جامعه ایرانی کدام را انتخاب می‌کند؟ سازش یا مقاومت؟

گروه سیاسی ـ سید مجتبی نعیمی*: جامعه امروز ایران، دو مدل تعامل با جهان خارج را پیش روی خود دارد. دو مدلی که چند سالی است دوش به دوش هم در کشور اجرایی شده و حالا، تاثیرات هر دو، پیش روی همه ماست. یک مدل، بر پایه خوش بینی نسبت به دنیای غرب شکل گرفته و اعتمادی به آنها دارد که حداقل در سابقه تاریخی آنها، خبری از این اعتماد نیست. مدل دیگر، نه بر پایه بدبینی نسبت به دنیای غرب، که بر پایه واقع بینی نسبت به آنها و خوش بینی بر داشته های خودش و اعتماد به نفس ملی شکل گرفته است.

به گزارش بولتن نیوز، محصول یکی از این دو مدل، برجام شد و محصول دیگری، شکست داعش. این دو محصول، نتیجه دو روند متفاوت است که اگر چند سال پیش و تا وقتی که هنوز خروجی عملی آنها معلوم نبود، سخن گفتن در مورد آنها دشوار بود. چون با برچسب تحلیل های پیشینی، متهم به بدبینی یا خیال بافی می شدیم. اما امروز، ما در جایگاه تحلیل پسینی قرار داریم. یعنی این دو روند متفاوت، امروز با تمام فراز و فرودهای شان و نتیجه نهایی شان پیش روی ماست و این ما هستیم که باید برای ساخت آینده تاریخی خود، یکی از این دو روند را برگزینیم.

در روند اول که منتج به برجام شد، با وجود سابقه تاریخی اعتماد بی قاعده و مبتنی بر خوش بینی افراطی و دوری از واقع بینی به غرب، به دلیل حافظه تاریخی ضعیفی که در بخشی از جامعه و مسئولین بود، کشور به سمتی می رود که یکبار دیگر به دنیای غرب اعتماد کرده و با خوش بینی های افراطی که حتی غربی ها هم در تئوری های روابط بین الملل شان، دست به مذمت آن زده، وارد مذاکره با آنها می شود.

همان طور که در بالا آمد، ما امروز در نقطه ای که چهار سال پیش و قبل از تصویب برجام بودیم قرار نداریم. امروز، نتیجه برجام پیش پای ماست. حال باید پرسید آیا روندی که در این مدت، کشور برای رسیدن به برجام طی کرده می تواند مورد استفاده استراتژیک و ریل گذاری تاریخی آن قرار بگیرد یا خیر؟ آیا این روش مناسب است یا روش دیگر.

روش دیگر، همانی است که امروز، نتیجه آن هم پیش پای ماست. این نتیجه چیزی نیست جز شکست داعش. اما این نتیجه چگونه حاصل شد؟ آیا شکست داعش، همانطور که خیلی ها در دنیای غرب و عده ای هم در داخل ایران دنبالش بودند، محصول مذاکره طرف های درگیر است؟ یا اینکه روش دیگری برای حصول این نتیجه به کار گرفته شد؟

در مقابل روش سازش، روش مقاوت قرار دارد. در این روش، مبنا، اعتماد بر نیروها و توانایی های داخلی است. در این روش، راه مذاکره با دیگران بسته نیست. بلکه حتی از همکاری دیگران هم استفاده می شود. مثل همکاری روسیه با محور مقاومت در سوریه. اما نکته اینجاست که این مذاکره و همکاری، بر پایه خوش بینی ها و وعده وعیدها نیست. بلکه بر اساس عملکرد متقابل است. اما، در گفتمان مقاومت، تمرکز بر استعدادهای داخلی است. چیزی که در کشورهای جهان سوم به دلایل فرهنگی چندان بر روی آن حساب باز نمی شود. اما تجربه عملی چیز دیگری می گوید.

تجربه عملی به ما می گوید در روش مقاومت، که در یکی از نمونه های عملی آن، نتیجه شکست داعش پیش روی ماست، می توان بر استعداد داخلی تمرکز کرد و به موفقیت رسید. حال، این جامعه ایرانی است و دو روش تجربه شده پیش رو. شما کدام را انتخاب می کنید؟ روش سازش که خروجی اش برجام است با سرانجامی نامعلوم و پرداخت هزینه های زیاد. و روش دیگر، روش مقاومت که خروجی اش شکست داعش است. روشی که تصور می شود هزینه های زیادی دارد اما تجربه ثابت کرده هزینه این روش کمتر از هزینه سازش بوده و نتیجه آن مطلوب تر.

*سردبیر بولتن نیوز