرد. این وضعیتی که اتفاق افتاده بود، میلیاردها تومان اموال و دارایی‌های کشور به واسطه این موضوع و به واسطه این تصمیمات اشتباه از بین رفت.

دستگاه قضایی در اتفاقات اخیر می تواند سرنخ های خوبی را در این اقتصاد کشف کند

درباره این واسطه‌ها قدری شفاف توضیح می‌دهید؟

پورابراهیمی: برخی مواقع شده است من به عنوان نماینده مستقیم درگیر این موضوع نمی‌شوم اما به واسطه ۵ حلقه ارتباطی یک موضوعی غیرمستقیم در دستور کار من قرار می‌گیرد. در حوزه دولت هم پاسخ به سوال شما این است.

من مستقیم چیزی در حوزه توضیحات و مباحث، اینکه پشت ماجرا خدای نکرده،‌ از طرف دولت تصمیمی می‌گیرد که از آن شک داشته باشیم،‌ من به این نرسیدم. ولی این را عرض می‌کنم با اتفاقاتی که در بحث خودرو رخ می‌دهد. با اتفاقاتی که نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار در همین تاریخی که ما می‌توانستیم مدیریت کنیم و کالای اولیه وارد کنیم، حجم عظیمی از کالاهایی که برخی هیچ ارتباطی با ضروریات جامعه ما نداشت و وارد کشور شد و تفاوت قیمت یک رانت برای گروهی در اقتصاد ایران شد، ‌وقتی اینها را نگاه می‌کنیم می‌گوییم شاید با حلقه‌های چندین حلقه‌ای ارتباطی وجود داشته باشد که اینها ناخواسته تصمیم سازی بکنند.

این امکان وجود دارد. این اتفاقات اخیر دستگاه قضائی می‌تواند سرنخ‌های مهمی را در این اقتصاد بیرون بیاورد و تصمیم‌گیری کند.

اتفاقا درباره این می‌خواهم صحبت کنم. در همین اتفاقات اخیر خیلی‌ها ارز خریداری کردند و تن تن سکه خریدند، سودهای کلانی بردند. این حرف‌هایی که بیان می‌شود و این افراد واقعا صحت دارد؟

پورابراهیمی: حتما گزارش مربوط به این موضوعات با توجه به اطلاعاتی که وجود دارد، حتما هست اما ریز اینها و وابستگی اینها و اینکه چه ارتباطی وجود دارد...

همین که به جایی وصل نبودند؟ ژن خوب نبودند؟ آقا زاده نبودند؟

پورابراهیمی: گزارش ریز این را دریافت کنیم می‌توانیم اظهارنظر کنیم ولی حتما می‌تواند با توجه به ....؛ اتفاقی که در وزارت صنعت و معدن رخ داده ما را نگران کرده است.

یعنی تا الان به شما گزارشی نرسیده است؟

پورابراهیمی: گزارش‌هایی که ما تعیین کردیم اطلاعات کلی است ولی این که مصدایق و افراد آن چه کسانی هستند و این افراد به کجا ارتباط دارند و به فرمایش شما با ژن خوب ارتباط دارند یا خیر باید بررسی دقیق‌تری شود؛ ولی در کلیات که تخلفات و موضوع این اتفاقات در اقتصاد ایران باعث ایجاد یک رانت شده و حتما دولت و تیم‌هایی همانند وزارت صنعت و معدن حتما باید پاسخگو باشند،‌ در این شکی نیست. اما رسیدن به این که ارتباط این عقبه‌ها با دولت چگونه بوده است حتما نیازمند گزارش‌های بیشتری است.

من می‌خواهم به همین برسم که اصلا می شود یک فرد عادی چنین کاری کند؟ می‌شود بدون اینکه عقبه رانت قوی داشته باشد بتواند به این برسد که الان دو تن سکه خریداری کنم.

پورابراهیمی: البته در سکه فکر می‌کنم سیاست بانک مرکزی اشتباه بود. یعنی در آنجا فارغ از این که اگر کسی در اقتصاد یک حجم پولی آورد که آن حجم پول یک نوع اخلال در نظام اقتصادی بود ما بابت فعالیت او بحث نمی‌کنیم. هر نوع تصمیمی که حتی شکل ظاهری آن کاملا قانونی باشد ولی در ماهیت اخلال در نظام اقتصادی ایجاد کند، نمونه آن بحث خرید دو تن سکه است،‌ او باید از طریق قوانین و مقررات اخلال در پولشویی و اخلال در نظام اقتصادی پیگیری شود، اما اینکه بدون ضابطه بانک مرکزی بیاید و بدون حساب و کتاب اقدام کند.

کسی که دو تن سکه خریداری کرده است، چه گناهی داشته است؟ گفتند سکه می‌فروشیم و طرف این میزان پول داشته و سکه خریداری کرده است.

پورابراهیمی: من همین جمله را می‌خواستم بیان کنم که اگر اجازه دهید تکمیل فرمایش شما بود. در حوزه اجرا بانک مرکزی پیش‌بینی چه داشته است؟ چه تحلیلی داشته که سکه را با آن عدد ارائه کرده است؟ پیش‌بینی بوده که نرخ بازار ارز را نگه می‌دارد و بعد این اتفاقات رخ می‌داد؟

اگر بانک مرکزی هیچ برنامه و هیچ تحلیلی نداشته است که اشتباه است و اگر تحلیلی داشته می‌توانست ضابطه‌ای بگذارد؟ بانک مرکزی ما بدون ضابطه و بدون تحلیل، آنچه در میدان شاهد هستیم،‌ اقدامی را انجام داده است و ما خریدار را بازداشت می‌کنیم. کجای دنیا این چنین اقدام می‌کنند؟

این کار ریشه اعتماد به نظام اقتصادی را از بین می‌برد. اینها را توجه نداریم. مردم می‌گویند هر تصمیمی که دولت می‌خواهد بگیرد ما از جای دیگری سردرمی‌آوریم. اگر کسی آمد و حتی شکل ظاهری کار اقتصادی او هم قانونی بود ولی ماهیت آن اخلال بود، ماهیت آن پولشویی بود، ماهیت آن مسائل و مصادیقی شبیه این بود قوانینی داریم که باید با آن برخورد کنیم.

اینکه دو مورد یا ۵ مورد برای ما حساسیت ایجاد کرده است و اصل ماجرای فروش سکه و اتفاقات مربوط به آن را زیرسوال می‌برید به نظر من اینها ضربه زدن به نظام اقتصادی کشور است. این ضربه زدنی که در حوزه بحث سکه رخ داد کمتر از تغییرات نرخ ارز نبود.

آقای دکتر اگر ناراحت نمی‌شوید(خنده) من یک سوال بپرسم.

پورابراهیمی: نخیر. من ناراحت نمی شوم. کار شما سوال پرسیدن است.

امیدوارم از سوالات صریح و شفاف بنده ناراحت نشوید.

پورابراهیمی: فقط به من اجازه دهید من صحبت کنم. آنکه در بضاعت بنده باشد در خدمت شما هستم.

من می‌خواهم بحث از موضوع خارج نشود به همین دلیل وارد صحبت شما می‌شوم. شما رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هستید. مردم نسبت به فساد و رانت‌هایی که اتفاق می‌افتد به شدت ناراحت هستند و صدالبته که حق دارند. این را قبول دارید؟

پورابراهیمی: 100 درصد.

همه شما در دولت و مجلس شعارها و حرف‌های خوبی بیان میکنید ولی مردم در عمل چیزی را احساس نمی‌کنند. فرضا وزیر ارتباطات آقای دکتر جهرمی لیستی را منتشر می‌کند که اینها با نرخ ۴۲۰۰ تومانی گوشی وارد کردند و با دلار ۸ هزار تومانی گوشی را فروختند، ولی بر سر این لیست اتفاقی رخ نمی‌دهد. این لیست چه می‌شود؟ چه کسی باید پیگیری کند که آقا این فرد مفسد اقتصادی است ، این فرد در روند اقتصادی کشور اختلال ایجاد کرده و باید با او برخورد شود. وقتی برخورد نمی‌شود و مردم نمی‌بینند و می‌گویند من هم به خود اجازه می‌دهم که بگویم اتفاقی رخ نداده است و برخوردی نشد و من هم چنین کاری را انجام دهم.

پورابراهیمی: حتما اگر پدیده فساد برخورد جدی با این موضوع عملیاتی نشود، این روند قطعا قابل کنترل در آینده نخواهد بود و من این فرمایش شما را قبول دارم.

تشکیل پرونده قضایی برای افرادی که در لیست منتشر شده جهرمی بودند/مجلس لیست را رها نمی کند

الان سر لیستی که آقای جهرمی اعلام کرد می‌دانید چه اتفاقی رخ داد؟

پورابراهیمی: هر کدام از اینها که تخصیص ارز خود را گرفته‌اند و خارج از آن حوزه ضابطه تصمیم‌گیری عمل کردند، قطعا ریز اطلاعاتی که در بانک مرکزی وجود دارد،‌ برای آنها پرونده قضائی تشکیل شده و دستگاه قضائی باید به ترتیب هر کدام در گروه‌های مختلف گزارش دهند. اینکه تخلف شده در مجلس رسیدگی نمی شود و حتما در دستگاه قضائی است و این دستگاه گزارش می‌دهد.

شما می‌توانید سوال بپرسید که چه شد؟

پورابراهیمی: حتما. گزارش را حتما بیان می‌کنیم. چون اخیرا بود و برای دو الی سه هفته بوده است و زمان می‌گذرد و پرونده قضائی برای بازه زمانی ایجاد می‌شود و ما این قضیه را رها نخواهیم کرد. خدمت حضرتعالی و بینندگان عزیز عرض کنم که موضوع تخلفات در اقتصاد اگر رها شوند شما نمی‌توانید تصمیم‌گیری کنید. قطعا در این خصوص نگاه ما این است و حتما به مردم بابت نظارت و اتفاقاتی که رخ داده است،‌ گزارش می‌دهیم.

در حوزه مبارزه با فساد و این بحث‌ها و مصادیقی که درباره آن سوال دارید یا مردم نگرانی دارند، عمدتا رویکرد ما رویکرد مواجه پس از وقوع است. در دنیا اصلا این وضعیت قابل قبول نیست. یعنی ما باید اجازه ندهیم این اتفاق رخ دهد. اینکه می‌گویم سیاست ارزی غلط است، یعنی اگر دولت می‌آمد و برای کالای اساسی و آنکه در توافق اولیه بیان کردیم و توافق کردیم، آن روش را می‌رفت در دارو و مواد غذایی می‌توانید نظارت کنید. در کالاهای غیر ضروری انواع و اقسام کالاها که ۷ هزار قلم کالایی است که وارد می‌شود،‌ امکان نظارت ندارید و مشخص است که در آن فساد ایجاد می‌شود.

صحبت این است که باید اجازه دهیم سیاست ارزی غلط که منشاء فساد در جامعه است اعمال شود و بعد ما برخورد کنیم؟ این روش درستی است؟

نمایندگان مجلس دهم وزن لازم برای دفاع از مجلس را ندارند/لابی سنگین دولت جایگاه مجلس را دچار چالش کرده است

قرار بود 4 استیضاح در مجلس انجام شود اما هیچ کدام نشد. خانم سلحشوری هم چند روز پیش گفتند من پای هیچ برگه استیضاحی را امضا نمی‌کنم چون یکسری آدم‌ها لابی می‌کنند و یکسری از نمایندگان امتیاز می‌گیرند و در این شرایط بدی که مردم دارند استیضاح هوا می‌شود. دلیل اینکه این استیضاح‌ها در مجلس به بن بست می‌رسد چیست؟

پورابراهیمی: من فکر می‌کنم مجلس آن نمایندگانی که امروز حضور دارند وزن لازم را برای اینکه بتوانند از منافع مجلس دفاع کند، ندارند. تعدادی از آنها منظور است.

چه تعدادی است؟

پورابراهیمی: اگر بخواهیم به صورت کلی بیان کنیم تعداد قابل قبولی هستند. به گروه‌ها و فراکسیون‌های آنها هم ارتباطی ندارد. من به صراحت بیان کنم. هم در فراکسیون مستقلین، هم در فراکسیون امید، هم در فراکسیون ولایی این حوزه وجود دارد.

ربیعی رای ناپلئونی گرفت/امروز یک جریانی برای عدم استیضاح در مجلس درست شده است

لابی سنگین دولت و عدم اقتدار نمایندگان موجب این شده که وزیر آورده‌اید و استیضاح کردید و هر دفعه که استیضاح کردید رای بیشتری آورده است. اصلاً در تاریخ مجلس این سابقه ندارد. این اصلاً جایگاه مجلس را دچار چالش می‌کند.

من استیضاح وزیر تعاون و کار و رفاه اجتماعی را چند بار آمدم و آخرین مرحله‌ هم با "تک رای ناپلئونی" ایشان از مسیر عبور کرد و ما نفهمیدیم این آقای وزیر چطور با یک رای عبور کرد. کاری به این نداریم. ولی با صراحت اعلام کردیم؛ گزارشی که بنده به مجلس در خصوص تخلفات اقتصادی مجموعه وزارت تعاون و کار و رفاه اجتماعی دادم. چند نفر از مسئولین که بیرون مشروح گزارشات را گوش می‌کردند گفتند برای ما که در صحن نبودیم قانع‌کننده بود. یعنی ادله‌هایی که در آن استیضاح خود بنده به عنوان استیضاح‌کننده وزیر تعاون مطرح کردم.

مجلس فعلی توان تغییر مدیرکل را هم ندارد چه برسد به استیضاح/از مجلس دهم استیضاحی بیرون نخواهد آمد

چه شد؟ مردم عادی هم تصور می‌کردند این سه وزیری که دفعه قبل استیضاح شدند قطعاً رای نمی‌آوردند. هم اتفاقات فاحش در فضای جهاد کشاورزی، اتفاقات در بحث راه و حوادث مختلفی که رخ داد. بحث وزارت کار هم وجود داشت ولی باز هم رای می‌آوردند و رایی بیشتر از قبل هم می‌آوردند.

پورابراهیمی: طرف (وزیر) آمده و هر بار رای او بیشتر شده و این تضعیف مجلس است. بارها به دوستان این را بیان کردیم، این که برخی دوستان اذعان دارند دیگر استیضاح امضا نمی کنیم، یک جریان شده است. اعتقاد من این است که از این مجلس استیضاح بیرون نمی‌آید.

نقش هیات رئیسه در چیست؟

پورابراهیمی: هیات رئیسه در اینجا می‌تواند تسریع‌گر باشد، می‌تواند هدایت‌گر باشد، می‌تواند پشتیبان باشد. حتماً نقش مهمی دارد.

هیات رئیسه مجلس برخی مواقع تحت تاثیر رفتار سیاسی است

الان کدام است؟

پورابراهیمی: برخی از اعضای هیات رئیسه با آن نگاه علاقه‌مند هستند آن اقتدار مجلس حفظ شود. یعنی با رویکردی که امام بزرگوار ما در خصوص مجلس به عنوان جایگاه ویژه از آن نام بردند. برخی از دوستان هیات رئیسه هم جایگاه سیاسی دارند و برخی مواقع تحت تاثیر رفتار سیاسی هستند.

به شما عرض کنم که برخی از اعضای هیات رئیسه تحت تاثیر رفتار سیاسی هستند، بنابراین آن چیزی که وجود دارد این است که در گروه‌ها و مجموعه‌ها و فراکسیون‌های مجلس که فراکسیون‌های سیاسی هستند، آنهایی که به دولت نزدیک هستند قطعاً تحت تاثیر رفتار سیاسی دولت بیشتر هستند.

ما این را در برخی از استیضاح‌ها دیدیم. روز قبل گفتند ما پای کار هستیم، اصلاً فراکسیون اعلام کرد، یک ساعت قبل از آن هم هیچ خبری نبود و به فاصله نیم ساعت قبل از رای‌گیری برای وزیر تصمیم یکباره عوض شد و فراکسیونی که به دولت نزدیک بود یکباره تغییر تصمیم داد و اتفاق دیگری افتاد که نمونه را شما مطرح کردید.

تصور من از این مجلس چون دوره قبل هم در مجلس بودم و چندین سال است در مجلس حضور دارم، این است که از این مجلس و همکاران ما استیضاح بیرون نخواهد آمد. نه تنها استیضاح بیرون نخواهد آمد که یک مدیر کل را هم نمی‌توانند تغییر دهد، بنابراین این ضعف مجلس است.

همکاران شما در مجلس ناراحت نمی‌شوند؟

پورابراهیمی: نتیجه عملکرد خودشان است. آنهایی که با این روش می‌روند حتماً باید این وضعیت را بپذیرند.

کابینه آقای روحانی در حد گل کوچیک است!/اعضای اقتصادی کابینه می گویند ما تصمیمات دولت را قبول نداریم

آقای پورابراهیمی اگر الان رئیس‌جمهور بود کابینه خود را در این شرایط تغییر می‌داد؟

پورابراهیمی: این کابینه‌ای که آقای روحانی برای تصمیمات اقتصادی دارد، من مثال زدم و گفتم تیم ملی به جام جهانی می‌رود، اصلاحی وجود دارد که می‌گویند تیم را در حد لالیگا می‌بندند، تیم آقای رئیس‌جمهور به درد مسابقات فوتسال می‌خورد.

فوتسال هم ممکن است به لالیگا برود. منظور شما گل کوچیک است.

پورابراهیمی: بله. در حد همان گل کوچیک است. بنابراین انتظار از تیم اقتصادی این است که مقتدر عمل کند، کجای این اقتدار خود را نشان می‌دهد. تصمیم کارشناسی! مگر می‌شود یک نماینده اقتصادی دولت بگوید ما تصمیم خود دولت را قبول نداریم. تصمیم خود دولت را قبول ندارند. به من گزارش نشان می‌دهد و من می گویم این سیاست ارزی غلط بوده است و می‌گوید من هم با شما موافق هستم ولی تصمیم را طور دیگری می‌گیرد.

چه کسی است؟

پورابراهیمی: اجازه دهید نگویم. نمی‌توانم.

این را بیان کنید.

پورابراهیمی: اجازه دهید نگویم.

دوستان دولت تیر خلاص به تولید کشور زدند

تصمیم از کجا گرفته می‌شود؟

پورابراهیمی: یکی از نکاتی که الان داریم این است. یک خاطره را برای شما بازگو کنم. همین موضوع نرخ سود سپرده که در ابتدای صحبت‌ها بیان کردید آقای پورابراهیمی چه کار می‌کنید و چه اتفاقی رخ می‌دهد. وقتی آقایان این تصمیم را گرفتند من گفتم دوستان تیر خلاص به تولید کشور زدند. نه تنها در بازار ارز اتفاقی نیفتاد که بازار پول هم دچار چالش شد.

شما وقتی سود سپرده را بالا می‌برید یک اتفاق دیگری هم رخ می‌دهد که وام‌های بانکی برای فعالان اقتصادی با 25 یا 30 درصد است یعنی تولید نمی‌تواند حرکت کند. در جلسه‌ سوال از رئیس‌جمهور در کمیسیون اقتصادی بود، 4-3 نفر از اعضای دولت در آن جلسه حضور داشتند که از سوی آقای رئیس‌جمهور معرفی شده بودند. به تک‌تک آنها در خلال برگزاری جلسه که گزارش می‌دادند و نمایندگان سوال می‌کردند، گفتم نرخ سود سپرده 20-15 درصد را شما تصمیم گرفتید؟ چون من اعتقاد داشتم اگر کسی دو واحد اقتصاد خرد و کلان خوانده باشد، دو واحد پول و ارز خوانده باشد، می‌داند این تصمیم غیرکارشناسی‌ترین تصمیم است.

تک تک آنها به بنده گفتند ما مخالف بودیم؛ بعد گفتم خیلی جالب است که شما تیم اصلی اقتصادی دولت هستید و به من به عنوان رئیس کمیسیون بیان می‌کنید ما مخالف هستیم.

اگر دولت بازار ثانویه را تقویت نکند، رانت ها استمرار خواهد داشت

خیلی جالب است که ما 100 درصد با نظر شما موافق هستیم.همین بازار ثانویه که بازار کشور را بیچاره کرد آقایان قبول نکردند و امروز هم نیم بند آوردند. من این را در برنامه شما بیان کنم اگر دولت بازار ثانویه را تقویت نکند و عمق ندهد این مسیر اشتباه و این رانت‌ها استمرار پیدا خواهد کرد.

پس آقای دکتر چه کسی تصمیم می‌گیرد؟ مجلس این چنین می‌گوید، دولت هم می‌گوید.

پورابراهیمی: یکی از سوالات ما همین بوده است.

در دولت قبل جمشید بسم‌الله بود الان حمید قل‌هوالله پیدا شده است!

این پرتقال‌فروش چه کسی است؟

پورابراهیمی: در دولت قبل می‌گفتیم بازار ارز چه شده است؟ می‌گفتند "جمشید بسم‌الله" وجود دارد و این سیستم را کنترل می‌کند. ما نمی‌فهمیدیم جمشید بسم‌الله کیست و این چطوری است. من واقعاً می‌گفتم این کیست که همواره اسم او را می‌برند و می‌گویند جمشید بسم‌الله است.

الان جمشید بسم الله داریم(خنده).

پورابراهیمی: الان فکر کنم حمید قل‌هوالله پیدا شده است. الان ماجرا شبیه به آن می‌شود. برای ما خود این معضل است که ادبیات ما با دولت ادبیات سیاسی نیست. ما علاقه‌مند هستیم دولت موفق باشد. چرا دولت موفق باشد؟ چون این دولت نظام جمهوری اسلامی است.

رویکرد ما اصلاً با دولت سیاسی نیست/تیم اصلی اقتصادی روحانی با تصمیمات بانکی دولت مخالف هستند/نمی دانیم تصمیمات دولت کجا گرفته می شود

همه قطعاً همین را می‌خواهند.

پورابراهیمی: زیر پرچم ولایت و رهبری است و زیر پرچم علی ابن ابی‌طالب (ع) است. در این کشور اگر به اندازه سر سوزنی احساس کنیم باید به دولت کمک کنیم و این چنین نکنیم این را خیانت به جمهوری اسلامی می‌دانم. رویکرد ما اصلاً با دولت سیاسی نیست ولی وقتی یک تصمیم اشتباه، فاحش اقتصادی می‌خواهند بگیرند و ما به او می گوییم اشتباه است و جالب این است که اعضای اصلی اقتصادی صحبت من را قبول دارند، ما نمی‌دانیم تصمیم در کجا گرفته می‌شود و این یکی از ابهامات ما است.

آقای سیف و بانک مرکزی چقدر در این امر دخیل هستند؟ ظاهراً شما با آقای سیف به شدت مشکل دارید.

پورابراهیمی: من با شخص آقای سیف حتما مشکل ندارم.

قطعا این چنین است. در حوزه کاری منظور است.

پورابراهیمی: من با تصمیمات ایشان و با سیاست‌های ایشان مشکل دارم. ایشان شخصیتی بسیار قابل احترام است.

فکر می‌کنم بانک مرکزی نباشد راحتتر هستیم/سوء تدبیر در بانک مرکزی بیداد می‌کند/بارها به روحانی گفتیم مگر قحط الرجال است

در خصوص شخصیت حقوقی آقای سیف صادقانه بگویم که تصمیمات بانک مرکزی و شرایط خاصی که ایجاد کرده، من فکر می‌کنم بانک مرکزی نباشد بهتر است. یعنی ما راحت‌تر هستیم. یعنی اختیارات خود را به بانک ملی همانطور که در سابق بود بدهد، ما راحت‌تر می‌توانیم اقتصاد کشور را اداره کنیم.

واقعا این برای کشور این چنین است. اینچه سیاست و چه بانک مرکزی است؟ تمام افراد در تمام دولت‌ها این چنین بود. در زمان مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی مگر شوک ارزی بزرگ‌تر از این شوک ارزی به اقتصاد کشور وارد نشد؟ چطور مدیریت کرد؟ با این وضعیت مدیریت شد؟ این هزینه به جامعه تحمیل شد؟

مشخص است سوء تدبیر در بانک مرکزی بیداد می‌کند. این را بارها بیان کردیم. چند بار به آقای رئیس‌جمهور هم بیان کردیم. گفتیم قحط‌الرجال نیست. نیروهای توانمند و باانگیزه و جوان بسیار توانمند می‌توانند وارد شوند و سیاست‌های بانک مرکزی را اداره کنند.

والله افرادی را الان داریم که خود در همین دولت و در دولت‌های دیگر بودند و نگاه سیاسی هم ندارند و به ما می‌گویند ما می‌توانیم به راحتی 5-4 تصمیم مهم در سیاست ارزی کشور بگیریم و بخشی از مشکلات را حل کنیم.

تیم اقتصادی دولت نمی‌تواند متناسب با شرایط جنگ اقتصادی اقدام کند/روحانی اخیرا به جنگ اقتصادی رسیده است

چرا تغییر نمی‌دهند؟ علت چیست؟

پورابراهیمی: ما چندین بار نشسته‌ایم. یکی از چالش هایی که با دولت داریم تغییر تیم اقتصادی دولت است. ما اعتقاد داریم که تیم اقتصادی دولت نمی‌تواند متناسب با شرایط جنگ اقتصادی اقدام کند البته آقای رئیس‌جمهور اخیرا به جنگ اقتصادی رسیده‌اند و اعلام کردند. ما سال‌های قبل این جنگ اقتصادی را اعلام می‌کردیم.

اعضای تیم اقتصادی دولت هر کدام برای خود ژنرال هستند و تصمیم می گیرند/در خصوص نرخ ارز چند صدایی در دولت است

تیمی که شما مدنظر دارید آقای نوبخت، آقای نهاوندیان، آقای کرباسیان، آقای سیف است؟

پورابراهیمی: مجموعه تیم اقتصادی البته هر کدام از اینها وقتی به فراخور تصمیم دولت بخواهند تغییر کنند، باید برنامه‌ای وجود داشته باشد که هر کدام بتوانند با هم در ارتباط باشند. الان یک مشکل داریم که اعضای تیم اقتصادی دولت هر کدام برای خود ژنرال هستند و تصمیم می‌گیرند.

این خود معضل است و پارادوکس تصمیم‌گیری در برخی زمینه‌ها ایجاد مشکل می‌کند. از دولت در شرایط اقتصادی باید صدای واحد اقتصادی به گوش برسد. در همین ارز مشاور آقای رئیس‌جمهور یک عددی را اعلام می‌کند که رئیس کل بانک مرکزی عدد دیگری را اعلام کرده است.

اقتصاد کشور و بازار ارز قابل اداره است/ تفاوتی در حوزه مراودات بانکی بعد و قبل از برجام ایجاد نشده است

سوال من این است که اگر چند صدایی در دولت باشد فعال اقتصادی ما چطور می‌خواهد تصمیم بگیرد؟ اینکه می‌گویم مجموعه، مجموعه است منظور این است که مجموعه‌‌ای است که می‌تواند با هم هماهنگ باشند. این اقتصاد قابل اداره است. این بازار ارز قابل اداره است. ما همین امروز که با شما صحبت می‌کنیم منابع ارزی ما تقریباً بر اساس قیمت جهانی نفت، قیمت جهانی محصولات پتروشیمی، سنگ آهن، مس امسال پیش‌بینی می‌کنیم بیش از دو و نیم برابر منابع و مصارف ارزی داریم.

در سنوات گذشته هم همین بوده است که تقریباً 100 میلیون دلار ورود ارز به کشور داریم. کل مخارج ارزی ما در قالب مصارف، سال‌های قبل که اصلاً کالای لوکس مطرح نبود و هر کسی ثبت سفارش می‌داد میانگین ده سال گذشته ما 45 میلیون دلار واردات است. یعنی ما دو برابر حداقل مصارف ارزی خود منابع داریم.

برای اقتصاد کشور اتفاقی نیفتاده که این هزینه‌ها را به مردم تحمیل می‌کنیم. در خصوص نرخ تورم اشاره کردید بر اساس گزارش بانک مرکزی که رسماً اعلام کرده در سال‌های اخیر تک رقمی بوده است. پس شوک ارزی باید به حداقل ممکن برسد نه به حداکثر ممکن برسد.

اینها با واقعیت‌های اقتصاد همخوانی ندارد. عدم تصمیم سیاست‌های درست، کارآمدی در مدیریت این شرایط را ایجاد کرده است. همه در دنیا می‌دانند تحریم هزینه بر ما تحمیل می‌کند اما ما را متوقف نخواهد کرد. اقتصاد هیچ کشوری را تحریم متوقف نمی‌کند چون در عصر و زمان کنونی روابط و رویکردهای متفاوت وجود دارد. امریکایی‌ها در تحریم‌ها دو هدف اصلی دارند که یکی بحث مراودات بانکی ما را به حداقل ممکن برسانند کما اینکه بعد از برجام هم اتفاقی برای ما رخ نداد، چون برخی فکر می‌کنند برجام که پذیرفته شد مراودات بانکی ما خوب شد، این چنین نیست. قبل و بعد از برجام در حوزه مراودات بانکی و نقل و انتقال بانکی تفاوت خاصی قائل نیستیم.

مسئولان بانک مرکزی حتی یک صفحه برگه آچار درباره ارز دیجیتال گزارش ندادندهیچ اتفاقی رخ نداد.

پورابراهیمی: بله. در این خصوص یعنی مراودات بانکی اتفاقی رخ نداد. امروز هم مسیر خود را تطبیق دادیم و کشور را اداره کردیم. امروز باید متناسب با شرایط کشور تصمیم‌گیری کنیم. الان در دنیا برای اینکه از سیطره دلار خارج شوند پیمان پولی وضع کردند. کشورها دو به دو با همچنین کردند.

الان جنگ تجاری و استراتژی بین چین و امریکا یکی از موضوعات مهمی است که در دنیا مطرح می‌شود. چینی‌ها می‌خواهند سیطره دلار را در اقتصاد دنیا بردارند و پیمان پولی وضع کردند یعنی چه؟ یعنی به جای ارز غالب دلار در دنیا استفاده کنند تعریف روابط تجاری و مبادلات اقتصادی خود را از یک تصمیم مشترک در پیمان پولی داشتند.

یکی از موضوعات ما ارز دیجیتالی است. اصلاً بانک مرکزی چهار ماه قبل از این- این حرف‌های ما درد دارد- آقای رئیس کل را دعوت کردیم به کمیسیون بیایند و گفتند گزارشی از این ارز بدهید. پوزیشن شما رد، تائید است و یا در تولید مشکل دارید و یا در استفاده دیگران و اینکه دیگران در بستر پیامرسان‌های خارجی است، پوزیشن خود را بیان کنید و هر کشوری باید این را بیان کند.

تا هفته گذشته که نماینده بانک مرکزی امده است یک صفحه برگه آچار به ما گزارش ندادند و خود ورود کردیم. 20 روز قبل از ماه مبارک به روسیه رفتم و جلسه با رئیس کمیسیون اقتصادی دوما جلسه داشتم. با رئیس کمیسیون اقتصادی شورای فدارسیون که بالاتر از دوما است که در آنجا تصمیم اقتصادی می‌گیرد، جلسه داشتم.

اینها می‌گویند ما آماده هستیم مراودات خود را بر اساس پیمان پولی انجام دهیم. من سوالم این است که من به عنوان مجلس باید این را اجرا کنم.

ضعف مدیریتی بیدا می کند/حجم نقدینگی در دوران 5 ساله روحانی 3 برابر و بیش از هزار و 500 هزار میلیارد تومان شده است/این حجم نقدینگی خیلی نگران کننده است

چرا نمی‌روند؟ علت چیست؟ به این علت رسیده‌اید؟

پورابراهیمی: من ضعف مدیریت را بیان می‌کنم. من بود و نبود بانک مرکزی را برای چه بیان می‌کنم، به دلیل ضعف مدیریت است. نه تنها اینجا است بلکه الان یکی از موضوعات ما بحثی است که باعث شد این ارتباط ایجاد شود به جز مباحثی همچون مصارف ارزی، تورم مهم‌ترین موضوع و عوامل درونی که باعث ایجاد شرایط التهابات ارزی شد و اثر آن در گرفتاری‌ها و نگرانی‌های مردم و قیمت‌ها آمد، حجم نقدینگی بود.

در آغاز دولت یازدهم روزی که آقای روحانی این کار را قبول کردند حجم نقدینگی در اقتصاد ما تقریباً 480 هزار میلیارد تومان بود و الان پایان خرداد گزارش بانک مرکزی این است که بیش از هزار و 500 میلیارد تومان یعنی بیش از سه برابر در طول 5 سال نقدینگی داریم.

این نشان‌دهنده چیست؟ این حجم نقدینگی اگر مدیریت نشود نگرانی جدی ایجاد می‌کند. البته حجم نقدینگی اگر مدیریت هم شود و به سمت سرمایه‌گذاری مولد هدایت شود می‌تواند اقتصاد کشور را به حرکت درآورد. این چاقویی است که کاربری آن را می‌توان متفاوت تعریف کرد. کاربری خوب و بد دارد. حجم نقدینگی فی نفسه چیز بدی نیست و می‌تواند به سمت سرمایه‌گذاری مولد برود. این اتفاقی که در بحث حجم نقدینگی افتاد و این تنش هایی که در اقتصاد کشور در رابطه نقدینگی افتاد و همه کارشناسان اعتقاد دارند، یکی از دلایل ضعف بانک مرکزی است.

از بانک مرکزی سوال کنید و گزارش بگیرید که اضافه برداشت‌هایی که بانک‌های خصوصی داشتند و این باعث شد با یک ضریب فزاینده پولی حجم نقدینگی در جامعه پمپاژ شود چه عددی است؟ چرا اجازه داده است؟ ما سوال می‌کنیم ولی جواب آقایان این است که شرایط این چنین است و ما احساس می‌کنیم اگر کمک نکنیم بانک‌ها دچار مشکل می‌شوند. لذا به جای این که ریشه کارها را حل کنند عوامل بیرونی را در تصمیم‌گیری دخیل می‌دانند. همه مجموعه عوامل، سیاست‌ها، مدیریت‌های اشتباه و تصمیمات غلط اقتصادی و امثال اینها است. البته در کنار اینها موضوعات دیگری باید دید که اگر فرصتی بود در خدمت شما خواهم بود.

با سیف قهر نیستم

دو الی سه سوال دیگر دارم که خواهش می‌کنم کوتاه‌تر پاسخ دهید که بتوانیم بحث را جمع‌بندی کنیم. با آقای سیف آشتی کردید و به کمیسیون می‌آیند؟

پورابراهیمی: بله. ما که با ایشان قهر نیستیم. در عین انتقاد تند مسائل کارشناسی خود ایشان را شخصی بسیار با احترام می‌دانم و خدمت ایشان ارادت ویژه دارم اما این مانع نظرات کارشناسی ما نخواهد بود. بله الان ارتباط داریم.

سوال بعدی من این است که عده‌ای حتی در برخی وزرا بیان می‌کنند در آبان ماه شرایط از این وضعیت بدتر می‌شود. آیا واقعاً این چنین است؟

پورابراهیمی: حتماً این تحریم‌ها آغاز یک تصمیماتی است که باید ببینیم ما با اتحادیه اروپا می‌خواهیم چه کنیم و با کشورهایی همانند روسیه و چین چه کردیم. به میزان تصمیمات ما در آنجا و آمادگی درونی خودمان و عدم تصمیمات غیر کارشناسی باز خواهد گشت، چیزی که تا اینجا بوده است، ما می‌توانیم در خصوص آن موضوعات شرایط را مدیریت کنیم که از این وضعیت قطعاً بدتر نشود.

در مجلس جور دولت را هم می‌کشیم/کمیته ضد تحریم تشکیل دادیم

پلن و برنامه‌ای برای هر اتفاقی داریم؟

پورابراهیمی: بله. ما در مجلس الان جور دولت هم می‌کشیم. الان کمیته ضد تحریم تشکیل دادیم و برنامه‌های تخصصی می‌نویسیم. برنامه اولویت‌دار دولت را می‌نویسیم.

تصمیمات کلان اقتصادی کشور در شورای عالی هماهنگی اقتصادی اتخاذ خواهد شد

الان در امریکا یک اتاق جنگ اقتصادی علیه ایران تشکیل شده است، در خزانه داری امریکا که مستقیم خود را با ایران طرف می‌کند. الان در کشور ما چه اقدامی می‌شود؟ اتاق جنگ اقتصادی داریم؟ مسئولیت این اتاق اگر وجود دارد، با چه کسی است؟ یا اگر وجود ندارد چرا تشکیل نشده است؟

پورابراهیمی: اخیراً تقریبا نزدیک به دو ماه و نیم و یا سه ماه قبل رهبر معظم انقلاب یک تصمیمی گرفتند. آن تصمیم این بود که تعدادی از قوای سه گانه را دعوت کردند و به شکلی ما هم توفیق داشتیم در این دعوت حضور پیدا کنیم. اولین جلسه اختصاصی خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم.

در آن جلسه از مجلس سه نفر اعم از بنده، ریاست محترم کمیسیون برنامه و بودجه و شخص ریاست محترم مجلس بودند. از دستگاه قضائی ریاست محترم دستگاه قضائی، معاون اول و دادستان حضور داشتند. از دولت هم تیم اقتصادی دولت با حضور آقای رئیس‌جمهور بودند.

جلسه‌ای تشکیل شد و آقا در آن جلسه این توضیحات و مباحث مهم اقتصادی را مطرح کردند و برای اینکه هماهنگی بین قوا ایجاد شود دستور دادند شورایی تشکیل شود و همان تعدادی که دعوت کرده بودند تحت عنوان شورای عالی هماهنگی اقتصادی کار کنند. این شورا ظرف یک ماه و نیم و دو ماه اخیر کار خود را به جد شروع کرده است. همین روز گذشته نزدیک به دو ساعت و نیم جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوا را داشتیم. یک ظرفیت برای دولت ایجاد شده است.

قرار است تصمیمات کلان اقتصادی کشور در اینجا اتخاذ شود و نظر رهبری این بود که برای حوزه اقتصادی برای تصمیمات کلان کشور این جمع به هر جمع‌بندی رسیدند، آقا فرمودند که رهبری از آن حمایت می‌کند.

نهاوندیان دبیر و سخنگوی شورای عالی هماهنگی اقتصادی شد/سخن برخی از وزرا جای تاسف دارد

سخنگوی این شورا چه کسی است؟

پورابراهیمی: دبیرخانه این شورا معاونت اقتصادی ریاست جمهوری است. دبیر این شورا آقای دکتر نهاوندیان هستند که دستور کارها را می‌آوردند. در دو سطح جلسات تشکیل می‌دهیم.

سخنگو را از این جهت می‌پرسم که این موضوعات را بیان کند.

پورابراهیمی: آقای دکتر نهاوندیان هستند.

که بعدا برخی وزرا این سخنان را بیان نکنند که از آبان فضا بدتر می‌شود که این حرف خود باعث التهاب در جامعه می‌شود.

این جای تاسف دارد.

قبول دارید التهاب در جامعه ایجاد می‌کند؟

پورابراهیمی: بله. دقیقاً. این معاونت اقتصادی ریاست جمهوری الان به عنوان دبیرخانه در اولین جلسه شورا تعیین شد. دبیر هم شخص معاونت اقتصادی گذاشته شد. الان در دو سطح جلسات تشکیل می‌شود. یک سطح جلسات بدون حضور سه نفر ریاست قوا است و جلسات دیگر هم با حضور روسای قوا است. جلسات اصلی ما است.

در جلسات شورای فرعی سرفصل‌های موضوعات مهم با اولویت‌هایی که رهبری در جلسه خصوصی که خدمت ایشان بودیم، بیان کردند، به تدریج دسته بندی می‌شود. برنامه عملیاتی برای آن تدوین می‌شود. به جز آن موارد پیشنهاداتی که از مجلس یا از دستگاه قضا یا از خود دولت که محور و اساس است، آورده می‌شود.

تاکنون هیچ دولتی همچون دولت روحانی این چنین مورد حمایت رهبری نبوده/رهبری برای دولت سنگ تمام گذاشتند

بخش زیادی از معضلات و مشکلات امروز در قالب این هماهنگی مدیریت می‌شود. من فکر می‌کنم در تاریخ انقلاب چه در زمان حیات امام (ره) و چه پس از رحلت ایشان و مسئولیت رهبری که بر عهده آقا قرار گرفت، تاکنون هیچ دولتی این چنین مورد حمایت رهبری نبوده است.

یعنی رهبری برای دولت سنگ تمام گذاشتند که همه قوا را آوردند کنار دولت تا به دولت کمک کنند تا دولت در عرصه اقتصادی موفق شود. این ظرفیت تشکیل شده و در کنار این مهم ستاد اقتصادی مقاومتی در دولت بود که از مجلس و دستگاه قضا هم نمایندگانی می‌رفت ولی شاکله تصمیم وزرا و تیم اقتصادی دولت بودند. آن ستاد تغییر نام داد و با ساختار جدیدی قرار است عملیات اجرایی انجام دهند.

برداشت من از فضای کنونی کشور و تصمیماتی که رهبر معظم انقلاب اخذ کردند و تاکید بر این موضوع داشتند این است که مجموعه سیاست‌های کلان در شورای هماهنگی اقتصادی با همان تدبیر معظم له و یکسری عملیات اجرایی در حوزه ستاد اقتصاد مقاومتی که دولت متولی آن است و همه اعضای کابینه و مجموعه اقتصادی حضور دارند شکل گیرد.

من فکر می‌کنم با این تدابیر اتخاذ شده و با این هماهنگی که بین مجموعه وجود دارد ما ان‌شاالله این معبر سختی که آمریکایی‌ها فکر می‌کنند برای نظام جمهوری اسلامی فراهم می‌کنند و طوری تصور می‌کنند که مشکلات اقتصادی مسیر انقلاب را مسدود کنند ما به مردم عرض می‌کنیم.

ان‌شاالله خیلی ممنونم. سپاسگذارم. امیدوارم در مسیری که در حال حرکت هستید، موفق باشید. از شما هم ممنونم که ما را تماشا کردید. تا هفته دیگر همه شما را به خدای بزرگ می‌سپارم. یاعلی مدد؛

پورابراهیمی: خواهش می‌کنم.