بنویسید کار دانشجویی، بخوانید بهره‌کشی

به گزارش بولتن نیوز :دانشگاه‌های دولتی مدت هاست که با کسب اجازه از سوی وزارت علوم و با تعریف منابع درآمدی مشخص به ایجاد فرصت‌هایی مثل کار دانشجویی برای تأمین درآمد از سوی دانشجویان روی آورده است و سالانه هزاران دانشجو از این طریق به کسب درآمد‌های حداقلی روی می‌آورند.

کار دانشجویی و مکانیزم آن در ایران همواره با نقد‌های فراوانی از سوی دانشجویان رو به رو بوده است و تقریباٌ از یک فرصت مناسب برای بهبود زندگی دانشجویان نیازمند به یک ابزار مدیریتی در اختیار مدیران دانشگاهی تغییر جهت داده است.

جدا از اینکه هیچگاه در دانشگاه‌ها در مورد نحوه توزیع فرصت‌های کار دانشجویی مکانیزم روشن و شفافی وجود نداشته و بعضاً روابط فی مابین مدیران با دانشجویان خاص به تقسیم این کار‌ها میان تعداد محدودی از دانشجویان موثر است، از سوی دیگر کیفیت و ماهیت این کار‌ها نیز با رسالت و وظیفه اصلی دانشجویان تفاوت قابل توجهی دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در اکثر دانشگاه‌های دولتی ایران شرایطی مثل اداره امور ساختمان‌های خوابگاهی، نظارت بر امکان فضای سبز، اداره امور سالن‌های ورزشی، نظارت بر حوزه‌هایی نظیر تغذیه، اداره امور کتابخانه‌های خوابگاهی، نظارت بر سامانه‌های حمل و نقل دانشجویی و بعضاً پیش برد منافع مدیران دانشگاهی به عنوان کار‌های دانشجویی تعریف و در ازای آن‌ها به دانشجویان مجری حق الزحمه پرداخت می‌شود.

این وظایف در حالی به دانشجویان محول می‌شود و اداره آن‌ها از سوی دانشجویان پیش می‌رود که نه تنها رسالت اصلی اجرای آن بر عهده کارکنان دولتی و خصوصی دانشگاه هاست، بلکه اساساً با رسالت اصلی دانشجویان که همان پژوهش و مطالعه و تحقیق است، تناسبی ندارد و تقریباً به نوعی کارگری یا بهره کشی از دانشجویان شباهت دارد.

برای اینکه ثابت کنیم عملیاتی شدن چنین اموری از سوی دانشجویان در دانشگاه‌های ایرانی چیزی جز بهره کشی و اتلاف وقت و انرژی دانشجویان در مسیر‌هایی جز پژوهش و تحقیق نیست، مروری بر مکانیزم توزیع کاردانشجویی در چند کشور توسعه یافته قابل تأمل است.

در آمریکا دانشجویانی که مایل به داشتن شغل نیمه وقت هستند، باید مشاغلی را انتخاب کنند که مدارس زبان، دبیرستان‌ها، دانشگاه‌ها و سایر موسسات آموزش عالی در آن کشور را شامل شود. علاوه بر این، در طول یک هفته آن‌ها تنها مجاز به ۲۰ ساعت کار کردن هستند؛ در زمان تعطیلی نیز ساعات کاری آن‌ها نباید از ۴۰ ساعت تجاوز کند.

در کشور انگلستان، دانشجویان با توجه به اینکه در کدام دانشگاه و در چه دوره‌ای تحصیل می‌کنند، مجاز به داشتن شغل نیمه وقت درون دانشگاه هستند. شغل نیمه وقت به دانشجویان ترم آخری تعلق نمی‌گیرد تا تمرکز آن‌ها بر روی پایان تحصیلات باشد و در زمان هفته‌های آموزشی، دانشجویان تنها مجاز به کار کردن ۱۰ تا ۲۰ ساعت هستند و در هفته‌های تعطیلی تا ۴۰ ساعت هم‌می‌توانند سرکار باشند.

در استرالیا دانشجویان استرالیایی در طول دو هفته تحصیلی تنها مجاز به ۴۰ ساعت کار کردن هستند و اگر ساعات آن‌ها از این مقدار تجاوز کند، برای دانشجویان نمره منفی لحاظ خواهد شد. ضمن اینکه دانشجویان در استرالیا می‌توانند شرایط کاری خود را تعیین کنند و به آسانی شرایط آن‌ها پذیرفته می‌شود. همچنین، دستمزد آن‌ها توسط دولت و نه دانشگاه پرداخت می‌شود که بتواند جوابگوی نیاز زندگی دانشجویی باشد.

دانشجویان آلمانی نیز تنها مجاز به ۲۴۰ روز کار کردن در طول سال تحصیلی هستند و افرادی که کار دانشجویی دارند و در بخش‌های مختلف دانشگاه مشغول به کار هستند، بابت هر ساعت کاری بین ۶ تا ۱۰ یورو دریافت می‌کنند. دانشجویانی که نیاز به درامد بیشتردارند، تنها کافی است تا با موسسه خود هماهنگ کنند؛ آن‌ها هماهنگی‌های لازم را برای رفع نیاز دانشجو انجام می‌دهند.

مرور کوتاهی که بر روند توزیع و برخورد با کار دانشجویی در کشور‌های توسعه یافته شد به خوبی نشان می‌دهد که در این کشور‌ها اولاً ارتباط میان کار دانشجویی با وظیفه اصلی دانشجو یعنی پژوهش و تحقیق، ثانیاً توزیع عادلانه کار‌های دانشجویی برای افراد متقاضی و نیازمند و ثالثاً دقت در توزیع کار دانشجویی به میزانی که دانشجویان را در بخش درسی متضرر نکند، به شدت مورد توجه است.

این در حالی است که در ایران و در بسیاری از دانشگاه اولاً کار‌های دانشجویی تعریف شده هیچ سنخیتی با رسالت اصلی دانشجویان ندارد، ثانیاً در مکانیزم توزیع کار‌های دانشجویی شفافیتی وجود ندارد و ثالثاً دقت کافی در مورد اینکه این کار‌ها نیاز‌های مالی دانشجویان را تأمین کند و به درس آن‌ها زیان نرساند اساساً دغدغه و مورد توجه مدیران دانشگاهی قرار نمی‌گیرد.

این روند و مقایسه آن با کشور‌های توسعه یافته به خوبی ضعف در نوع برخورد با کار‌های دانشجویی در ایران را نمایان و اثبات می‌کند که آنچه در ایران تحت عنوان کار دانشجویی مطرح می‌شود، بیش از این‌ها به بهره کشی از دانشجویان شباهت دارد که نه تنها سود کافی به آن‌ها نمی‌رساند بلکه دانشجویان فعال را از درس و رسالت اصلی به میزان قابل توجهی دور می‌کند.