در روزهاي منتهي به انتخابات دوازدهمين دوره رياست‌جمهوري، نام  محمدحسين مهدويان به عنوان يكي از دست‌اندركاران ساخت مستند «وضعيت سفيد» و «رييس‌جمهور روحاني» شنيده شد. خبري كه اين فيلمساز جوان نه آن را تكذيب كرد و نه تاييد. با اين همه او اين روزها بيش از ديگر سينماگران به نمايش وقايع دهه شصت علاقه‌مند است. پرونده‌اي كه بعد از ساخت فيلم «ماجراي نيمروز» براي مهدويان همچنان باز است. او همزمان با سالگرد آزادسازي خرمشهر «ترور سرچشمه» را جلوي دوربين مي‌برد. مستندي كه قرار است به واقعه هفتم تير ماه و شهادت جمعي از رهبران حزب جمهوري در سال ۱۳۶۰ بپردازد. 

تهيه‌كنندگي اين مستند را مجيد رجبي معمار بر عهده دارد. او كه در حال حاضر مديرعامل خانه هنرمندان و تماشاخانه ايرانشهر است سمت‌هايي چون رييس هيات‌مديره موسسه روايت فتح، رييس هيات‌مديره انجمن‌هاي سينمايي و تئاتر انقلاب و دفاع اسلامي، موسس شهرك سينمايي دفاع مقدس، مدير شبكه‌ ٥ سيما (شبكه تهران)، مدير شبكه جهاني جام‌جم، مدير شبكه بازار و رييس مركز نظارت و ارزشيابي سازمان صداوسيما را در كارنامه كاري خود دارد و فعاليت چنداني در حوزه تهيه‌كنندگي سينما نداشته است.

با اين همه مهدويان اين‌بار با حمايت مديرعامل خانه هنرمندان در كنار گروه تحقيقاتي خود در تلاش است اسناد مربوط به واقعه هفتم تير را جمع‌آوري كند. اسنادي كه دسترسي به آنها مشكلات فراواني دارد و به گفته رجبي معمار به صورت حرفه‌اي و مستند بايگاني نشده‌اند. فاز اصلي فيلمبرداري «ترور سرچشمه» سوم خرداد آغاز مي‌شود و گروه تلاش مي‌كنند اين مستند را همزمان با سالروز هفتم تير آماده نمايش كنند.

اما اين نخستين‌بار نيست كه ترور رهبران حزب جمهوري موضوع اصلي يك مستند مي‌شود. شهريورماه سال ٩٥، جواد موگويي بعد از پنج سال تحقيق و پژوهش مستند «پرونده ناتمام» را به سرانجام رساند. در اين فيلم يكي از مهم‌ترين اتفاقات دهه ٦٠ كه زواياي پنهان متعددي دارد تا اندازه زيادي رمزگشايي شد. موگويي بارها در گفت‌وگوهاي خود اعلام كرد روايت كاملا بي‌طرفانه‌اي را براي «پرونده ناتمام» انتخاب و تلاش كرده طيف مقابل را هم براي گفت‌وگو و در اختيار گذاشتن اطلاعات مجاب كند. اما به نظر مي‌رسد مهدويان راه ديگري را براي ارايه مستندات خود انتخاب كند، راهي كه نگاه تازه‌اي از اين واقعه تاريخي به مخاطب عرضه كند. دليل اين خوشبيني اما كارنامه قابل قبول مهدويان در حوزه مستند است.

كارگردان «ماجراي نيمروز» نخستين‌بار در حوزه مستند آزمون و خطا كرد. علاوه بر استعداد و علاقه، بخت هم به‌اندازه كافي با او يار بود و توانست درست و دقيق مسيري كه تا امروز پيموده را هدفگذاري كند: «من دوستي در دانشگاه داشتم به نام اردلان عاشوري. او رفت‌وآمدي در روايت فتح داشت. مسوول دفتر مستند و تجربه در آنجا شد. اردلان فيلم پايان‌نامه‌ام را ديد و خيلي خوشش آمد و گفت بيا فيلم مستند براي روايت فتح بساز. من را به حبيب والي‌نژاد معرفي كرد. نخستين فيلمي كه ساختم مورد توجه قرار گرفت. آن موقع حسين معززي‌نيا در اكران خصوصي فيلم را ديد و گفت اين فيلم خيلي فوق‌العاده و پر از نبوغ و خلاقيت است. البته آن فيلم هيچ‌وقت از تلويزيون پخش نشد و به خاطر لحني كه داشت توقيف شد. اما اين تعريف‌ها باعث شد من اعتماد به نفس پيدا كنم و همكاري با آقاي والي‌نژاد را ادامه دادم.» آن مستند با نام «استخوان لاي زخم» يكي از تاثيرگذارترين مستندهاي مهدويان است. او از همان روز لحن منحصر به فردي را براي خود انتخاب كرد و تا امروز هم همان لحن را دنبال مي‌كند. نريشن اين مستند با صداي ابوالحسن تهامي‌نژاد برگ برنده مهدويان بود. اين مستند بعد از گذشت مدت‌ها از تلويزيون پخش شد اما زمان خودش به خاطر هنجارشكني در بيان حقايق و چرايي جنگ تحميلي و سهم‌خواهي صدام، ناديده گرفته شد.

مستندهايي چون «ديكتاتور بزرگ»، «ثنا»، «سه سوي ميدان جنگ»، «ملك‌الموت» و در نهايت «آخرين روزهاي زمستان» با محوريت حسن باقري از فرماندهان جنگ يكي پس از ديگري تاييدي بر عملكرد مهدويان بود. او به واسطه آشنايي با والي‌نژاد از روزهاي دانشجويي توانست بهترين مجموعه مستند جنگ سال‌هاي اخير را با هزينه‌اي معادل ٦٥٠ ميليون تومان به سرانجام برساند: «سال ۸۷ آقاي والي‌نژاد به من پيشنهاد داد يك فيلم درباره حسن باقري كه قبل از آن هم درباره‌اش حرف مي‌زديم، بسازم. آن موقع فيلمي را براي پايان‌نامه كار‌شناسي ارشد با روش داكيودرام آماده مي‌كردم. از‌‌ همان موقع يك جاه‌طلبي‌اي با من همراه بود. همين الان هم مي‌خواهم يك افق ديگر را فتح كنم. به آقاي والي‌نژاد گفتم بيا يك داكيودرام كار كنيم. گفت يعني چه؟ توضيحاتي دادم. آن زمان تجربياتي در حوزه تلويزيون شده بود اما كار دو ژانري خيلي جدي گرفته نمي‌شد. والي‌نژاد به من اعتماد پيدا كرد. البته او كلا به جوان‌ها اعتماد مي‌كند. بعضي وقت‌ها نتيجه مي‌دهد و بعضي وقت‌ها هم نه. من چهار سال زندگي‌ام را درگير «آخرين روزهاي زمستان» بودم.

خاستگاه مهدويان اما موسسه روايت فتح است؛ همان جايي كه به قول خودش يك زماني جوان‌هايي چون او را با شلوار جين و بلوز آستين كوتاه پذيرفت و اواخر دهه ٧٠ و اوايل دهه ٨٠ امكاني را براي حضور نسل تازه و گفتمان جديد فراهم كرد: «يكي دو بار گفتم و ارجاع دادم به آن نقل‌قول معروف چخوف كه مي‌گفت: ما همه از زير شنل گوگول در آمديم. گفتيم ما هم از زير شنل روايت فتح سيد محمد آويني در آمديم و بسياري از بچه‌هاي ما مانند همين امير بنان كه مجري طرح «ايستاده در غبار» بود، يا محمد صراف كه فيلم‌نت را اداره مي‌كند، يا هادي بهروز كه مدير فيلمبرداري كارهاي من است، همه از روايت فتح سيدمحمد آويني به اينجا رسيده‌ايم. »

مهدويان با داشتن چنين تفكري قرار است «ترور سرچشمه» را بسازد. كارگرداني كه در تمام روزهاي منتهي به انتخابات رياست‌جمهوري تلاش كرد خودش را وابسته هيچ گروه و جناحي نكند و تا جاي ممكن در نمايش آرا و افكارش تقيه كرد. البته رويكرد او تا اينجا حاشيه كاملا امني برايش ايجاد نكرده و هر از گاهي از سوي جناحي به سرسپردگي متهم مي‌شود. با اين همه مهدويان سعي مي‌كند در اين كارزار تنها آن چيزي را تجربه كند كه او را به واقعيت مي‌رساند: «دهه ٦٠ يكي از خشن‌ترين دوران‌هاي تاريخ معاصر ما است. اگر قرار باشد تصميم بگيريد درباره خشونت سياسي فيلم بسازيد، يكي از بهترين مقاطع كه مي‌توانيد كار كنيد تابستان سال ٦٠ است. علاوه بر اين بايد چارچوب‌ها و امكان‌هايي كه مي‌شود در آن فيلم ساخت را هم در نظر گرفت. » او در تازه‌ترين گفت‌وگويي كه با «اعتماد» داشت تاكيد كرد دوست دارد درباره آقاي طالقاني فيلم بسازد، علاوه بر اين دهه ٦٠ همچنان برايش جذاب است و دوست دارد بيشتر از اينها در روزهاي اين دهه سرك بكشد. حالا در ادامه بايد ديد پرونده دهه پررمز و راز ٦٠ براي مهدويان با مستند «ترور سرچشمه» بسته مي‌شود يا خير.

هوشنگ ميرزايي، کارگردان مستند «مسجد جامع خرمشهر» که امروز از شبکه4  سيما پخش مي‌شود، مي‌گويد نهادهاي فرهنگي فقط شعار مي‌دهند و براي سينماي مستند و داستاني دفاع مقدس کاري نمي‌کنند. اين مستندساز تأکيد مي‌کند: اگر آويني نبود تصويري از جنگ نبود و وي بود که تاريخ تصويري جنگ را زنده نگه داشت.

 

مستند «مسجد جامع خرمشهر» امروز به مناسبت روز آزاد‌سازي خرمشهر، از شبکه44 سيما پخش مي‌شود. هوشنگ ميرزايي مستندساز و کارگردان اين مستند درباره محتواي مستندش و همچنين شرايط ساخت مستند درباره دفاع مقدس توضيحاتي داده است. 

     ***    

اين مستند در واقع به مقاومت 45 روزه شهر خرمشهر در برابر تجاوز عراق مي‌پردازد و در آن با آقايان و خانم‌هايي که در اين مقاومت حضور داشتند و در مسجد جامع به مقاومت پرداخته بودند، صحبت شده است. در بخشي از آن هم به نقاشي‌هاي آقاي ناصر پلنگي که روي ديوار مسجد نقش بسته پرداخته‌ايم. همان‌طور که مي‌دانيد مسجد جامع خرمشهر نقش مرکز فرماندهي و لجستيک و پشتيباني مدافعان خرمشهر را داشته است، نمي‌توانم ادعا کنم که مستند من اثر فاخر و تاپي درباره مسجد خرمشهر است، اما تلاش کرده‌ام در زمان 30 دقيقه‌اي مستند به بيان تاريخ شفاهي اتفاقات اين مسجد و مقاومت مردم خرمشهر بپردازم. 

 

علت اصلي‌اش اين است که از توليد فيلم‌هاي مستند درباره دفاع مقدس حمايت نمي‌شود، نه تنها مستند‌ها بلکه فيلم‌هاي داستاني هم دچار چنين مشکلي هستند. نهادهايي که درباره دفاع مقدس مسئوليت دارند فقط حرف مي‌زنند و در عمل حمايتي نمي‌بينيم. 

همين کار مسجد جامع خرمشهر فقط بر اساس علائق شخصي و عرقي که من به دفاع مقدس داشتم، پيش رفته است. باقي افرادي نيز که درباره دفاع مقدس کار ساخته‌اند به خاطر تعهدي که نسبت به دفاع مقدس داشته‌اند، اين کار را کرده‌اند وگرنه تلويزيون يا جاهاي ديگر حمايت جدي از توليد آثار مستند درباره دفاع مقدس نمي‌کنند. 

 

چون فقط ياد گرفته‌اند که شعار بدهند. اگر شعار نمي‌دادند تا اين حد شاهد توليد آثار ضعيف و حتي سخيف درباره دفاع مقدس نبوديم. 

به نظرم جنگ تحميلي آنقدر سوژه و موضوع بکر و ناب دارد که تا 100 سال ديگر هم مي‌شود درباره‌اش فيلم مستند و داستاني ساخت، آن هم با پروداکشن قوي و زباني جهاني که قابليت پخش بين‌المللي داشته باشد و بشود در خارج از کشور آن را اکران کرد. 

 

بله، ما قهرمانان بزرگي در دوران دفاع مقدس داشته‌ايم که الان هيچ‌کس آنها را نمي‌شناسد، نسل جوان حتي اسم آنها را هم نشنيده‌اند و متأسفانه فراموش شده‌اند. داستان زندگي هر کدام از خلبانان دفاع مقدس مي‌تواند موضوع چند فيلم مستند و داستاني باشد، يا فرماندهان شهيدي که در سپاه و بسيج داشته‌ايم. 

من در جشنواره جهاني فيلم فجر فيلم سينمايي ديدم درباره اواخر جنگ جهاني دوم، فيلم خيلي خوبي بود. با ديدن آن فيلم خيلي غصه خوردم که چرا نبايد ما درباره دفاع مقدس‌مان چنين آثار قوي بسازيم؟! 

در حالي که به نظرم بسياري از وقايع جنگ تحميلي ما تأثيرشان از وقايع جنگ جهاني دوم بيشتر بوده است، ولي مي‌بينيم به جز کارهاي حاتمي‌کيا يا مرحوم ملاقلي‌پور فيلم داستاني خوبي درباره دفاع مقدس ساخته نشده يا اگر هم ساخته‌اند ادامه نداشته و پراکنده بوده است. 

 

تلويزيون را ببينيد، هر وقت ايام دفاع مقدس مي‌شود سراغ تصاوير مستند‌هاي روايت فتح مي‌رود، يعني اگر شهيد آويني نبود، تصويري از جنگ نبود. وي با مستند‌هايي که از دفاع مقدس ساخت، تاريخ جنگ را زنده نگه داشت. به جز شهيد آويني ديگران چه کرده‌اند؟ فقط کارشان اين شده كه تصاوير وي را بردارند و پخش کنند. چقدر تلويزيون و وزارت ارشاد درباره ساخت مستند‌هاي جنگ تحميلي فعاليت داشته‌اند؟ تقريباً صفر، شما اثر ماندگاري به غير از آثار شهيد آويني از دفاع مقدس نمي‌بينيد!

 

به نظرم علاوه بر همان شعار دادن‌ها و عمل نکردن‌هاي نهاد‌هاي مربوطه، موضوع عدم حمايت و عدم اعتماد نيز وجود دارد. نهاد‌هاي فرهنگي حاضر نيستند به مستندساز‌ها يا کارگردان‌هاي فيلم‌هاي داستاني اعتماد کنند. من مي‌خواستم درباره اولين شهيد خلبان دفاع مقدس که کرد بود و به تازگي پيکرش پيدا شده و در مهاباد تدفين شد، فيلم مستندي بسازم.

 وقتي پيشنهاد توليد اين مستند را مطرح کردم، آنقدر با بي‌مهري روبه‌رو شدم که دلسرد شدم و با خودم گفتم چرا با اين نوع برخورد من بايد سراغ موضوعات دفاع مقدسي بروم؟!

غير از اين مستند هم موضوع ديگري را به شبکه مستند ارائه دادم درباره کودکاني که در خاورميانه به خاطر جنگ‌افروزي و دخالت نظامي امريکا آواره شده و دچار صدمات جاني و روحي شده‌اند. به نظرم موضوع انساني است و جاي کار زيادي دارد، ولي گفتند نيازي به توليد چنين فيلمي نداريم و اگر لازم شد از کارهايي که ديگران توليد کرده‌اند، استفاده مي‌کنيم! 

 

اين پروژه در 10 روز فيلمبرداري شده و در آن از شهر خرمشهر، شلمچه و موزه جنگ شهر خرمشهر و مسجد جامع فيلمبرداري کرده‌ايم. چون زمان فيلم محدود است تلاش کرده‌ام ريتم خوبي داشته باشد و به خاطر گفت‌و‌گو با مدافعان خرمشهر مي‌تواند اثري باشد در ثبت تاريخ شفاهي مقاومت 45 روزه و اتفاقاتي که در مسجد جامع رخ داده و تا پيش از اين مستندنگاري نشده است. خرمشهر هنوز پر از سوژه‌هاي ناب است و اگر حمايتي براي ساخت مستند شود مي‌توان آنها را ثبت کرد.

ژان بروکس منتقد سایت گاردین که به فیلم «۲۴ فریم» حاضر در  هفتادمین جشنواره فیلم کن چهار ستاره داده است درباره فیلم می‌نویسد: عباس کیارستمی با فیلم «مثل یک عاشق» در سال ۲۰۱۲ به بخش رقابتی فستیوال فیلم کن آمد، فیلمی که باعث می‌شد آدم سرش را بخاراند و طوری تمام می‌شد که مخاطب را آویزان رها می‌کرد. آن موقع، این کارگردان ایرانی از این کارش پشیمان هم نبود؛‌ می‌گفت صندلی‌های سینما باعث می‌شوند مخاطب تنبل بشود و علامت سوال «بخشی از نشان‌گذاری زندگی است». حالا، تقریبا یک سال پس از مرگش در ۷۶ سالگی، کیارستمی با یک پروژه حیرت‌انگیز برگشته و به نظر می‌رسد با تاخیر، او به کن یک پایان داده است.

«۲۴ فریم» به عنوان پاسخ کیارستمی به عکس‌ها و نقاشی‌هایی که الهام‌بخشش بودند شکل گرفت و نیروی پیش برنده او این غریزه بود که می‌خواست فریم را ثابت نگه دارد تا جان گرفتن هر تصویر را ببیند و نمایش داده شدن هر درام را شاهد باشد. اما این پروژه حس یک تجلیل را ندارد، حتی حس تالیف را هم ندارد و چیزی غنی‌تر و عجیب‌تر از آن است، ‌انگار که در لحظه مرگ، ضمیر ناخودآگاه این مرد بیرون ریخته و در یک بطری گیر افتاده است. بله، «۲۴ فریم» به شدت امتحانی است؛ نیازمند صبر و درگیر شدن است اما این فیلم شبح‌وار باعث شد من کاملا در خلسه فرو بروم.

کیارستمی از باد و موج خوشش می‌آمد، کلاغ و برف، و این عناصر دوباره و دوباره بازمی‌گردند، مثل بازیکنان قراردادی در یک رویای تکرارشونده. مردم،‌ در تضاد، تا حدود زیادی به خاطر غیاب‌شان به ذهن می‌آیند. می‌بینیم که آن‌ها از کنار یک خیابان پاریسی عبور می‌کنند، یا کامیونی را هدایت می‌کنند که جمعی از کلاغ‌ها را پراکنده می‌کند. تلویحش این است که حضور آن‌ها (ما؟) یک حواس‌پرتی ناخوش‌آمد است که دنیایی طبیعی را مختل می‌کند که با ریتم مرموز خود جلو می‌رود. مثلا فریم ۱۶، یک قایق موتوری کوچک زرد را نشان می‌دهد که به آرامی توسط موج به سمت ساحل می‌آید آن هم در حالیکه دسته‌ای از اردک‌ها کنارش جمع می‌شوند. این اردک‌ها درگیر کار اردکی خودشان هستند و نمی‌توانند با از راه رسیدن این دروازه‌شکن ساخت دست بشر کنار بیایند.

این کارگردان بی‌باکانه، حتی پس از مرگ، راهی پیدا کرده تا از صندلی‌های سینمای منفورش هم استفاده‌ای بکند. در حالیکه ممکن است «۲۴ فریم» او مثل عکس‌هایی در یک گالری تنظیم شده باشند، صندلی ما را سر جای‌مان نگه می‌دارد، از ما می‌خواهد به هر فریم وقتی مساوی (چهار دقیقه و نیم) بدهیم و جلوی این غریزه‌مان را بگیریم که می‌خواهیم بزنیم جلو یا به عقب برگردیم. مخاطبان مختلف، فریم‌های محبوب خودشان را خواهند داشت. من کمی نگران بودم که شاید بازسازی دیجیتالی‌شده فیلم «شکارچیان در برف» پیتر بروژل کمی گستاخانه و بی‌جا باشد اما چیزهایی از این قبیل به هیچ وجه تاثیر کلی فیلم را زیر سوال نمی‌برند؛ فیلمی که بسیار زیبا و مرموز است و تماشا کردنش مثل باز کردن مجموعه‌ای از عروسک‌های تو در تو است، یا ورق زدن کتابی از رویاها.

چه اتفاقی برای این تصاویر می‌افتد وقتی که زمان به پایان می‌رسد و بالاخره مجبور می‌شویم به جلو حرکت کنیم؟ در پایان «۲۴ فریم»، زندگی ادامه پیدا می‌کند که باید هم همینطور باشد، اما به نظرم ما بسیاری از آن تصاویر را با خودمان به دنیای بیرون می‌بریم، در لحظات ساکت آن‌ها را درذهن‌مان بازپخش می‌کنیم و هنوز سعی می‌کنیم رمزشان را بگشاییم. کیارستمی رفته اما آثارش زنده هستند. ضمیر ناخودآگاه او،‌ به نظر من، همه‌مان را مبتلا کرده است.

حدود یک سال پیش، تیزر فیلم «آشوب» در ضمیمه فیلم و سریال های شبکه نمایش خانگی و چند سایت منتشر شد؛ تیزری خوشحال و سر حال که با دیدن آن گمان می رفت کاظم راست گفتار بهترین و پخته ترین فیلمش را ساخته است. نما های تهران قدیم، کافه ها، لاله زار و آواز های خاطره انگیز آن، ذهن را قلقلک می داد تا بدانیم نتیجه چه شده است. از آن طرف، راست گفتار در فیلم آخرش یک گام جلو آمده بود و «چک»، جبران فیلم های نه چندان موفق «عروس خوش قدم»، «نقاب»، «پسر تهرانی» و «زنان ونوسی، مردان مریخی» را می کرد. دستپخت او در «آشوب» اما باب طبع نشده و خبری از ادعا هایی که پوستر و تیزر می کند، در فیلم نیست. مقدمه فیلم با تیزر ها تقریبا همخوانی دارد ولی پس از چند دقیقه مشتش باز می شود. چهار نکته درباره این فیلم را در ادامه می خوانید:

«پرستاره ترین فیلم سینمای ایران» . این شعار تبلیغاتی فیلم «آشوب» است که هم در تیزر مورد استفاده قرار گرفته و هم پوستر. البته برای کشف این که 19 بازیگر محترم فیلم ستاره نیستند، حتما نباید به سینما رفت و فیلم را دید. خود بازیگران هم می دانند ستاره، تعریف و مختصاتی دارد که آن ها را دربر نمی گیرد. کوروش تهامی، لیلا اوتادی، یکتا ناصر، فرهاد آییش، داریوش کاردان، آتیلا پسیانی، همایون ارشادی، داریوش فرهنگ، شهره لرستانی، محمدرضا هدایتی، رامین ناصرنصیر، امیرحسین صدیق، نیما فلاح، حبیب دهقان نسب، ارژنگ امیرفضلی، فخرالدین صدیق شریف، آشا محرابی، نادر سلیمانی و سعید امیرسلیمانی بازیگران قابل احترامی هستند ولی اطلاق ستاره بر آن ها صرفا در حد یک شعار تبلیغاتی است. فارغ از ارزش گذاری و قضاوت کارنامه بازیگران «آشوب»، می دانیم که خیلی ها بازیگران خوبی هستند ولی ستاره به حساب نمی آیند. در عوض بسیاری از ستاره ها بازیگران خوبی نیستند و آن چه آن ها را دارای جایگاه کرده، آداب قواعد ستارگی است. این دسته، نام شان فراتر از یک فیلم (و یا هر اثر هنری) است و به تنهایی باعث کشیده شدن مردم به سینما (و یا هر اتفاق هنری) می شود.

در تیزر اولیه فیلم که از بقیه هم پرتکرارتر است، علاوه بر عنوان«پرستاره ترین فیلم سینمای ایران»، چند جمله توصیفی به کار رفته و به صحنه های مهم «آشوب» کات خورده است. تیزر خیلی خوب می تواند مخاطب را ترغیب به تماشای فیلم کند و به او وعده یک فیلم موزیکال سرحال بدهد: «فیلمی متفاوت با هر آن چه تاکنون بر پرده سینما دیده اید؛ داستانی جذاب و پرکشش به همراه ترانه هایی ماندگار که قلب و روح انسان را تسخیر می کند.» بعد از این جمله، ترانه «سوخت همه خرمنم» و «الهه ناز» می آید. در ادامه، قول داستانی جذاب را می دهد که جملات فرهاد (کوروش تهامی) از ابراز عشق به دو بانو پشت آن قرار گرفته است. «آشوب، همراه با لحظاتی دلنشین و خاطره انگیز» نریشن بعدی تیزر است و همزمان سالن تئاتر لاله زار نشان داده می شود و سوت و کف مردم و آواز روحوضی پشت بند آن است. این موارد در فیلم هست منتها نه با ضرباهنگ و غلظتی که تیزر نوید می دهد. همان ابتدا داشته های فیلم تمام می شود و بعد داستان به مسیر دیگری می رود.

سهم آشا محرابی با وجود حضور فعال در تبلیغات فقط سه نما است. کاظم راست گفتار می گوید: «آشا محرابی در «آشوب» خیلی خوب بازی کرده. قصه فیلم حدود 270 دقیقه است که الان 100 دقیقه اش را در سینما می بینید. ان شاءا... بعد از اکران فیلم، یک سریال شش قسمتی از آن در شبکه نمایش خانگی پخش می شود که پروانه نمایش آن را گرفته ایم و در نسخه سریال، بازی خانم محرابی را مفصل می بینید. تصمیم ما این بود که ابتدا سریال را توزیع کنیم و بعد فیلم اکران شود اما به خاطر حواشی شبکه نمایش خانگی تصمیم مان را عوض کردیم. حتی مجوز پخش سریال را گرفته ایم. البته دلیل این که بازی آشا محرابی در فیلم کم شد به خاطر الزام قصه است وگرنه ارادت ویژه خدمت ایشان داریم.» پس چرا آشا محرابی در پوستر پررنگ است و کنار بازیگران اصلی فیلم قرار گرفته؟ «هم دلجویی بود و هم خواستیم برای نسخه سریال «آشوب» کد بدهیم؛ وقتی هم که پوستر چاپ شد، هنوز تدوین نهایی انجام نشده و بازی شان کم نشده بود.» این یک اتفاق فرامتنی است و به هر حال کارگردان باید در پوستر، از تصویر آشا محرابی به عنوان بازیگر اصلی استفاده نمی کرد.

اشاره کردیم که بخشی از تیزر فیلم روی موزیکال بودن «آشوب» تاکید دارد: «داستانی جذاب و پرکشش به همراه ترانه هایی ماندگار که قلب و روح انسان را تسخیر می کند.» در جای دیگر تیزر به آواز اشاره می شود اما داستان نه تنها «دلنشین و خاطره انگیز» نیست که خسته کننده است و آواز ها هم ارتباطی منطقی با پایه اولیه داستان ندارند. فیلم کنایه واره ای است به بنیان های سست سیاست در جهان سوم و البته ایران که حرفش در ذیل قصه ای کند و بی منطق هدر می رود.

این فیلمساز که در جشنواره ملی و جهانی فجر جدیدترین ساخته‌اش با نام «مَلی و  راه‌های نرفته‌اش» را رونمایی کرد و چند سالی است، قصد ساخت فیلمی جنگی با نام «تنهایی پرهیاهو» را دارد، همزمان با سوم خرداد و سالگرد آزادسازی خرمشهر درباره سرانجام این پروژه سینمایی بیان کرد: متأسفانه برخی دستگاه‌ها نگذاشتند این فیلم را بسازم چون به نوعی جنگ را میراث  خود می‌دانند و عنوان می‌کنند که من شایستگی ساخت فیلم جنگی را ندارم.

میلانی با اشاره به اینکه چند سال قبل مجوز ساخت «تنهایی پرهیاهو» توسط سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر شده است، ادامه داد: سال‌های 91-92 بود که 6 ماه برای پیش تولید این فیلم زمان صرف و بودجه لازم هم از سوی منطقه آزاد سرمایه‌گذاری شد، اما در نهایت با وجود اینکه فیلم مورد توجه حوزه هنری و بنیاد سینمایی فارابی بود و آقای ایوبی (رئیس وقت سازمان سینمایی) هم آن را بسیار دوست داشت و می‌گفت که یکی از بهترین داستان‌های جنگی است که تاکنون خوانده است، نتوانستم فیلم را کلید بزنم. این در حالی است که حتی با برخی عوامل قرارداد بسته شده بود و به همراه محمود کلاری لوکیشن‌های فیلم را هم در شهرهای آبادان و اهواز و خرمشهر انتخاب کرده بودیم.

کارگردان فیلم‌های «دو زن»، «نیمه پنهان» و «واکنش پنجم» در پاسخ به اینکه اگر مجوز ساخت فیلم صادر شده بود چطور امکان فیلمبرداری آن فراهم نشده است؟ گفت: انجمن دفاع مقدس به‌عنوان متولی موافق ساخت فیلم نبود و با ایجاد موانع بسیار مانع ساخت فیلم شد و در نهایت با شکایتی که از سوی یک نهاد نظامی از من صورت گرفت و یک سال و نیم در دادگاه در حال رفت و آمد بودم سازمان سینمایی هم عقب‌نشینی کرد و دیگر امکان ساخت فیلم  از بین رفت.

وی در این‌باره توضیح داد:‌ در آن شکایت یکی از موارد مورد پرسش این بود که چرا می‌خواهم فیلم جنگی بسازم؟! این در شرایطی است که با هک شدن کامپیوتر شخصی من، به عکس‌های شخصی‌ام دسترسی پیدا کرده بودند و آن‌ها دستاویزی شده بودند تا مانع از فیلمسازی‌ام شوند، به همین دلیل در طول آن یک سال و نیم مرا بسیار اذیت کردند و شرایطی بوجود آوردند که حتی مدتی طولانی از تهران بیرون رفتم. هرچند که با این همه آزار در نهایت در دادگاه انقلاب تبرئه شدم؛ اما انچه ازبین رفت عمر من بود و آنچه صدمه دید، روح من و ساخته نشدن فیلمی که می‌توانست یکی از بهترین فیلم‌های جنگی باشد.

میلانی خاطرنشان کرد: پس از آن دوران سخت، سراغ ساخت فیلم «مَلی و راه‌های نرفته‌اش» رفتم که فکر می‌کنم یک فیلم مهم است و مسائلی را مطرح می‌کند که ناشی از احساس مسئولیتی است که در این جامعه بر گردن خود احساس می‌کنم چون معتقدم همه ما باید برای بهتر شدن جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم باید تلاش کنیم.

وی درباره داستان فیلم‌«تنهایی پرهیاهو» نیز گفت: قهرمان این فیلم یک دختر 18 ساله است. در واقع برای اولین بار داستان زنان در اولین روز جنگ روایت می‌شود که درگیر جنگ شده‌اند. در این فیلم قرار بود ببینیم که در روزهای اول جنگ بر زنان ما چه گذشت، چون زندگی مردان و آنچه بر آن‌ها گذشت را بارها دیده‌ایم. من برای این فیلم سال‌ها تحقیق کردم و ساعت‌ها مصاحبه‌های طولانی انجام دادم، آن هم با زنانی که خودشان قهرمان جنگ هستند.

تهمینه میلانی با تاکید براینکه «در فیلم «تنهایی پرهیاهو»جبهه و جنگ کمتر دیده می‌شود و بیشتر فضای شهری و روابط انسانی روایت می‌شود» در پایان اظهار کرد: من دوست دارم جامعه‌ام رشد کند و برای خود وظایفی قائل هستم. فیلم «تنهایی پرهیاهو» درباره ارزش سرزمین و خاک بود و امیدوارم پس از آنچه بر من گذشته بتوانم مجددا تجدید قوا کنم و با حمایت دولت جدید آن را بسازم.

فیلم «ملی و راه‌های نرفته‌اش» به عنوان آخرین ساخته تهمینه میلانی در جشنواره جهانی فجر هم نمایش داده شد که به گفته این فیلمساز دست‌اندرکاران جشنواره تمایل به حضور آن در بخش مسابقه داشتند ولی میلانی با این قضیه موافقت نکرد. با این حال پروانه نمایش فیلم حدود یک ماه قبل صادر شده و با اصلاحیه‌هایی که در آن انجام شده، فیلم آماده نمایش است.

محسن شریفیان نوازنده مطرح نی انبان، پژوهشگر و آهنگساز فیلم سینمایی «تیک  آف» به کارگردانی احسان عبدی پور که این روزها روی پرده سینماها است با اشاره به دغدغه ها و انگیزه های خود برای ساخت موسیقی متن این اثر سینمایی توضیح داد: شما اگر به فیلم دقت کرده باشید متوجه این موضوع می شوید که ما در ارائه محتوای اثر با چند فضا روبه رو هستیم. اول زندگی موسیقایی تعدادی از شخصیت های داستان که به جهت درگیری کاراکترها با موسیقی باید روی آن کار می شد و دوم «موسیقی زندگی» که مانند سکانس خانه سالمندان یا جشن تولد واقعا در زندگی هر کدام از شخصیت ها جریان داشت.

وی ادامه داد: نکته سومی که در فضای فیلم باید با آن رو به رو می شدیم موسیقی فیلم بود که به هر ترتیب ترکیب این سه فضا می تواند فضای آهنگسازی اثر را متفاوت جلوه دهد، فضایی که به هیچ عنوان دلمان نمی خواست از چارچوب اصلی کار خارج شده و برای پر کردن عریضه باشد. به هر روی با صحبت های که از همان ابتدا با احسان عبدی پور داشتیم بنا بر این بود که ما موسیقی فیلم کار نکنیم و روی همان دو فضایی که ابتدای صحبتم به آن اشاره کردم، کار کنیم اما رفته رفته که کار جلو رفت فضا به گونه ای طراحی شد که از موسیقی فیلم هم در کنار دو فضای موجود استفاده شود اما به شرطی که از کار بیرون نزند.

آهنگساز فیلم سینمایی «تیک آف» درباره قطعه موسیقایی بخشی از فیلم که با یک ترکیب سازی متفاوت به خوانندگی رضا یزدانی اجرا شد، گفت: این موسیقی که خوشبختانه با استقبال خوبی هم از سوی مخاطبان مواجه شده در واقع دومین تجربه من در موسیقی راک است که فکر می کنم تجربه بدی هم نشد. به هر حال رضا یزدانی از جمله خوانندگانی است که طی سال های اخیر تجربه های بسیار جالب توجهی را در این عرصه انجام داده و من نیز به عنوان آهنگساز و نوازنده ای که سال هاست در حوزه موسیقی اقوام فعالیت می کنم کوشش کردم تا این جنس موسیقی را با موسیقی بوشهر تلفیق کنم و با ترکیب یکسری از آواهای جنوبی تجربه جدیدی را به مخاطب فیلم «تیک آف» ارائه کنم.

شریفیان تاکید کرد: بنده طی سال های اخیر به سهم خودم تلاش داشتم تا با ارائه این نوع موسیقی گامی در جهت گفتگوهای جهانی موسیقی اقوام ایران با موسیقی روز دنیا داشته باشم. موضوعی که معمولا کمتر به آن توجه می شود در حالیکه می توان به قطعیت گفت که موسیقی ایرانی و موسیقی بومی ایران به شدت ظرفیت های جهانی شدن دارد که هر هنرمند فعالی در این زمینه می تواند به اقتضای کار خود در اشاعه آن قدم بردارد، موضوعی که من در ساخت موسیقی فیلم « تیک آف» به آن توجه ویژه ای داشتم.

این نوازنده نی انبان در بخش دیگری از صحبت های خود درباره هدایت و کنترل بازیگران در نوازندگی سازهایی چون نی انبان توضیح داد: با توجه به اینکه شیوه نوازندگی ساز نی انبان حرکات خاصی را می طلبد بنابراین کنترل روی نحوه ادای نوازندگی ساز توسط بازیگران به ویژه مصطفی زمانی نیز به عهده من بود که برای من تجربه بسیار جالب توجهی بود. در کنار این ها حضور بابک شهرکی به عنوان نوازنده ای که همواره در فعالیت های موسیقایی من همکار و همراه همیشگی من بوده بسیار فرصت مغتنمی بود. به هر روی من با بابک فارغ پروژه های مختلفی که با هم داشتیم در فیلم قبلی احسان عبدی پور نیز مشارکت داشتیم که تجربه بسیار دلنشینی بود.

مسئولان جشنواره بین‌المللی فیلم که با انتشار بیانیه‌ای با ابراز وحشت، خشم و  اندوه بزرگ خود، واقعه تروریستی در شهر منچستر انگلیس را محکوم کرد و اعلام کرد: این، حمله‌ای دیگر به فرهنگ، جوانی و شادابی و نشاط، آزادی و تمام چیزهایی است که جشنواره کن و برگزارکنندگان، هنرمندان و میهمانان آن گرامی می‌دارند.

به همین دلیل حاضران در جشنواره کن روز گذشته (۲۳ می) برای همدردی با قربانیان حادثه تروریستی منچستر که به کشته شدن 22 نفز از جمله یک کودک ۸ ساله انجامید، به مدت یک دقیقه راس ساعت ۳ بعداز ظهر سکوت کردند.

جشنواره فیلم کن نیز امسال به سبب حوادث تروریستی اخیر در چند سال گذشته در این کشور در بالاترین سطح امنیتی قرار دارد تا از بروز احتمالی هرگونه حمله تروریستی در این رویداد بزرگ سینمایی جلوگیری کند.

 هفتادمین جشنواره فیلم کن از تاریخ ۱۷ تا ۲۸ می (۲۷ اردیبهشت تا ۷ خرداد) در کن فرانسه برگزار می‌شود.

ویژه برنامه سحرگاهی «نوسفران»، جُنگ شبانه «ماه تمام»، مجموعه «بی‌نظیر»، «ایوان بهشت»، مجموعه‌های نمایشی «محله گل و بلبل» و «فیتیله»، سریال «رستاخیز تفنگ‌ها»، «این شرحِ شرحه شرحه»، «چهل کیمیا»، «کام شیرین»، «ترنم باران»، «کوی محبت»، «از لاک جیغ تا خدا»، ویژه برنامه‌های شب‌های قدر، ترتیل خوانی قرآن کریم و فیلم‌های سینمایی و مستند متعدد عناوین ویژه برنامه‌هایی است که به عنوان تدارک ویژه شبکه دو برای ضیافت الهی ماه رمضان معرفی می‌شود.

سریال «رستاخیز تفنگ‌ها» همزمان با ماه مبارک رمضان هر شب ساعت 21:30 از شبکه دو سیما پخش می‌شود. این سریال محصول تلویزیون المنار لبنان و با موضوع مقاومت مردم سوریه و لبنان علیه استعمار فرانسه در خلال سال‌های دهه 1920 است.

«نوسفران» ویژه برنامه سحرگاهی شبکه دو کاری است از گروه کودک و نوجوان که به صورت زنده روی آنتن می‌رود. این برنامه به تهیه‌کنندگی محمد مهدی ابهری و اجرای سیدجواد هاشمی سحرهای ماه مبارک رمضان از ساعت 3 بامداد همراه سحرخیزان نوجوان و خانواده‌های آنان خواهد بود.

بیانیه نوسفران، دورهمی‌های نوجوانانه، قصه‌گویی توسط گیتی خامنه، نیایش و مناجات‌خوانی امیرحسین مدرس، نمایش رادیویی، حکایت امروز؛ بیان ماجراها و قصه‌های اتفاق افتاده معاصر، فرازهایی از دعای صحیفه، دوچرخه؛ مصاحبه با نوجوانان، گفت‌وگو با خانواده شهدای مدافع حرم، روزشمار ماه رمضان، پیامی برای آسمان همچنین مجموعه بیانات مقام معظم رهبری برای کودکان و نوجوانان از بخش‌های مختلف برنامه است که در تجربه روزه‌داری همراه نوجوانان و خانواده‌های آنان است. 

شبکه دو سیما برنامه زنده «بهترين شكل ممكن» را در ایام ماه مبارک روانه آنتن می‌کند. این برنامه به معرفی مردان و زنان آینده‌ساز از طریق توجه به نقش پدر و مادر در تربیت فرزندان موفق و موثر به ویژه در عرصه اولویت‌های علمی و اقتصادی کشور می‌پردازد.

«بهترين شكل ممكن» شامل بخش‌های متنوعی چون گزارش، گفت‌وگو، پخش ویدئو و عکس‌های ارسالی و ... است.

این برنامه کاری است از گروه اجتماعی فرهنگی به تهیه‌کنندگی محمد سلوکی و اجرای مژده لواسانی که شنبه تا چهارشنبه ساعت 21:000 روانه آنتن شبکه دو سیما می‌شود.

گروه کودک و نوجوان با دو مجموعه تلویزیونی «محله گل و بلبل» و «فیتیله» در ماه مبارک رمضان همراه مخاطبان این شبکه خواهد بود.

«فیتیله» با رویکردی آموزشی، تربیتی، تفریحی و سرگرم‌کننده با حضور عموهای فیتیله‌ای و به تهیه‌کنندگی علیرضا آقایی و كارگردانى محمد مسلمى از رمضان 96 در جدول پخش برنامه‌های شبکه دو سیما قرار می‌گیرد. این مجموعه نمایشی  از شنبه تا سه‌شنبه ساعت 19:00 پخش خواهد شد.

همچنین «محله گل و بلبل» به تهیه کنندگی مسلم آقاجانزاده، اجرای داریوش فرضایی و كارگردانى احمد درويش عليپور از سه‌شنبه تا جمعه ساعت 19:00 روانه آنتن خواهد شد.

جُنگ شبانگاهی «ماه تمام» کاری از گروه خانواده و به تهیه‌کنندگی سهیل سلیمانی که شنبه تا پنجشنبه حوالی ساعت 23:30 به صورت زنده روانه آنتن شبکه دو سیما می‌شود.

این برنامه ترکیبی در کنار ایجاد فضایی معنوی تلاش می‌کند تا حالی خوب را به مخاطبان خود هدیه کند. «ماه تمام» با اجرای عبدا... روا، شب‌های ماه مبارک رمضان از پارک ارم روانه آنتن می‌شود. بخش ویژه ایرانگردی با عنوان «همسفر»، گفت‌وگو با مهمانان، هنرمندان محبوب و کارشناسان مختلف، گزارش مردمی به نام «این مردم نازنین» و ... از جمله بخش‌های این برنامه است. 

همچنین «ماه تمام» علاوه بر میزبانی هنرمندان، بازیگران و خوانندگان مختلف در بخش «جاودانه‌ها» به تجلیل از چهره‌های ماندگار در حوزه‌های گوناگون می‌پردازد. 

برنامه «چهل کیمیا» تلاش می‌کند تا در چهل قسمت، زندگی چهل شخصیت و عالم و متفکر اسلامی در حوزه‌های فقه، عرفان و ... را برای بینندگان شبکه دو سیما به تصویر کشد.

این برنامه با ساختاری مستند دارای دو بخش است که شامل گفت‌وگو و بازسازی صحنه‌هایی از زندگی علما و عرفای صاحب نام در مقاطع گوناگون از کودکی تا تحصیل، زعامت، تدریس و ... می‌شود. آیت‌الله العظمی بروجردی، آیت‌الله میرزا هاشم آملی، آیت‌الله انصاری همدانی، آیت‌الله کشمیری و ... از جمله بزرگانی هستند که زندگی‌شان در این مستند روایت می‌شود.

«چهل کیمیا» کاری است از گروه دانش و اقتصاد به تهیه‌کنندگی حجت عیدی و محمد کریمی دونا که در ایام ماه مبارک رمضان هر روز ساعت 14:30 روانه آنتن مى‌شود.

سخنرانی حجت‌الاسلام شیخ حسین انصاریان در حسینیه همدانی‌ها به تهیه‌کنندگی سعید پورفرج، کاریست از گروه اجتماعی فرهنگی که ساعت 13:300 در روزهای ماه مبارک رمضان برای پخش در نظر گرفته  شده است.

همچنین طرح قرآنی 1450 تحت عنوان برنامه  «ترنم باران» به تهیه‌کنندگی محمد تربتی با محوریت سوره ملک هر روز ساعت 12:50 نیز برای مؤمنان روزه‌دار در نظر گرفته شده است.

رمضان ستایان و شعرای فارسی زبان که از گذشته تا امروز پیرامون ماه مبارک رمضان به سرودن اشعار و قطعات ادبی پرداخته‌اند در برنامه «این شرحِ شرحه شرحه» با اجرای مرتضی امیری اسفندقه معرفی و بررسی می‌شوند.

این برنامه کاری است از گروه اجتماعی فرهنگی به تهیه‌کنندگی سعید پورفرج که هر شب ساعت 23:15 از  شبکه دو سیما پخش می‌شود.

جزءخوانی قرآن کریم از یزد هر روز ساعت 6:00 و ترتیل خوانی قرآن نوجوانان از قم هر روز ساعت 11:00 در جدول پخش برنامه‌های شبکه دو قرار دارد.

مستند «از لاک جیغ تا خدا » که قسمت‌های گذشته آن مورد تحسین و استقبال گسترده مخاطبان خاص و عام قرار گرفته بود در فصل جدید خود هر روز ساعت 18:30 از شبکه دو سیما پخش می‌شود.

این برنامه کاری است از گروه خانواده به تهیه‌کنندگی هاشم تفکری بافقی و با محوریت تکریم حجاب و بانوان محجبه که همراه با روایت‌هایی از بانوانی که به تازگی موفق به بهره‌مندی از پوشش چادر شده‌اند، روایت می‌شود. الگوسازی برای جامعه دختران و زنان کشور و نیز ارائه حجاب برتر از اهداف این برنامه است.

همچنین برنامه‌های «کام شیرین» و «عصر خانواده» با توجه به قرار گرفتن در ماه مهمانی خدا با تدارک بخش‌هایی متناسب با این ایام روانه آنتن خواهند شد و انعکاس نمایشگاه قرآن کریم به صورت زنده حوالی ساعت 20:00 از شبکه دو سیما پخش خواهد شد.

گروه های مختلف برنامه ساز شبکه چهار سیمابه مناسبت نزدیک شدن به ماه  مبارک رمضان ویژه برنامه‌های خود را به شرح زیر اعلام کرده‌اند.

سری هفتم از برنامه تلویزیونی «راز» با اجرای نادر طالب زاده در شب های ماه مبارک رمضان به روی آنتن شبکه چهار سیما می رود.

تهیه کنندگی سری هفتم از برنامه «راز» بر عهده محمدرضا محمدی نجات می باشد و قرار است در سری جدید موضوعات مرتبط با جنگ نرم و گفتمان انقلاب اسلامی با حضور کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد.

جذابیت موضوعات و میهمانان در عرصه های مختلف که حرفی نو داشتند از جدی ترین مولفه های موفقیت مجموعه «راز» در سالهای گذشته بوده که در سری جدید این برنامه هم همین اصول حفظ و البته تقویت خواهد شد.

برنامه «راز» در گروه اجتماعی شبکه چهار سیما تهیه و تولید می‌شود و قرار است در ماه مبارک رمضان شنبه تا چهارشنبه ساعت 233 به صورت زنده در کنداکتور شبکه چهار سیما قرار گیرد.

"رهیافت" کاری از گروه فرهنگ و اندیشه دینی شبکه چهار سیما است که قرار است در آن شبهات دینی طرح و به آن پاسخ داده شود.

این برنامه به تهیه کنندگی محسن کرمی و با اجرای مشترک دکتر محمدتقی موحد ابطحی و محسن سُلگی در مدت زمان 45 دقیقه هر شب ساعت 21:30 از شبکه چهار سیما پخش می شود.

مستند "محمد(ص) از نگاه غرب" عنوان ویژه برنامه دیگری از شبکه دانایی ویژه ماه مبارک است که هر شب بعد از اذان مغرب پخش می شود.

برنامه «گنبد مینا» با نمایش و تحلیل 17 سریال شاخص رمضانی ویزه برنامه دیگری از شبکه چهار سیما است که واحد تامین برنامه آن را برای پخش در شب های ماه رمضان تدارک دیده است.

این برنامه در 30 قسمت در مدت زمان 20 الی 30 دقیقه تهیه شده است و در آن قرار است 17 سریال شاخص رمضانی از سال 1380 تا 1395 پخش و بررسی شود.

"گنبد مینا" به تهیه کنندگی ملک ملکی هر سریال در دو قسمت پخش می شود و نکات اخلاقی و دینی موجود در آن توسط یک تیم نویسندگی هفت نفره به سرپرستی مهدی مافی استخراج و در قالب نریشن در برنامه خوانده می شود.

پادری، پایتخت 4، هفت سنگ، دودکش، خداحافظ بچه، سه دونگ سه دونگ، ملکوت، به کجا چنین شتابان، بزنگاه، اغماء،میوه ممنوعه، صاحبدلان، او یک فرشته بود، خانه به دوش، رانت خوار کوچک، پشت کنکوری ها وگمگشته سریال هایی هستند که برای «گنبد مینا» انتخاب شده اند.

مخاطبان شبکه چهار سیما می توانند "گنبد مینا" را در شب های ماه مبارک رمضان ساعت 22:30 تا 23 تما شا کنند.

مستند «شاهدان انقلاب» به تهیه کنندگی علی شعبانی کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیما است که در 6 قسمت 15 دقیقه ای ویزه ۱۴ و ۱۵۵ خرداد به روی آنتن شبکه چهار سیما می رود.

صحبت ها و گفت و گو های افرادی که در شکل گیری انقلاب نقش داشته اند به همراه تصاویر مستند پخش می شود.مرحوم بروجردی، مرحوم عمید زنجانی، مرحومه مرضیه دباغ، مرحوم عسگر اولادی، مرحوم صادق طباطبایی، بهروزی و ... از جمله شخصیت هایی هستند که وقایع انقلاب را از زبان آن ها می شنوید.

برقرای ارتباط زنده با نمایشگاه قرآن هر روز از دیگر برنامه های شبکه چهار سیما در ماه رمضان است.

جزء خوانی قرآن مجید هر روز در ارتباط زنده،سخنرانی های آیت الله جوادی آملی در برنامه «صهبای تسنیم» با موضوع تفسیر قرآن کریم، ویژه برنامه قرآنی 1451 ویژه تفسیر سوره ملک، سه شب احیاء و شب زنده داری در شب های قدر از دانشگاه تهران و دانشگاه امام صادق از دیگر برنامه هایی است که شبکه چهار سیما برای ماه مبارک رمضان تدارک دیده است.