قهرمان‌های معمولی با زبان شاعرانه

گروه سینما و تلویزیون: شخصیت پردازی ها و نوع دیالوگ های این سریال با واکنش های متفاوتی روبرو شده است. اغراق در شکل بیان دیالوگ ها و وجه شاعرانه و استعاری بودن آن، مخالفان و موافقان فراوانی را به همراه داشته است. نویسنده این مجموعه سعید نعمت الله است که پیش از این سریال «پشت بام تهران» را نیز در همین فضا به نگارش در آورد و البته کارگردانی هر دو سریال ها را نیز بهرنگ توفیقی بر عهده داشت. 

به گزارش بولتن نیوز، «زیر پای مادر» البته بازیگرانی دارد که توانستند با رویکرد مد نظر سازندگان بازی‌های تقریباً خوب و کم نقصی را ارائه کنند. کامبیز دیرباز و بهناز جعفری به عنوان دو شخصیت اصلی این مجموعه توانستند با ارائه بازی های روان سایه باورناپذیری گفت و گو های سریال را از ذهن مخاطب پاک کنند. چه دوست داشته باشیم چه نه باید قبول کرد سعید نعمت الله نویسنده ای است با امضای خاص خود که هر چند منتقدانی نیز دارد اما به طور قطع بسیاری از بازیگران دوست دارند نقش قهرمان های داستان او را بازی کنند. قهرمان‌هایی که معتقدند خاص است و شبیه به آن را در فیلم و سریال دیگری نمی‌توان پیدا کرد. همین موضوع باعث شده اکثر کارهایی که او نویسندگی آنها را بر عهده داشته به اثری پر مخاطب تبدیل شود و کارگردانی در آن زیر سایه نویسندگی قرار گیرد. بهرنگ توفیقی هم با آثاری همچون «مسیر انحرافی»، «امین»، «انقلاب زیبا» و «پشت بام تهران» نشان داده کارگردانی تلویزیون را به خوبی می شناسد و به خوبی گلیمش را از آب بیرون می کشد. البته او در کارنامه اش (چه به عنوان کارگردان و چه به عنوان دستیار اول) کارهای نه چندان خوبی هم دارد، اما معمولا آثارش کفی از استاندارد را دارند و به مرور به سمت بهتر شدن در حال پیشرفت است. «زیر پای مادر» با تمام نقدهایی که به آن می شود یک درام شسته رفته از آب در آمده است. کشش داستانی این مجموعه مخاطب را با خود همراه کرده است. شخصیت های داستان این مجموعه را شاید بتوان در آثار مسعود کیمیایی نمونه اش را پیدا کرد. شخصیت هایی که در یک بستر اجتماعی متوسط و پایین تبدیل به قهرمان های قابل باور و دوست داشتنی می شوند. بهرنگ توفیقی کارگردان سریال هم به همزیستی درستی با نویسنده دست یافته است و نحوه انتخاب و ترکیب بازیگران و همچنین تصویرسازی متناسب فیلمنامه بر این نکته صحه می گذارد.ضمن اینکه در هدایت بازیگران نیز نوعی از دیالوگ گویی پر طمطراق و حماسی بر اساس شالوده خاص و متفاوت فیلمنامه به طور مشهودی لحاظ شده است.توفیقی در همکاری مشترک با نعمت الله در سریال «پشت بام تهران» به نزدیکی فکری خوبی با وی و جنس کارهایش رسیده است.

نقدهای زیادی به شخصیت های سریال و اغراق در مثبت و منفی بودن نقش ها می شود. نوع دیالوگ های شاعرانه این مجموعه نیز از دید برخی منتقدان با فضای رئال این درام همخوانی ندارد. بهرنگ توفیقی درباره شخصیت‌پردازی سریال «زیرپای مادر» و انتقاداتی که به دو شخصیت «خلیل» و «آتنه» به عنوان قطب‌های مثبت و منفی داستان وارد شده است، اظهار کرد: به نظر من شخصیت‌ها اصلاً اغراق شده نیستند. در این سریال داستانی میان «خلیل» و «آتنه» و گذشته آنها وجود دارد و «خلیل» هم دلایل خودش را دارد. اما در دو قسمت آینده شاهد خواهیم بود که «خلیل» هم به اشتباهات خود نیز اعتراف می‌کند. در کل این موضوع دغدغه ما هم بوده است و با آقای نعمت‌الله درباره قصه، ساختار و دیالوگ‌ها به طور مرتب صحبت می‌کردیم و تمام سریال بر اساس تعامل پیش رفته است. اتفاقا «خلیل» پدری است که من به شخصه نمونه آن را در اطرافم زیاد دیده‌ام و کاملاً واقعی است. 

او درباره‌ی نقدهایی که برخی به دیالوگ‌های سریال «زیر پای مادر» وارد می‌کنند، اظهار کرد: گله‌ من از کسانی است که در کل به همه چیز خرده می‌گیرند؛ وقتی کاری در فضای واقعی و رئال ساخته می‌شود، می‌گویند این چه دیالوگ‌های سخیف و سطح پایینی است؛ از طرفی وقتی دیالوگ‌های ریتمیک و شاعرانه می‌شنوند، به شکل دیگری ایراد می‌گیرند. اینها جماعتی هستند که مدام فقط غر می‌زنند.

او در ادامه با بیان اینکه از هر نقد سازنده و درستی درباره سریال «زیر پای مادر» استقبال می‌کند، گفت: دلم برای نقدهای درست و سازنده تنگ شده است. دوست دارم راجع به مسائلی انتقاد شود که ساختاری باشد، چراکه این نقدها بسیار برایم جذاب هستند. این در حالی است که گاهی پشت برخی از نقدهایی که این روزها مطرح می‌شود نه تنها غرض‌ورزی‌های شخصی وجود دارد، بلکه اصلاً سازنده هم نیستند.

کارگردان سریال‌های «انقلاب زیبا» و «پشت‌بام تهران» یادآور شد: افراد سلیقه‌های مختلفی دارند. هیچ‌وقت نمی‌توان اثری را تولید کرد که ۱۰۰ درصد مخاطبان آن را بپسندند و طبیعی است که برخی از مخاطبان این سبک از سریال‌سازی و دیالوگ‌ها را دوست نداشته باشند. در کل کار کردن در تلویزیون یعنی اینکه بتوانی اکثریت سلیقه‌ها را با خود همراه کنی که فکر می‌کنم این اتفاق برای سریال «زیر پای مادر» تاکنون افتاده است. 

توفیقی با اشاره به شرایط کار کردن در تلویزیون افزود: اساساً کار کردن من و سعید نعمت‌الله در تلویزیون به این دلیل است که این مخاطب گسترده تلویزیون برایمان جذاب است. وقتی که کاری را می‌سازیم و می‌دانیم که قرار است طیف وسیعی از مردم آن را ببینند، همه حساسیت‌هایی که باید را روی کار اعمال می‌کنیم و منتظر دیده شدن و بازخوردها می‌مانیم. ممکن است در مدیوم‌های دیگر اثری تولید شود، ولی آن اتفاقی که باید، برای آن رخ ندهد و دیده نشود. اما در تلویزیون تکلیف مشخص است و به هر حال تعدادی مخاطب این اثر را می‌بینند. همیشه برای کسانی که در تلویزیون فعالیت دارند این فاکتور دیده شدن مهم بوده و ذهن افراد را به خود مشغول کرده است.

کارگردان مجموعه تلویزیونی «زیر پای مادر» گفت: در کل نزدیک شدن به سلیقه مخاطب باید در دستور کار افرادی که آثار نمایشی برای تلویزیون تولید می‌کنند، باشد. باید برای سلیقه‌های مختلف در تلویزیون کار ساخته شود، ولی باید کاملاً از روی فکر و حساب شده باشد. ما در سریال «زیر پای مادر» تکلیفمان درباره نوع دیالوگ‌ها و فضای سریال از همان ابتدا مشخص بود و امروز نیز بازتاب کار برایمان جذاب است.

منبع: ابتکار