وقتی مقابله با بحران خودش بحران می‌شود!

گروه سینما و تلویزیون: داستان از صحبت‌های دو هفته پیش سخنگوی شورای صنفی نمایش آغاز شد؛ وقتی که اعلام کرد به مناسبت روز ملی سینما، بلیت سینماها به مدت ۳ هفته قرار شده است به صورت نیم‌بها فروخته شود. در واقع غلامرضا فرجی به‌عنوان سخنگوی شورای صنفی نمایش این طرح را به‌عنوان مصوبه این شورا یا راهکاری برای مقابله با رکودی که گفته می‌شد، در ٦ماهه دوم‌ سال‌جاری به آن دچار خواهد شد- و طلیعه‌هایش را نیز در وضع اکران در یک‌ماه اخیر می‌بینیم- اعلام کرده بود.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه شهروند، مصوبه، طرح یا راهکاری که از همان ابتدا مورد انتقاد و اعتراض گسترده‌ای از سوی سینماگران و سینماداران قرار گرفت.

موضوع نیم‌بهاکردن بلیت سینماها زمانی به ذهن مدیران و سیاست‌گذاران خطور کرد که نهادهای ذیدخل آماری منتشر کردند که نشان می‌داد شمار تماشاگران فیلم‌های ایرانی در نیمه‌نخست‌ سال ١٣٩٦ در قیاس با ‌سال گذشته بشدت کاهش یافته است. این آمار در کنار تحلیل‌هایی که پیش‌بینی می‌کردند، به دلیل اکران‌شدن اغلب فیلم‌های کمدی و دارای قابلیت فروش در نیمه اول‌ سال‌جاری، سینمای ایران در ٦ماه آتی روزهای دشواری در گیشه خواهد داشت. سیاست‌سازان سینما را به فکر یافتن راه چاره برای عبور از بحران انداخت و در پی این موضوع بود که مسئولان در اقدامی بی‌سابقه طرح نیم‌بهاکردن ٣ هفته‌ای بلیت سینما با هدف ایجاد شوک به بازار و بازگرداندن سیل مخاطبان به گیشه‌ها را در پیش گرفتند

طرحی که با توجه به پایان تابستان به‌عنوان بهترین فصل گیشه و ورود به فصل مدارس که امسال همزمان با آغاز ماه‌ محرم شده، در نگاه اول طرحی معقولانه جلوه می‌کرد، اما این طرح نه‌تنها به‌رغم گفته‌های روز گذشته غلامرضا فرجی که اعتقاد داشت؛ «اجرای این طرح تأثیر مثبتی در اکران داشته است و با اجرای این طرح حدود ٣٠ الی ٤٠‌درصد به فروش فیلم‌ها و افزایش مخاطبان افزوده شده است.» با مخالفت بسیاری از صاحبان فیلم‌ها و برخی سینماداران روبه‌رو شد؛ که موفقیتی ملموس را نیز حداقل در روزهای اول آغاز طرح به نمایش نگذاشت، بلکه از همان آغازین روزها انتقاداتی را نیز باعث شد. یکی از انتقادات البته نرم را منوچهر محمدی انجام داد با این‌که به نظر می‌رسید با کلیت طرح مشکل چندانی نداشته باشد، گفت: «قیمت بلیت یک موضوع است و فیلمی که مردم آن را بپسندند، یک امر دیگر است.

من فکر می‌کنم از این نظر سینماها مشکل دارند. اگر فیلمی روی پرده باشد که مخاطبان، علاقه‌مند باشند آن فیلم را ببینند، مطمئنا این طرح موفق‌تر خواهد شد». اما نیم‌بهاکردن بلیت‌ها موافقان پروپاقرصی هم داشت. یکی مثل مهدی صباغ‌زاده تهیه‌کننده و کارگردانی که گفت: زمانی که سالن سینما مملو از تماشاچی باشد، برای تهیه‌کننده و سینمادار هم مفید خواهد بود، پس تصمیم نیم‌بهاشدن بلیت سینما کار عاقلانه‌ای است. به ‌هرحال شماری از افراد به دلیل درآمد کم و برخی‌ها به دلیل نداشتن وقت کافی نمی‌توانند به سینما بروند که با این ترفند می‌توان با قیمت خوب و ساعات زمانی مختلف، مخاطبان را برای رفتن به سینما تشویق کرد. اگر دقت کنید، می‌بینیم که به دلایل مختلف، سه‌شنبه‌ها با نیم‌بهابودن بلیت، سالن‌های سینما مملو از مخاطب می‌شود، پس می‌توان این طرح را مثبت ارزیابی کرد. در هرصورت باید با توجه به شرایط اقتصادی مردم برنامه‌ریزی کرد تا شاهد خروجی مناسبی باشیم.

در این میان، اما واقعیات فارغ از نگاه مثبت یا منفی به چنین طرحی راه خود را می‌روند. این واقعیات البته تلخ حاکی از این هستند که بررسی آمار فروش فیلم‌هایی ازجمله سارا و آیدا، تابستان داغ، من و شارمین و حتی اکسیدان در معدود سالن‌های باقیمانده‌اش از نخستین روز اجرای طرح نیم‌بهاشدن بلیت نشان می‌دهد تغییری قابل ملاحظه در فروش این فیلم‌ها ایجاد نشده؛ و این نیز می‌تواند نشان از این داشته باشد که نیم‌بهاکردن بلیت‌ها اگر نه کاملا، اما حداقل این‌که تقریبا تا این مرحله از شکست‌خورده و افزایش فروشی ملموس در سینماها مشهود نیست و این نیز البته دلایل زیادی دارد.

اول این‌که نباید این نکته را نادیده گذاشت که روند افت فروش سینمای ایران در‌ سال ١٣٩٦ از همان چینش فیلم‌ها در اکران‌های نخست ‌سال مشخص بود. ترکیب اشتباه در ابتدای ‌سال که افت فروش را به همراه داشت و سپس اکران همزمان چندین فیلم دارای قابلیت فروش بالا که به فیلم‌سوزی منجر شد، در دامن‌زدن به این وضع و دست خالی برای نمایش فیلم‌های دارای ظرفیت فروش موثر بود. همین چند روز پیش بود که تابناک در تحلیلی روی این بحث به‌عنوان دلیل اصلی رکود اخیر سینما مانور داد: به تعبیر دیگر وقتی در ابتدای ‌سال انتخاب‌های درستی برای اکران نوروزی انجام نمی‌شود، به مخاطب این پیام داده می‌شود که بضاعت سینمای ایران در‌ سال ١٣٩٦ در این حد است. در ادامه وقتی چند فیلم دارای ظرفیت فروش بالا همزمان اکران می‌شود، مخاطب میان این فیلم‌ها، تنها یک یا دو فیلم را برای تماشا انتخاب می‌کند. سایر فیلم‌های دارای ظرفیت فروش طبیعی است، با افت فروش مواجه می‌شوند.

نکته دوم درباره شکست نسبی طرح نیم‌بها کردن هم می‌تواند اجرای اشتباه یا ناقص طرح باشد. وقتی آمارها نشان داده که فروش فیلم‌ها در روز بلیت نیم‌بها که هر هفته روزهای سه‌شنبه است تقریبا با روزهای تعطیل برابری می‌کند، به این معناست که این طرح مبنایی منطقی دارد و انگشت روی موضوعی مهم گذاشته است. اما وقتی همین طرح درنهایت به جایی نمی‌رسد، چرا نباید به این فکر کرد که شاید در این میان تقصیر متوجه فیلم‌هاست که شوق تماشا را به هیچ قیمتی ایجاد نمی‌کنند؟ یا از زاویه‌ای دیگر: ممکن نیست عدم موفقیت طرح به این دلیل باشد که اصلا تماشاگران بیشترشان از وجود چنین طرحی آگاهی ندارند؟ اتفاقا این نکته‌ای است که مورد توجه سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران هم قرار گرفته و در گفت‌وگو با مهر تأکید کرده که درخواستی از سوی مسئولان سینمایی برای اطلاع‌رسانی طرح بلیت نیم‌بهای سینماها در سطح شهر ارایه نشده است.

سیدمجتبی موسوی درباره جای خالی اطلاع‌رسانی طرح نیم‌بهای بلیت سینما در سطح شهر گفت: اگر موضوعی عمومی باشد و به مردم هم مربوط باشد، سازمان‌ها و نهادها از ما درخواست می‌کنند و طرحی ارایه می‌دهند و ما آن موارد را در سازه‌های تبلیغاتی شهر اکران می‌کنیم و اگر موضوع فرهنگی باشد قطعا ما مشارکت خواهیم داشت. در زمینه نیم‌بها شدن بلیت سینماها به مدت ۳ هفته نیز هر ارگانی که مسئول بوده است باید طرحی به ما ارایه می‌کرد و حقیقت این است که درباره این طرح خود من هم الان از طریق شما خبردار شدم.

این‌جاست که عدم موفقیت کامل طرح نیم‌بها کردن بلیت‌ها روشن می‌شود: وقتی مسئولی که حوزه فعالیتش نزدیکی آشکاری با این طرح دارد از وجود چنین طرحی آگاه نیست، چه انتظاری باید از زنی خانه‌دار یا مردی کارگر داشت که بعدازظهری می‌خواهد با عزیزانش فیلمی را ببیند؛ اما نه فیلم مناسبی پیدا می‌کند و نه خبری از طرحی دارد که می‌تواند هزینه‌هایش را در آن بعدازظهر کاهش دهد.

بهترین فرصت برای خانواده‌ها| علی سرتیپی، تهیه‌کننده

این جریان فرصت و اتفاق خوبی برای جوان‌ها و خانواده‌هاست که به سینما بروند و از سالن‌های مناسب و فیلم‌های خوبی که روی پرده است، استقبال کنند. امیدوارم با این اتفاق به شمار افراد سینمارو اضافه شود. البته بیشترین سود این جریان را مردم می‌برند و این صاحبان فیلم و سینمادارها هستند که متضرر می‌شوند، درحالی‌که شورای صنفی نمایش هم هیچ کمکی نکرده است.واقعا ما ارزان‌ترین بلیت سینما را در دنیا داریم، پس با همیاری ارگان‌ها می‌توان مخاطبان بیشتری را به سالن‌ها کشاند که این اتفاق برای همه سودمند خواهد بود. از مردم می‌خواهم که از این فرصت استفاده کنند و این روزها را غنیمت شمرده و از فیلم‌های خوب در سالن‌هایی مناسب دیدن کنند. از رسانه‌های جمعی انتظار داریم با تبلیغات و رسانه‌ای کردن این موضوع، باعث اطلاع‌رسانی و ترغیب مردم برای آمدن به سینماها شوند تا مخاطب، سرمایه‌گذار و سینمادار همگی سود ببرند و در سال‌های آینده نیز بتوان این طرح‌ها را عملی کرد.

خرج از جیب دیگران| مهدی کریمی، تهیه‌کننده سینما

نفس این‌که به بهانه جشن خانه سینما و هفته دفاع مقدس بلیت سینما را برای مخاطبان نیم‌بها کنیم، پسندیده است. چون شرایط برای جذب هرچه بیشتر مخاطبان اصلی سینما فراهم می‌شود، اما نباید برای اجرای آن از جیب تهیه‌کننده و سینمادار خرج کرد. بلکه باید خودشان هزینه این طرح را بپردازند یا این‌که برنامه‌ریزی دیگری داشته باشند تا کسی متضرر نشود. اگر تعیین نرخ‌ها، کارشناسی و به درستی طبقه‌بندی شود، نیازی به کم و زیاد کردن آن نیست و کارها به خوبی پیش می‌رود. درواقع اگر فقط روزهای سه‌شنبه‌ بلیت سینماها نیم‌بها باشد، اتفاق بدی نیست و بسیاری از مخاطبان با توجه به شرایط کاری و اقتصادی خود به دیدن فیلم‌ها می‌روند و با این روند می‌توان مخاطبان پنهان را به سالن‌ها برگرداند.

در کل باید گفت انجام چنین کارهایی خوب است چون باعث تشویق و ترغیب مخاطب برای دیدن فیلم‌ها و پر کردن سانس‌های مرده می‌شود و این‌که این برنامه‌ریزی‌ها از نظر هزینه در تمام دنیا وجود دارد. با همه این تفاسیر نباید از این موضوع غافل شد که شورای صنفی نمایش با توجه به شرایط و وظایف خودش تصمیم به انجام کارهایی چون نیم‌بها شدن بلیت سینماها گرفته است و نمی‌تواند برای بحث تبلیغات، ساخت سالن و... در جهت جذب هرچه بیشتر مخاطب و جلوگیری از ضرر تهیه‌کننده و سینمادار تصمیم بگیرد بلکه در این حوزه‌ها نیاز به نگاه کلان‌تری از سوی تلویزیون، شهرداری و... است. امیدوارم در پیشبرد اهداف مثبت سینما، دسته‌بندی و رانت‌بازی‌ها از بین برود یا به حداقل برسد تا در نهایت شاهد خروجی خوبی باشیم.

تبلیغات کافی برای این طرح صورت نگرفته است| منوچهر محمدی، تهیه‌کننده

این‌گونه طرح‌ها، طرح‌های مقطعی است. طرح‌های مقطعی نیز باید در مسیر آزمون و خطا مشخص شود که می‌تواند موفق باشد یا خیر. درواقع این موضوع از همان ابتدای امسال پیش‌بینی می‌شد که با کاهش مخاطب سینماها مواجه خواهیم شد. این طرح هم برای این است که شاید بتواند کمک کند مخاطبان بیشتری به سینما جذب شوند و طبیعی است که مثل هر طرح دیگری عده‌ای موافق و عده‌ای نیز با آن مخالف باشند.

ولی تجربه سه‌شنبه‌های نیم‌بها نشان داده که تعداد مخاطبان در این روزها بیشتر است و به همین خاطر احتمالا پیشنهاددهندگان این طرح می‌خواستند مخاطبان بیشتری را جذب سینما کنند، اما در این میان مسأله‌ای که وجود دارد، این است که برای این طرح تبلیغ و اطلاع‌رسانی کافی صورت نگرفته است. اگر امثال این طرح‌ها بخواهد در آینده اجرا شود باید حداقل از یک ماه قبل تبلیغات گسترده و وسیعی صورت بگیرد که مخاطبان در جریان قرار بگیرند. یعنی با اجرای این طرح یک خانواده پنج نفره، تفاوت معناداری در خرید بلیت خواهد داشت که می‌تواند برای یک خانواده جالب باشد. به شرطی که آن خانواده بداند این تخفیف شامل او می‌شود قطعا راحت‌تر به سینما می‌آید. همچنین باید توجه کرد که قیمت بلیت یک موضوع است و فیلمی که مردم آن را بپسندند یک امر دیگر. من فکر می‌کنم از این نظر سینماها مشکل دارند. اگر فیلمی روی پرده باشد که مخاطبان، علاقه‌مند باشند آن فیلم را ببینند مطمئنا این طرح موفق‌تر خواهد شد.