از مام جلال تا دکتر فواد معصوم/ جای خالی نخبگان کرد در بغداد

گروه بین الملل: مام جلال طالبانی که این روزها عراقی‌ها و خصوصاً کردها فقدانش را با گوشت و پوست‌واستخوان حس می‌کنند یکی از شخصیت‌های تاریخی بود که همواره در مقابل بحران‌ها واکنش نشان داده و کوشید بخش زیادی از بحران‌ها را در نطفه خفه کند. بحران‌هایی که اگر مام جلال نبود مشخص نبود عراق امروز رو به کجا می‌رفت. یکی از مهم‌ترین این اقدامات مقابله با توطئه برکناری نخست‌وزیر عراق در یک کودتای نرم و سفید بود که این توطئه با درایت جلال طالبانی با شکست روبرو شد.

به گزارش بولتن نیوز، در خیلی از موارد دیگر مام جلال نه‌تنها کردها و عرب‌ها بلکه شیعیان و سنی‌ها و همه اقوام عراقی را در کنار همدیگر قرار داده بود به‌نحوی‌که توانمندی طالبانی پست ریاست جمهوری را در عراق تبدیل به یک پست مهم و کلیدی برای پایان اختلافات کرده بود.

طبیعتاً توانمندی اشخاصی که مسئولیت‌های مهم را بر عهده می‌گیرند یکی از مسائل مهمی است که قبل از انتخاب باید به آن توجه کرد و اشخاص را نه بر اساس ویژگی‌های سیاسی بلکه باید بر اساس توانمندی آن‌ها برای آن پست برگزید.

فواد معصوم یکی از همراهان دیرین جلال طالبانی در مبارزات علیه رژیم بعث بود اما هیچ‌وقت و هیچ زمانی نتوانست جایگزینی مناسب برای وی باشد.

فواد معصوم درنتیجه رقابت‌های شدید سیاسی و داخلی در میان اتحادیه میهنی کردستان عراق و حزب دمکرات کردستان عراق به‌عنوان نامزد کردها برای پست ریاست جمهوری برگزیده شد. روشن بود این انتخاب صرفاً برای اینکه پست ریاست جمهوری در دست کس دیگری نباشد انجام شد.

نبود مام جلال و بحران‌های سیاسی در اقلیم کردستان عراق از یک‌سو و بحران داعش در عراق از سوی دیگر همه و همه کمک کرد فواد معصوم ریاست جمهوری کنونی عراق نتواند در ایفای نقش راستین خود در حفظ عراق کوشا و موفق عمل کند و حتی بحران‌ها را اندکی در این کشور و حتی در اقلیم کردستان عراق به تأخیر بی اندازد.

این وضعیت به نحوی بود که بسیاری از رسانه‌ها در اقلیم کردستان عراق نیز از آن به طنز استقبال کنند و اعلام کنند که ریاست جمهوری عراق تنها یک پست است و چیز دیگری نیست.

در بحران همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق که حزب متبوع ریاست جمهوری نیز بخشی از این پروسه بود فواد معصوم چه در قبل از برگزاری همه‌پرسی و چه بعد از همه‌پرسی هیچ‌گاه نتوانست در مقام یک منجی برای حل بحران و حتی در مقام پست ریاست جمهوری عراق عمل کند.

این در حالی بود که قبل از انتخاب ریاست جمهوری از سوی عراقی‌ها همه نگران این بودند که رئیس مجلس عراق چنین شرایطی داشته باشد که این وضعیت برعکس شد. هرچند نباید از یاد برد که تنش‌های داخلی اتحادیه میهنی کردستان عراق و رفتن شماری از اعضای دفتر سیاسی اتحادیه به اردوی حزب دمکرات کردستان عراق به ریاست مسعود بارزانی در این روند بی‌تأثیر نبود.

وقتی به دوران مام جلال برمی‌گردیم می‌بینیم که وی نه‌تنها توانسته بود جناح‌های داخلی اتحادیه میهنی را کنترل کرده و یک نیروی سازمان‌یافته در راستای پیگیری اهداف حزب باشد بلکه توانسته بود اعتماد بین عراقی‌ها را بیشتر از هرزمانی افزایش دهد. یکی از این موارد نحوه مدیریت کرکوک بود که از همان ابتدا وی پیشنهاد کرد قدرت در این مناطق به‌طور مساوی تقسیم شود و همه عراقی‌ها درروند سیاسی کشور مشارکت داشته باشند. تا زمانی که مام جلال درصحنه بود همین استاندار برکنار شده هم در راستای رسالت‌های تعیین‌شده عمل می‌کرد ولی بعد از افول مام جلال ما دیدیم که کرکوک را روبروی چه بحرانی کرد.

درست است قیاس طالبانی و فواد معصوم اشتباه محض است ولی واقعیت این است که ما تنها با یک قیاس ساده روبرو نیستیم بلکه با موضوعی مهم که سرنوشت مردم عراق است روبرو هستیم و هر نوعی کوتاهی می‌تواند باعث ویرانی و آشوب و بی‌ثباتی در منطقه شود.

فواد معصوم علیرغم شخصیت قابل‌احترام خود اما هیچ‌گاه نه در بیان و نه در عمل در حد مام بزرگ نبود. وی می‌توانست پلی مستحکم بین عراق و اقلیم باشد اما توان وی هیچ‌وقت سبب نشد حلقه ارتباطی قطع‌شده بین اربیل و بغداد بار دیگر درست شود.

تکیه برخی رهبران اقلیم بر احساسات ناسیونالیستی تند در رویارویی با موضوعات سرنوشت‌ساز عراق این فرصت را از دکتر فواد معصوم گرفت که خودی درصحنه سیاسی عراق نشان دهد

کما اینکه ما امروز در پارلمان عراق کردهایی راداریم که با تمام توان در راستای حل بحران‌های جاری و دفاع از حقوق مردم کرد فعالانه حضور دارند.

ازاین‌رو شایسته است رهبران سیاسی کرد که در اقلیم کردستان عراق تصمیم‌گیرنده هستند قبل از اینکه صرفاً در فکر حفظ یک پست برای یک حزب مشخص باشند باید در این فکر باشند که آن‌ها نیاز مهمی به افرادی دارند که توانمند و حلال مشکلات باشند، چون اگر غیرازاین بود مام جلال راهی بغداد نمی‌شد.

بغداد به همان اندازه اربیل برای اقلیم و خود عراق مهم و کلیدی است، کردها باید نشان دهند افرادی که در بغداد مسئولیت قبول می‌کنند در راستای حل مشکلات در چهارچوب قانون اساسی عراق بکوشند.

سکوت و ناتوانی در این مورد ثمری جز آنچه در چند سال گذشته دیدیم به همراه نخواهد داشت.

نخبه‌های سیاسی کرد باید راهی بغداد شوند تا آن‌ها شاهد شکست‌های سیاسی به این بزرگی نباشند، بازی که سرنوشت میلیون‌ها نفر را به سخره بگیرد.