آداب گفتگو و سخن گفتن/ در سخن گفتن لجاج نکند/ در راست و دروغ مخالفت نکند

گروه دین و اندیشه: در سلسله درسهای اخلاق حجت الاسلام احمد عابدی، در موضوع تدبیر منزل (مدیریت خانواده)، به نکاتی در مورد آداب سخن گفتن یا بایدها و نبایدهای کلام که برای همه لازم است، می پردازیم.

به گزارش بولتن نیوز، کتاب اخلاق ناصری که از خواجه نصیر است، خلاصه ای دارد به نام اخلاق جلالی که اخیراً در ایران چاپ شده؛ اما در انگلستان و به زبان انگلیسی در حدود 150 سال پیش چاپ شده است. علت چاپ این کتاب در آنجا و در آن زمان این بود که گفتند ما که می خواهیم بر کشورهای اسلامی مسلط شویم و آنان را مستعمره خود کنیم، اول باید فرهنگ و اخلاق آنان را بدانیم. در این مورد سؤال کردند، دیدند بهترین کتاب در اخلاق و فرهنگ، کتاب اخلاق ناصری است. گفتند طولانی است، خلاصه آن را چاپ کردند که همین اخلاق جلالی است.

پس این کتابی که نوشته شده، دستورالعملی بوده که واقعاً مسلمانان به آن عمل می کردند و آداب آن را رعایت می کردند.
در این کتاب و در مورد آداب سخن گفتن و صحبت کردن، مواردی ذکر شده که به برخی از آنها اشاره می شود:

ادامه جلسه قبل...

10. اگر سخن غامض و مشکلی گفته است توضیح دهد و اگر مشکل نیست خلاصه کند.

11. تا سخن مخاطب و سؤال کننده تمام نشده، شروع به سخن نکند.

12. کلام خود را اول در ذهن مقرر کند و فکر نماید، بعد به زبان جاری کند. اما اینکه چگونه بگوید هم مهم است، اول فکر کند که چه بگوید، سپس فکر کند که چگونه بگوید؟

13. نه حرف تکراری بگوید و نه حرف خود را تکرار کند.

14. حرف ها و کلمات زشت را بیان نکند (فحش و ناسزا که گناه کبیره است) سعی کند الفاظ جدید و تمیز را بشنود و یاد بگیرد و بگوید.

15. اگر می خواهد حکم مسأله ای بگوید و مجبور است کلمه زشتی را بیان کند، بهتر است با کنایه باشد و از کلمات مترادف استفاده کند؛ زیرا گفتن کلمه زشت هم برخی موارد گناه و حرام است.

16. از شوخی زشت بپرهیزد.

17. با اهل مجلس، در راست و دروغ مخالفت نکند، اگر راست می گویند که هیچ و اگر دروغ می گویند، سریع دخالت نکند شاید هدفی دارند یا کنایه است یا با مخاطب قراری دارند....

18. در سخن گفتن لجاج نکند، خاصه با سفیهان و مهتران. با سفیه و ابله که نباید طرف شد، با مهتران نیز محاجه و جدل کردن درست نیست.

19. اگر در گفتگو و مجادله، طرف مقابل را بر حق می یابد، حق را بپذیرد.

20. از مخاطبه با مستان و دیوانگان و ... تا می تواند پرهیز کند؛ زیرا باعث قساوت قلب می شود؛ البته گاه هم لازم است.

21. هنگام سخن گفتن آیا باید به مخاطب نگاه کرد یا نه؟ اینها که گفته می شود آداب سخن است و آداب، در زمان و مکان مختلف، متفاوت است. برخی موارد را شرع فرموده نگاه نکن؛ مثل نگاه به نامحرم که اینها حکم است و تغییری نمی کند؛ اما جایی که شرع چیزی نگفته مثل نگاه دو مرد یا دو زن، آداب است و بستگی به شرایط زمانی و مکانی دارد؛ حتی گاه نسبت به افراد هم فرق می کند؛ گاه نگاه کردن هنگام سخن گفتن، نوعی احترام است و گاه بی احترامی است.

22. سخن باریک و غامض، با کسی که توانایی فهم و درک آن را ندارد، درست نیست.

انتهای پیام/#