مداخله قدرت های فرامنطقه ای عامل بحران در منطقه غرب آسیاست

گروه بین الملل: مدیرعامل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام در تشریح عوامل و زمینه های بروز بحران، تروریسم و ناامنی در منطقه غرب آسیا گفت: مداخله مستمر قدرت های فرامنطقه ای عامل بحران، ناامنی و تروریسم در منطقه غرب آسیاست، این مداخلات لطمات جبران ناپذیر زیادی از ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی به منطقه وارد نموده است.

به گزارش بولتن نیوز، سیدحمزه صفوی میرعامل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام در ششمین کنفرانس گفت‌وگوهای امنیتی هرات با تحلیل محیط امنیتی منطقه غرب آسیا اظهار داشت:منطقه غرب آسیا حافظه‌ تاریخی تمدن بشری، مهد ادیان ابراهیمی و منطقه‌ای با ویژگیهای مهم ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک، ژئوکالچر و ژئواکونومیک است. در کنار این ویژگیهای مهم متأسفانه نام آسیای غربی با منازعه، کشمکش، افراطی گری و تروریسم عجین شده است و تصویر ذهنی که از این منطقه در ذهن جهانیان شکل گرفته، ترکیبی از نا امنی و ابعاد مختلف توسعه نیافتگی است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در تبین ریشه های ناامنی و بحران در منطقه غرب آسیا افزود:یکی از مهمترین زمینه های ایجاد ناامنی، عدم وجود تعاریف مورد وفاق بین نخبگان با یکدیگر و نخبگان با مردم در جوامع آسیای غربی است. در این منطقه مفاهیم مشترک هنوز شکل نگرفته است. لفظ مشترک هست اما مفاهیم مشترک نیست.
وی شاخص سازی و تبدیل کردن امور کیفی به امور کمی، و اولویت سازی را از جمله راهکارهای رفع چالش‌های موجود برشمرد و گفت:باید قطب نمای حرکت برای نخبگان منطقه، توسعه پایدار در سایه همکاری های منطقه ای باشد و امور دیگر با این مسئله سنجیده و نسبت یابی شوند. باید مفهوم توسعه پایدار در سایه همکاری های منطقه ای تعریف دقیق شود و بر روی آن بین نخبگان حکومتی و دانشگاهی اجماعی نسبی صورت گیرد. در مرحله بعد این اولویت راهنمای سایر الگوهای عمل قرار گیرد.
صفوی ادامه داد:موضوع امنیت در غرب آسیا به دلیل وجود و تاثیرگذاری عناصر و بازیگران متعدد، و منافع متعارض مادی و معنوی آن ها با دشواری های فراوانی مواجه است. به طوری که از دید بسیاری از کارشناسان، معمای امنیت در این منطقه به مثابه یک گره کور از لایه های مختلف تاثیر گذار است.
وی تأکید کرد:ما معتقدیم که رسیدن به امنیت پایدار در منطقه امر محال نیست؛ اما برای ارائه راهکارهایی در جهت حرکت به سوی ثبات و امنیت پایدار بایستی تقسیم بندی کاربردی از لایه های موثر بر ناامنی این منطقه داشته باشیم.
مدیرعامل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام در تشریح لایه های موثر بر ناامنی منطقه، مداخله های متعدد قدرت های فرامنطقه ای را یکی از ریشه های ناامنی دانست و تصریح کرد:متاسفانه این مداخلات لطمات جبران ناپذیر زیادی از ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... به منطقه وارد نموده است و طرح ها و الگوهای فرامنطقه ای در منطقه غرب آسیا نه تنها کارایی نداشته و موثر نبوده اند، بلکه خود منشاء پیدایش بحران ها و مشکلاتی جدید در منطقه بوده اند.
وی ادامه داد:آنچه ما امروزه شاهد آن هستیم تشدید رقابت قدرت های منطقه ای و فرا‌منطقه‌ای بر سر منافع، گسترش تروریسم، خشونت و ناامنی، تبدیل منطقه به انبار تسلیحات و پیچیده تر شدن گره های امنیتی می باشد که هر از چندی به صورت منازعه یا بحران در گوشه ای از منطقه اتفاق می افتد.
وی با دسته بندی مشکلات داخلی برخی از کشورها و تأثیر آنها در ناامنی و بی ثباتی منطقه، اظهار داشت:دسته اول بحرانهای بنیادین مانند بحران آب است و دسته دوم بحران های ناشی از فرهنگ عمومی ملت ها هستند و نهایتا دسته سوم بحران های ناشی از ساختار و عملکرد حکومت هاست.
وی حکومت های قبیله ای و نامشروع در منطقه را یکی از دلایل بحران و چالش در منطقه دانست و افزود:حکومت‌ها در این منطقه غالباً حکومت های قبیله ای هستند که به دلیل ماهیت و عدم مشروعیت مردمی معمولاً استبدادی و وابسته به قدرت های خارجی اند. ویژگی دیگر حکومت ها در این منطقه، اقتصادهای رانتی و دولت‌های نفتی، امنیت اجاره ای، و فساد و ناکارآمدی بروکراتیک بسیاری از دولت ها است که خود یکی از عوامل اصلی ناامنی در منطقه است.
وی افزود:یک راه برای کاستن اثرات منفی بحران های ناشی از حکومت ها، حرکت به سمت شاخص های حکمرانی خوب است. در این صورت مفهوم دولت ضعیف شکل نمی گیرد و دولت ها قدرتمند خواهند بود. بنابراین مداخله خارجی هم نمی تواند در اینجا موفق باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه امنیت باید زیرمجموعه توسعه تعریف شود، گفت:دولت هایی که چراغ راهنمای خود را توسعه پایدار بدانند، به امنیت نگاهی موسع‌تر خواهند داشت و سیاستگذاری آنها طول عمر بیشتری را در مقوله امنیت به‌همراه خواهد آورد.
صفوی افزود:نخبگان باید بر سر تعریف الگوی توسعه پایدار در سایه همکاری منطقه‌ای تشریک مساعی کنند و تعاریف را بهم نزدیک سازند. سپس به باز تعریف نقش و جایگاه منطقه در نظام بین الملل پرداخته و مدل جدیدی از همکاری با نظام بین الملل مبتنی بر منافع همه بازیگران در منطقه را ایجاد کنند.