اگر آويني نبود، تصويري هم از جنگ نبود

گروه تلویزیون و سینما: هوشنگ ميرزايي، کارگردان مستند «مسجد جامع خرمشهر» که امروز از شبکه4 سيما پخش مي‌شود، مي‌گويد نهادهاي فرهنگي فقط شعار مي‌دهند و براي سينماي مستند و داستاني دفاع مقدس کاري نمي‌کنند. اين مستندساز تأکيد مي‌کند: اگر آويني نبود تصويري از جنگ نبود و وي بود که تاريخ تصويري جنگ را زنده نگه داشت.

 

به گزارش بولتن نیوز، مستند «مسجد جامع خرمشهر» امروز به مناسبت روز آزاد‌سازي خرمشهر، از شبکه4 سيما پخش مي‌شود. هوشنگ ميرزايي مستندساز و کارگردان اين مستند درباره محتواي مستندش و همچنين شرايط ساخت مستند درباره دفاع مقدس توضيحاتي داده است. 

     ***    

اين مستند در واقع به مقاومت 45 روزه شهر خرمشهر در برابر تجاوز عراق مي‌پردازد و در آن با آقايان و خانم‌هايي که در اين مقاومت حضور داشتند و در مسجد جامع به مقاومت پرداخته بودند، صحبت شده است. در بخشي از آن هم به نقاشي‌هاي آقاي ناصر پلنگي که روي ديوار مسجد نقش بسته پرداخته‌ايم. همان‌طور که مي‌دانيد مسجد جامع خرمشهر نقش مرکز فرماندهي و لجستيک و پشتيباني مدافعان خرمشهر را داشته است، نمي‌توانم ادعا کنم که مستند من اثر فاخر و تاپي درباره مسجد خرمشهر است، اما تلاش کرده‌ام در زمان 30 دقيقه‌اي مستند به بيان تاريخ شفاهي اتفاقات اين مسجد و مقاومت مردم خرمشهر بپردازم. 

 

علت اصلي‌اش اين است که از توليد فيلم‌هاي مستند درباره دفاع مقدس حمايت نمي‌شود، نه تنها مستند‌ها بلکه فيلم‌هاي داستاني هم دچار چنين مشکلي هستند. نهادهايي که درباره دفاع مقدس مسئوليت دارند فقط حرف مي‌زنند و در عمل حمايتي نمي‌بينيم. 

همين کار مسجد جامع خرمشهر فقط بر اساس علائق شخصي و عرقي که من به دفاع مقدس داشتم، پيش رفته است. باقي افرادي نيز که درباره دفاع مقدس کار ساخته‌اند به خاطر تعهدي که نسبت به دفاع مقدس داشته‌اند، اين کار را کرده‌اند وگرنه تلويزيون يا جاهاي ديگر حمايت جدي از توليد آثار مستند درباره دفاع مقدس نمي‌کنند. 

 

چون فقط ياد گرفته‌اند که شعار بدهند. اگر شعار نمي‌دادند تا اين حد شاهد توليد آثار ضعيف و حتي سخيف درباره دفاع مقدس نبوديم. 

به نظرم جنگ تحميلي آنقدر سوژه و موضوع بکر و ناب دارد که تا 100 سال ديگر هم مي‌شود درباره‌اش فيلم مستند و داستاني ساخت، آن هم با پروداکشن قوي و زباني جهاني که قابليت پخش بين‌المللي داشته باشد و بشود در خارج از کشور آن را اکران کرد. 

 

بله، ما قهرمانان بزرگي در دوران دفاع مقدس داشته‌ايم که الان هيچ‌کس آنها را نمي‌شناسد، نسل جوان حتي اسم آنها را هم نشنيده‌اند و متأسفانه فراموش شده‌اند. داستان زندگي هر کدام از خلبانان دفاع مقدس مي‌تواند موضوع چند فيلم مستند و داستاني باشد، يا فرماندهان شهيدي که در سپاه و بسيج داشته‌ايم. 

من در جشنواره جهاني فيلم فجر فيلم سينمايي ديدم درباره اواخر جنگ جهاني دوم، فيلم خيلي خوبي بود. با ديدن آن فيلم خيلي غصه خوردم که چرا نبايد ما درباره دفاع مقدس‌مان چنين آثار قوي بسازيم؟! 

در حالي که به نظرم بسياري از وقايع جنگ تحميلي ما تأثيرشان از وقايع جنگ جهاني دوم بيشتر بوده است، ولي مي‌بينيم به جز کارهاي حاتمي‌کيا يا مرحوم ملاقلي‌پور فيلم داستاني خوبي درباره دفاع مقدس ساخته نشده يا اگر هم ساخته‌اند ادامه نداشته و پراکنده بوده است. 

 

تلويزيون را ببينيد، هر وقت ايام دفاع مقدس مي‌شود سراغ تصاوير مستند‌هاي روايت فتح مي‌رود، يعني اگر شهيد آويني نبود، تصويري از جنگ نبود. وي با مستند‌هايي که از دفاع مقدس ساخت، تاريخ جنگ را زنده نگه داشت. به جز شهيد آويني ديگران چه کرده‌اند؟ فقط کارشان اين شده كه تصاوير وي را بردارند و پخش کنند. چقدر تلويزيون و وزارت ارشاد درباره ساخت مستند‌هاي جنگ تحميلي فعاليت داشته‌اند؟ تقريباً صفر، شما اثر ماندگاري به غير از آثار شهيد آويني از دفاع مقدس نمي‌بينيد!

 

به نظرم علاوه بر همان شعار دادن‌ها و عمل نکردن‌هاي نهاد‌هاي مربوطه، موضوع عدم حمايت و عدم اعتماد نيز وجود دارد. نهاد‌هاي فرهنگي حاضر نيستند به مستندساز‌ها يا کارگردان‌هاي فيلم‌هاي داستاني اعتماد کنند. من مي‌خواستم درباره اولين شهيد خلبان دفاع مقدس که کرد بود و به تازگي پيکرش پيدا شده و در مهاباد تدفين شد، فيلم مستندي بسازم.

 وقتي پيشنهاد توليد اين مستند را مطرح کردم، آنقدر با بي‌مهري روبه‌رو شدم که دلسرد شدم و با خودم گفتم چرا با اين نوع برخورد من بايد سراغ موضوعات دفاع مقدسي بروم؟!

غير از اين مستند هم موضوع ديگري را به شبکه مستند ارائه دادم درباره کودکاني که در خاورميانه به خاطر جنگ‌افروزي و دخالت نظامي امريکا آواره شده و دچار صدمات جاني و روحي شده‌اند. به نظرم موضوع انساني است و جاي کار زيادي دارد، ولي گفتند نيازي به توليد چنين فيلمي نداريم و اگر لازم شد از کارهايي که ديگران توليد کرده‌اند، استفاده مي‌کنيم! 

 

اين پروژه در 10 روز فيلمبرداري شده و در آن از شهر خرمشهر، شلمچه و موزه جنگ شهر خرمشهر و مسجد جامع فيلمبرداري کرده‌ايم. چون زمان فيلم محدود است تلاش کرده‌ام ريتم خوبي داشته باشد و به خاطر گفت‌و‌گو با مدافعان خرمشهر مي‌تواند اثري باشد در ثبت تاريخ شفاهي مقاومت 45 روزه و اتفاقاتي که در مسجد جامع رخ داده و تا پيش از اين مستندنگاري نشده است. خرمشهر هنوز پر از سوژه‌هاي ناب است و اگر حمايتي براي ساخت مستند شود مي‌توان آنها را ثبت کرد.

منبع: روزنامه جوان