به فروش فیلم‌ها کمک می‌کنم

گروه سینما و تلویزیون: چقدر تا به حال به نقش مهم و تعیین‌کننده آهنگساز در موفقیت یک فیلم و ارتباط تماشاگران با آن فکر کرده‌اید؟ آهنگسازها چقدر می‌توانند در رونق گیشه سینما سهم داشته باشند؟ امیر توسلی که آثاری چون مختارنامه، انقلاب زیبا، شمس‌العماره، شهرزاد، یک عاشقانه ساده، کلاغ پر و چارچنگولی را در کارنامه دارد، یکی از آهنگسازان خلاقی است که میزان اهمیت و نقش تعیین‌کننده موسیقی فیلم را در جلب‌نظر مخاطب به اثر و موفقیت مالی آن نشان می‌دهد.

به گزارش بولتن نیوز، او که این روزها به عنوان آهنگساز، دو فیلم پرفروش «نهنگ عنبر 2: سلکشن رویا» و «گشت 2» را در اکران دارد، در گفت‌وگو با جام‌جم از موسیقی، سینما و آهنگسازی فیلم می‌گوید، ضمنا امروز تولد زبیگنیف پرایزنر، آهنگساز برجسته فیلم‌های کریشتف کیشلوفسکی، کارگردان بزرگ و فقید لهستانی از جمله (آبی، سفید، قرمز) هم است که خود بهانه خوب دیگری است برای حرف زدن از موسیقی فیلم.

اساسا استراتژی من در همه کارهایم این است که موسیقی در خدمت فیلم باشد، نه بیرون بزند و نه کمرنگ باشد. موسیقی باید به فیلم کمک کند. بعضی وقت‌ها ممکن است من خودم را قربانی کنم، اما صلاح فیلم این است موسیقی آن طور که باید خودش را نشان ندهد. کار موسیقی فیلم هم همین است که در خدمت فیلم باشد. موسیقی دو فیلم نهنگ عنبر 2 و گشت 2 هم از این استراتژی تبعیت کرد. نکته دیگری که برایم اهمیت دارد این است که اگر چیزی از موسیقی شنیده می‌شود، در ذهن بماند. باز هم در هر دوی این فیلم‌ها، این موضوع را لحاظ کردم.

نه، در هر فیلمی نقطه‌ای است که موسیقی باید به شکل مشخص خودش را نشان دهد. لحظه‌ای که خودش را نشان می‌دهد، باید در ذهن بماند.

بله، معتقدم بخصوص در فیلم‌های «نهنگ عنبر 2 »و «گشت 2»، موسیقی نباید تماتیک باشد. اما در فیلم‌هایی که لازم است این‌گونه باشد، عملکرد موسیقی فیلم براساس آن تمی است که برای فیلم در نظر می‌گیرم و رفتار موسیقایی‌ام را روی همان تنظیم می‌کنم. هر حسی را بخواهم منتقل کنم، براساس همان تم خواهد بود. این که گفتم موسیقی از فیلم بیرون نزند، به این معنی نیست که آهنگساز اصلا کاری نکند. موسیقی ساکن اصلا موضوعی دیگر است و در این قالب‌ها حداقل در این دو فیلم نیست. درکل استراتژی من این است که موسیقی خیلی از فیلم بیرون نزند، مگر جایی که قرار است موسیقی حرف اول را بزند.

راستش هم دنبالش هستم و هم نیستم. می‌توانم مدعی باشم من تنها آهنگسازی هستم که در همه ژانرها کار کرده‌ام؛ از ژانر تاریخی تا کمدی. برای همین نمی‌توانم بگویم که امضای من کارهای تاریخی است یا کارهای کمدی. چون هر آهنگسازی بیشتر با گونه‌ای از کار شناخته می‌شود. تا الان سعی کرده‌ام اسیر ژانر نباشم. شاید نشود خیلی امضای مشخصی در کار من پیدا کرد؛ اما به هر حال هر موزیسینی در همه کارهایش یک حال و هوایی دارد و اگر به‌طور تخصصی کارهای او را دنبال کرد، شاید بتوان تشخیص داد که اینها کار یک نفر است. اما آن شکلی که شما می‌گویید، دنبال امضا نیستم، بیشتر دنبال این هستم کاری را انجام دهم که خوب باشد.

قبلش را هم ببینید همین‌طور بود. اخراجی‌ها، رسوایی 2 و معراجی‌ها. به سال‌های قبل‌تر هم بروید، به فیلم‌هایی مثل کافه ستاره، مکس و دایره زنگی می‌رسید که همه آنها پرفروش بودند.

باز هم این استراتژی من است و بین فیلم‌هایی که سراغم می‌آیند، کارهایی را انتخاب می‌کنم که برای مردم و با تکیه بر مولفه‌های فروش ساخته شده باشد. اساسا این‌طوری فکر کنم در سینمای ما و بویژه به‌خاطر شرایطی که وجود دارد، فیلم باید بفروشد. سینما یک صنعت است و اول از همه باید اقتصاد آن بچرخد، برای همین هر کاری بتوانم می‌کنم تا به فیلم کمک کنم که بیشتر بفروشد.

در نوجوانی که تازه موسیقی را شروع کرده بودم، یکی از الگوهایم همین آقای پرایزنر بود.

یا جان ویلیامز با استیون اسپیلبرگ یا آقای هانس زیمر با کریستوفر نولان. اولین دلیل مهمش این است که دنیا و نگاهشان به موضوع یکی است. آنها دو آدم هستند، اما تقریبا یک‌جور فکر می‌کنند و به همدیگر کمک می‌کنند. این مهم‌ترین چیز است که زبان هم را خوب بفهمند و احساسات همدیگر را درک کنند و بدانند که قرار است چه بگویند. یکی از اشکالات که بین کارگردان‌ها و آهنگسازها به‌وجود می‌آید این است که نمی‌دانند قرار است چه بگویند. یعنی کارگردان یک چیز دیگر می‌خواهد بگوید و آهنگساز چیز دیگری درنتیجه همسو نمی‌شوند. اما وقتی می‌دانند می‌خواهند چه بگویند و هدف مشترک دارند، نتیجه همکاری‌ها خوب می‌شود، مثل همکاری آقای پرایزنر با آقای کیشلوفسکی.

خب این اتفاق می‌افتد، معمولا سعی می‌کنم چانه بزنم. همان‌طور که گفتم من به صلاح فیلم فکر می‌کنم. بارها به فیلمسازان گفته‌ام به من اطمینان کنید که نتیجه‌اش را هم دیده‌اند. البته یک چیزی در ذهن کارگردان درباره موسیقی فیلم است و دنبال آن می‌گردد، اما موسیقی یک تخصص است و کارگردان‌ها اغلب این تخصص را ندارند، همان‌طور که ممکن و طبیعی است یک آهنگساز، تخصص کارگردانی را نداشته باشد. اما دنیای طرفین باید یکی باشد، یعنی کارگردان باید بداند چه می‌خواهد. آیا قطعه‌ای را که می‌شنود، آن حسی را که می‌خواهد برایش ایجاد می‌کند یا نه. این مهم‌تر است و بیشتر موضوع به نظرم غریزی است و احساسات آنها باید مشترک باشد. خیلی وقت‌ها اتفاق افتاده که من با کارگردانی اختلاف نظر داشتم، اما در نهایت به یک تعاملی رسیدیم.

معمولا این‌طوری است، اما بعضی از کارگردان‌ها که به‌طور مشخص با آنها بیشتر کار کرده‌ام، مثل آقای سامان مقدم، معمولا از اول کار مرا صدا می‌کنند و حتی گاهی روی فیلمنامه تم می‌گذارم. حتی بعضی وقت‌ها سر صحنه هم موسیقی‌ای که به‌صورت الگو ساخته شده برای بازیگرها پخش می‌شود تا ببینیم احساسش چگونه عمل می‌کند.

همه چیز از سناریو می‌آید. به‌نظرم یک چیزی الان مد شده و برخی کارگردان‌ها که می‌خواهند خودشان را در یک قالب سینمایی به اصطلاح روشنفکری قرار دهند، این مساله را در سناریو در نظر نمی‌گیرند. در نتیجه شما احساس می‌کنید این فیلم موسیقی می‌خواهد، اما در آن از موسیقی استفاده نشده. بعضی وقت‌ها هم این‌طوری نیست، مثل آقای فرهادی که فیلم دایره زنگی را در خدمت ایشان و خانم بخت‌آور بودم. گاهی فیلم که ساخته می‌شود، تازه در مرحله مونتاژ به این مساله فکر می‌کنند که موسیقی نگذاریم تا در یک قالبی قرار بگیرد، این به فیلم لطمه می‌زند. فکر می‌کنم اگر از ابتدا فیلمسازی با این دید جلو برود و احساس کند فیلمش به‌دلیل ساختاری که دارد موسیقی نمی‌خواهد اشکالی ندارد، اما وقتی تحمیلی می‌شود، صرفا یک مد سینمایی است.

در سینمای جهان، چند آهنگساز هستند که شکل دیگری برایم دارند؛ مثلا آقای هانس زیمر (آهنگساز سرشناس و سازنده موسیقی فیلم‌هایی چون گلادیاتور، شیرشاه و شوالیه تاریکی) که مسترکلاسی هم با ایشان گذرانده‌ام و آهنگساز موردعلاقه ام است. جان پاول (آهنگساز فیلم‌هایی چون من سام هستم و حرفه ایتالیایی) را دوست دارم. جاهایی هم آقای جیمز هورنر (آهنگساز فقید فیلم‌هایی چون تاتیانیک و آواتار) را دوست دارم